Przeanalizowaliśmy dane naukowe pochodzące z badań klinicznych z randomizacją, które dotyczyły stosowania akupunktury lub akupresury jako wsparcia dla kobiet w łagodzeniu bólu podczas porodu. Niniejszy przegląd jest aktualizacją poprzedniego przeglądu opublikowanego w 2011 roku.

Czego dotyczy problem?

Ból odczuwany przez kobiety podczas porodu może być intensywny, a napięcie ciała, niepokój i strach mogą przyczyniać się do jego nasilenia. Ból spowodowany jest skurczami macicy, rozwieraniem się szyjki macicy i w późnej pierwszej i drugiej fazie, rozciąganiem pochwy i dna miednicy w miarę przesuwania się dziecka w dół kanału rodnego. Skuteczne i zadowalające leczenie bólu musi być dostosowane indywidualnie do każdej kobiety. Kobiety mogą także skorzystać ze strategii służących przełamaniu cyklu strachu, napięcia i bólu i pracy z bólem. Praca z bólem polega na wsparciu kobiet i dodawaniu im otuchy, znajdowaniu wygodnych pozycji, immersji wodnej lub technikach samopomocy.

Wiele kobiet chciałoby przejść przez poród bez stosowania leków. Aby złagodzić i leczyć ból, kobiety mogą skorzystać z akupunktury lub akupresury.

Dlaczego jest to ważne?

Stosowanie akupunktury ma swoją długą historię w Azji, szczególnie w Chinach, Korei i Japonii. Do umiejscowienia igieł we właściwych punktach potrzebne są techniczne umiejętności nakłuwania. Początki akupresury sięgają starożytnych Chin. W przypadku akupresury terapeuta używa dłoni i palców w celu aktywowania tych samych punktów, co w akupunkturze. Czasami wystarczy aktywować tylko kilka punktów, aby złagodzić ból lub wywołać uczucie odprężenia. W innych sytuacjach, w celu uzyskania większego efektu może być wymagane zastosowanie kombinacji punktów. Niektóre formy akupresury są stosowane przez wyszkolonych pracowników ochrony zdrowia, podczas gdy inne jej formy mogą być wykorzystywane przez każdego w formie samodzielnego masażu.

Jakie dane znaleźliśmy?

Podczas aktualizacji wyszukiwania w lutym 2019 r. zidentyfikowaliśmy 17 nowych badań klinicznych.

W niniejszym przeglądzie uwzględniono 28 badań obejmujących 3960 kobiet, z czego 27 badań przyczyniło się do uzyskanych wyników. Badania kliniczne porównywały zabiegi akupunktury lub akupresury z leczeniem pozorowanym tzw. placebo, brakiem leczenia lub standardową opieką mającą na celu zarządzanie bólem podczas porodu. Trzynaście badań klinicznych dotyczyło akupunktury, a 15 akupresury. W 18 przypadkach z 27 badań klinicznych kobiety były w trakcie porodu naturalnego. W innych badaniach poród mógł być indukowany.

W ośmiu badaniach zastosowano zindywidualizowaną tradycyjną medycynę chińską, podczas gdy w większości badań wykorzystano ustalone punkty akupunkturowe. Zauważyliśmy dużą różnorodność w sposobach stosowania stymulacji (ręcznie lub za pomocą elektrostymulacji), czasie trwania i głębokości igłowania oraz liczbie zastosowanych punktów. Nie jest do końca jasne, na ile badania kliniczne mogą być uznane za reprezentatywne dla akupunktury w praktyce.

Większość porównań wskazuje na niewielki korzystny wpływ akupunktury, choć dane naukowe były pod tym względem ograniczone. Nie mamy pewności, czy akupunktura zmniejsza intensywność bólu w porównaniu z akupunkturą pozorowaną (2 badania, 325 kobiet), standardową opieką (4 badania, 495 kobiet) i brakiem leczenia (1 badanie, 163 kobiety). Pewność danych była niska lub bardzo niska. Akupunktura może przynieść bardziej satysfakcjonujący efekt w uśmierzeniu bólu niż akupunktura pozorowana (jedno badanie, dane naukowe o umiarkowanej pewności). W porównaniu z akupunkturą pozorowaną nieznacznie zmniejsza konieczność stosowania farmakologicznego leczenia przeciwbólowego (2 badania, 261 kobiet, dane o umiarkowanej pewności). Stosowanie akupresury wiązało się ze zmniejszeniem intensywności bólu podczas porodu w porównaniu z połączoną grupą kontrolną (2 badania kliniczne, 322 kobiety, dane naukowe o umiarkowanej pewności). Akupunktura wydawała się nie mieć żadnego wpływu na liczbę wspomaganych porodów drogą pochwową lub cesarskich cięć, natomiast akupresura zmniejszyła odsetek cesarskich cięć w porównaniu z akupresurą pozorowaną.

Co to oznacza?

Akupunktura może przynosić bardziej satysfakcjonujące efekty w procesie uśmierzania bólu i zmniejszać potrzebę stosowania farmakologicznych środków przeciwbólowych. Akupresura może pomóc w uśmierzeniu bólu podczas porodu, chociaż efekt zmniejszenia bólu może nie być duży. Jednak w przypadku innych porównań akupunktury i akupresury jesteśmy niepewni ich wpływu na intensywność bólu i satysfakcję z jego uśmierzenia ze względu na niską pewność danych naukowych. Akupunktura i akupresura mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na wspomagany poród drogą pochwową, jednak w przypadku kobiet korzystających z akupresury cesarskie cięcie może być rzadziej konieczne. Badania przeprowadzono w różnych krajach, co może przekładać się na różne style praktykowania akupunktury. Słabym punktem wielu badań nadal pozostaje fakt, że analizowano bardzo niewiele punktów końcowych i nie raportowano wyników dotyczących bezpieczeństwa. Potrzebnych jest więcej wysokiej jakości badań.