Czego dotyczy to zagadnienie?

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wszystkim kobietom w ciąży przynajmniej cztery przedporodowe wizyty lekarskie. Prawie połowa kobiet ciężarnych na całym świecie nie otrzymuje tego poziomu opieki, co stanowi problem głównie w krajach o niskich i średnich dochodach.

Dlatego jest to takie ważne?

Opieka przedporodowa jest priorytetem, ponieważ zaniedbywanie jej związane jest z rodzeniem się dzieci z niską masą ciała oraz zwiększoną umieralnością noworodków. Opieka w okresie ciąży zapewnia także możliwość kontroli nawyków żywieniowych i wyników zdrowotnych, np. gdy kobieta choruje na malarię lub była wcześniej narażona na chorobę zakaźną, np. HIV lub kiłę.

Jakie dane zebraliśmy?

Do przeglądu włączyliśmy badania z randomizacją, w których badano sposoby wpływające na poprawę dostępności wizyt lekarskich u kobiet ciężarnych. W niektórych badaniach oceniano interwencje środowiskowe (kampanie medialne, edukacja w zakresie opieki własnej i niemowląt lub zachęty finansowe do korzystania przez kobiety ciężarne z opieki przedporodowej), podczas gdy inne badania sprawdzały działania w zakresie systemu opieki zdrowotnej (wizyty domowe u kobiet w ciąży lub dostarczanie specjalistycznego sprzętu medycznego klinikom). Uwzględniliśmy 34 badania, w których wzięło udział około 400 000 kobiet. Większość badań przeprowadzono w krajach o niskim i średnim poziomie dochodu oraz były one realizowane w sposób, który pozwolił nam mieć pewność odnośnie wiarygodności publikowanych wyników. W 30 z 34 badań oszacowaliśmy ryzyko błędu systematycznego jako niskie lub niejasne. Ocena jakości (wysoka, umiarkowana lub niska) pokazuje nam poziom pewności, że wynik jest solidny i miarodajny.

Badania porównujące jedną interwencję z brakiem działania

Pojedyncze interwencje tylko nieznacznie zwiększyły liczbę kobiet uczęszczających na cztery przedporodowe wizyty lekarskie (wysoka jakość). Interwencje nie wpływały na poprawę w zakresie odsetka zgonów wśród matek (niska jakość), śmiertelności noworodków (umiarkowana jakość) lub urodzenia dzieci z niską urodzeniową masą ciała (wysoka jakość). Mimo to, działania przyniosły umiarkowany wzrost liczby kobiet, które odbyły chociaż jedną wizytę przedporodową (umiarkowana jakość) i które urodziły w ośrodku opieki medycznej (wysoka jakość). Liczba kobiet, u których stosowano leczenie zapobiegawcze przeciwko malarii, nie została wykazana.

Badania porównujące dwie lub więcej interwencji z brakiem działania

Połączone interwencje nie zwiększyły liczby kobiet z odbytymi czterema lub więcej wizytami lekarskimi (niska jakość) i nie zmniejszyły odsetka zgonów wśród matek (umiarkowana jakość). Nie zwiększyła się też liczba kobiet, które urodziły w ośrodku opieki zdrowotnej (umiarkowana jakość). Jednak więcej kobiet odbyło dwie lub więcej wizyty przedporodowe (umiarkowana jakość); stwierdzono też mniejszą śmiertelność wśród noworodków (umiarkowana jakość) i mniejszą liczbę dzieci urodzonych z niską masą ciała (umiarkowana jakość). Liczba kobiet, u których stosowano leczenie zapobiegawcze przeciwko malarii, nie została wykazana.

Nie odnotowaliśmy żadnych danych wskazujących, że interwencje środowiskowe różniły się od tych podejmowanych w obrębie systemu zdrowia.

Badania porównujące jedną interwencję z inną - nie było badań z takimi porównaniami.

Badanie porównujące jedną interwencję z kombinacją działań - Nie było żadnych różnic w liczbie kobiet odbywających cztery lub więcej wizyty przedporodowe (i przynajmniej jedną wizytą), odsetku zgonów matek lub noworodków, liczbie porodów w ośrodkach zdrowia lub liczbie kobiet, u których stosowano postępowanie zapobiegawcze przeciwko malarii.

Co to oznacza?

Pojedyncze działania mogą poprawić dostępność przedporodowej opieki zdrowotnej (kobiety odbywające co najmniej jedną wizytę i kobiety uczęszczające na cztery lub więcej wizyt) oraz zachęcić kobiety do rodzenia swoich dzieci w ośrodkach opieki zdrowotnej. Połączone interwencje mogą także poprawić zasięg przedporodowej opieki zdrowotnej (przynajmniej jedna wizyta), zmniejszyć śmiertelność wśród noworodków i odsetek dzieci urodzonych z niską masą ciała.

Zalecamy, by w dalszych badaniach nad kobietami w ciąży i kobietami w wieku reprodukcyjnym stosować kombinacje różnych interwencji tak, aby maksymalizować ich efekty i oceniać skutki, które są ważne dla samych kobiet, takie jak: śmiertelność matek i dzieci lub zły stan zdrowia oraz korzystanie z usług opieki zdrowotnej.