Pytanie badawcze

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych dotyczących wpływu stosowania suplementów zawierających magnez na skurcze mięśni i uwzględniliśmy tak wiele badań, jak było to możliwe. Oznacza to, że uwzględniliśmy badania dotyczące skurczów mięśni, niezależnie od ich przyczyny. Oznacza to również uwzględnienie badań, w których magnez podawano w dowolny dostępny sposób. Obejmuje to przyjmowanie magnezu w postaci tabletki lub płynu, powolne wstrzykiwanie przez kilka godzin bezpośrednio do krwi (wlew dożylny) oraz wstrzyknięcie do mięśni (zastrzyk domięśniowy). Do przeglądu włączyliśmy badania porównujące magnez i placebo, magnez i niestosowanie leczenia oraz magnez i inne dostępne metody leczenia skurczów mięśni. Łącznie znaleźliśmy 11 badań. Aby ocenić korzyści, oceniliśmy wpływ stosowania magnezu na częstość występowania skurczów, natężenie bólu mięśni i czas trwania skurczu oraz oceniliśmy liczbę uczestników, u których częstość występowania skurczów zmniejszyła się o co najmniej 25%. Aby ocenić potencjalne szkody, sprawdziliśmy jak często występowały poważne i drobne zdarzenia niepożądane.

Wprowadzenie

Skurcze mięśni są powszechne i mogą występować w wielu sytuacjach i warunkach. Starsze osoby i kobiety w ciąży często skarżą się na skurcze nóg w czasie odpoczynku, sportowcy mogą mieć skurcze gdy przekraczają granice swojej wytrzymałości, a u niektórych osób skurcze mięśni rozwijają się jako objaw innych schorzeń. Jednym z potencjalnych sposobów zapobiegania skurczom mięśni, dostępnym aktualnie na rynku, jest suplementacja magnezu. Magnez jest powszechnie stosowanym minerałem w naszej diecie i jego dodatkowe doustne suplementy dostępne są w Internecie lub w sklepach ze zdrową żywnością oraz w aptekach (zazwyczaj w formie tabletek lub proszku do rozpuszczenia w wodzie). Chcieliśmy dokonać wspólnej analizy uwzględnionych badań, aby jak najlepiej oszacować wpływ magnezu na skurcze. Chcieliśmy również ocenić wpływ suplementacji magnezu na różne typy skurczów, na wypadek gdyby magnez był skuteczny w jednym przypadku, a w innym już nie.

Charakterystyka badań

Szukaliśmy wszystkich wysokiej jakości opublikowanych badań oceniających skuteczność magnezu w zapobieganiu skurczom mięśni i odnaleźliśmy 5 badań z udziałem osób starszych, 5 badań z udziałem kobiet w ciąży i 1 badanie przeprowadzone wśród chorych z marskością wątroby. W pierwszych pięciu badaniach wzięło udział 271 uczestników (w wieku od 61,6 do 69,3 roku), natomiast w badaniach przeprowadzonych wśród ciężarnych – 408 kobiet. Jedno badanie z udziałem chorych z marskością wątroby objęło tylko 29 uczestników, z których nie wszyscy doświadczali skurczów mięśni. Żadnego badania nie przeprowadzono u osób, które doświadczają skurczów podczas ćwiczeń. Stosowanie magnezu porównano z placebo w 9 spośród 11 badań, oraz ze stosowaniem wapnia, witaminy E, witamin B₁ i B₆, a także z niestosowaniem leczenia w 2 badaniach z udziałem ciężarnych. Długość okresu leczenia wahała się od 14 do 56 dni. Magnez podawano doustnie w 10 spośród 11 badań, a w 1 badaniu – w formie 4-godzinnego wlewu dożylnego podawanego przez pięć kolejnych dni. 2 badania sfinansował producent tabletek magnezowych, 3 badania otrzymały finansowanie z niezależnego źródła, a w 6 badaniach nie podano źródła finansowania.

Najważniejsze wyniki i wiarygodność danych naukowych

Łączna analiza wyników 5 badań, które na pierwszy rzut oka wydają się być wiarygodne, wykazała, że jest mało prawdopodobne, aby suplementacja magnezu zapewniała znaczącą korzyść w zakresie zmniejszenia częstotliwości lub nasilenia skurczów u osób starszych. Z kolei wiarygodność 5 badań z udziałem kobiet w ciąży jest znacząco ograniczona (zarówno jeśli chodzi o zaprojektowanie badań, jak i raportowanie wyników); ich wyniki nie są spójne w kwestii korzyści i nie mogły zostać poddane łącznej analizie z wynikami pozostałych badań. W związku z tym nie mamy pewności, czy zażywanie magnezu przyniosłoby korzyści u kobiet w ciąży doświadczających skurczów mięśni. W pojedynczym badaniu obejmującym chorych z marskością wątroby nie wykazano żadnej różnicy pod względem częstości i nasilenia skurczów mięśni, ale było ono zbyt małe, aby można było wyciągnąć wnioski.

Konieczne są dalsze badania dotyczące suplementacji magnezu u kobiet w ciąży. To samo dotyczy osób cierpiących na skurcze związane z różnymi chorobami lub osób wykonujących ćwiczenia fizyczne. Jednak u osób starszych cierpiących z powodu skurczów korzyści z tej terapii wydają się mało prawdopodobne. Poważne działania niepożądane występowały rzadko, a uczestnicy rezygnowali z udziału w badaniach w podobnym stopniu, niezależnie od tego, czy podawano im magnez, czy placebo. Drobne działania niepożądane, głównie biegunka (jak można się spodziewać w przypadku przyjmowania soli magnezowych) i nudności, występowały często i dotyczyły około 11% (10% w w grupie kontrolnej) do 37% (14% w grupie kontrolnej) uczestników.

Dane naukowe są aktualne do września 2019 r.