Pytanie badawcze

Czy krioterapia (leczenie za pomocą niskiej temperatury) jest korzystną czy szkodliwą metodą miejscowego niszczenia nowotworów (guzów), które rozwinęły przerzuty w wątrobie?

Wprowadzenie

Rozprzestrzenianie się nowotworu w organizmie (przerzuty) bardzo często wiąże się ze zmianami w wątrobie. Poza pierwotnym rakiem wątroby przerzuty do wątroby w przebiegu raka jelita grubego są najczęstszym rodzajem nowotworu tego narządu. Ponad połowa osób z przerzutami raka do wątroby umiera z powodu powikłań. Krioterapia jest jedną z metod, która jest stosowana w celu zniszczenia przerzutów do wątroby. Metoda ta wymaga umieszczenia specjalnej sondy w pobliżu miejsca guza. Sonda pozwala zastosować ekstremalnie niską temperaturę, wytwarzaną przez ciekły azot lub argon, w miejscu zaatakowanym przez nowotwór. Umieszczenie sondy może być sterowane za pomocą USG (ultrasonografia; przy.tłum.) lub tomografii komputerowej (specjalne zdjęcie rentgenowskie). Szybki proces zamrażania zabija komórki nowotworowe i zmniejsza wielkość guza. Nie jest jednak jasne, czy takie leczenie przedłuża życie osób z nowotworem lub poprawia jakość ich życia.

Przeanalizowaliśmy dane naukowe dotyczące wpływu krioterapii na niszczenie przerzutów nowotworowych do wątroby. Szukaliśmy badań oceniających skuteczność krioterapii u chorych z przerzutami nowotworowymi z różnych narządów do wątroby w porównaniu z brakiem leczenia lub inną terapią. Próbowaliśmy ocenić wpływ krioterapii na ryzyko zgonu, jakość życia i częstość występowania zdarzeń niepożądanych (skutków ubocznych leczenia).

Charakterystyka badań

Ostatnie wyszukiwanie danych naukowych przeprowadziliśmy w czerwcu 2018 roku. Uwzględniliśmy tylko jedno badanie przeprowadzone na Ukrainie; u 66% uczestników nowotworem pierwotnym był rak jelita grubego, ale do badania włączono również osoby z rakiem żołądka, piersi, skóry i innymi nowotworami. U każdego z tych osób choroba spowodowała wystąpienie przerzutów do wątroby. W badaniu tym 123 uczestników przydzielono losowo do jednej z 2 grup, w których stosowano krioterapię (63 osoby) albo standardowe leczenie (usunięcie części wątroby zajętej procesem nowotworowym; 60 osób).

Finansowanie

Badanie nie dostarczyło informacji na temat finansowania.

Najważniejsze wyniki

Badanie było obciążone dużym ryzykiem błędu systematycznego. Uczestników obserwowano przez okres do 10 lat (minimum 5 miesięcy). Po 10 latach obserwacji stwierdzono, że śmiertelność wyniosła 81% (51/63) w grupie chorych leczonych krioterapią i 92% (55/60) w grupie chirurgii konwencjonalnej. Oceniliśmy, że pewność oszacowania danych naukowych była niska. Nie odnaleźliśmy danych naukowych wskazujących na różnicę w odsetku uczestników z nawrotem nowotworu złośliwego w wątrobie: u 86% (54/63) uczestników w grupie krioterapii i u 95% (57/60) uczestników w grupie chirurgii konwencjonalnej doszło do rozwoju nowotworu złośliwego (niska wiarygodność danych naukowych). Częstość zgłaszanych powikłań była podobna w obu grupach, z wyjątkiem bólu pooperacyjnego. Zarówno niewielki, jak i istotny ból zgłaszano częściej w grupie krioterapii, natomiast intensywny ból częściej występował w grupie chorych poddanych chirurgii konwencjonalnej. Jednak nie odnotowano, czy istnieją jakiekolwiek dane potwierdzające tą różnicę. Częstość występowania skutków niepożądanych (objawów niepożądanych lub powikłań) była w przeważającej większości podobna w obu grupach, ale natężenie i częstotliwość bólu wydawały się różnić w zależności od grupy leczenia. Nie odnotowano zgonów związanych z zastosowaniem danej interwencji ani wycieku żółci. Badanie nie dostarczyło danych na temat jakości życia, śmiertelności z powodu nowotworu oraz czasu do progresji przerzutów do wątroby.

Jakość danych naukowych

Pewność oszacowania danych naukowych dotyczących skuteczności krioterapii u chorych z przerzutami do wątroby w porównaniu z konwencjonalną chirurgią jest niska. Nie jesteśmy pewni co do wiarygodności ocenianych wyników i nie możemy stwierdzić czy w porównaniu z konwencjonalną chirurgią krioterapia jest skuteczna czy szkodliwa. Nie znaleźliśmy danych naukowych potwierdzających korzyści lub szkody związanych ze stosowaniem krioterapii w porównaniu z brakiem leczenia lub leczeniem ogólnoustrojowym.