Wprowadzenie

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest autoimmunologiczną, zapalną, demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego. Może powodować szereg objawów, w tym zaburzenia czucia, zmęczenie, problemy z chodzeniem lub równowagą, upośledzenie wzroku, zawroty głowy i upośledzenie funkcji poznawczych. Obecnie w leczeniu SM najczęściej stosuje się leki immunomodulujące, takie jak interferon beta, octan glatirameru, natalizumab, fingolimod, teriflunomid i fumaran dimetylu. Choć wykazano, że wszystkie te leki zmniejszają częstość nawrotów, mają one niewielki wpływ na niepełnosprawność charakterystyczną dla postępujących postaci choroby. Badania na zwierzętach wykazały, że gromadzenie się sodu (Na ⁺ ) prowadzi do wewnątrzkomórkowego uwalniania wapnia (Ca ²⁺ ), a zwiększony poziom wapnia może aktywować uwalnianie szkodliwych pierwiastków. Pierwiastki te przyczyniają się do uszkodzenia aksonów, pogłębiając niepełnosprawność neurologiczną. Jeśli częściowa blokada kanałów sodowych zależnych od napięcia mogłaby skutkować neuroprotekcją u pacjentów z SM, mogłoby to pomóc w zapobieganiu postępowi niepełnosprawności u tych pacjentów. Neuroprotekcja pojawia się jako potencjalnie ważna strategia zapobiegania postępowi niepełnosprawności w SM.

Charakterystyka badań

Szukaliśmy badań klinicznych z randomizacją (ang. randomised controlled trials, RCT), w których uczestnicy byli losowo przydzielani do grupy leczenia lub kontrolnej. W większości przypadków ten rodzaj badań dostarcza danych naukowych najwyższej jakości. Interesowały nas badania porównujące blokery kanałów sodowych z placebo lub badania, w których stosowano je jako leczenie wspomagające wraz z przyjętymi metodami leczenia SM.

Najważniejsze wyniki

Znaleźliśmy tylko jedno badanie obejmujące łącznie 120 uczestników. Nie znaleziono danych dotyczących postępu niepełnosprawności u osób, u których wystąpiły nawroty. Nie stwierdzono istotnych różnic między dwoma grupami w pomiarach zaniku mózgu, zmian wyników w rozszerzonej skali niepełnosprawności ani w złożonej skali stanu sprawności w SM. Leczenie lamotryginą wiązało się z większym odsetkiem wysypek (20% w porównaniu z 5%) i przemijającym, zależnym od dawki pogorszeniem sprawności ruchowej. Brakuje danych naukowych pozwalających odpowiedzieć na pytanie przeglądu dotyczące skuteczności blokerów kanałów sodowych u osób chorych na SM. Niniejszy przegląd zostanie zaktualizowany po zakończeniu trzech zidentyfikowanych przez nas trwających badań.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych uznano za bardzo niską ze względu na niewielką liczbę dostępnych badań i uwzględnionych w nich populacji. Brakuje danych naukowych pozwalających odpowiedzieć na pytanie przeglądu dotyczące skuteczności blokerów kanałów sodowych u osób chorych na SM. Ocena trzech trwających badań klinicznych może zmienić nasze wnioski. Potrzebne są dalsze badania wysokiej jakości prowadzone na dużą skalę.