Przejdź do treści

Czy u chorych na astmę występuje mniej poważnych działań niepożądanych podczas stosowania formoterolu i wziewnych glikokortykosteroidów, w porównaniu ze stosowaniem salmeterolu i wziewnych glikokortykosteroidów?

Wprowadzenie

Astma to choroba, która wpływa na drogi oddechowe, czyli małe rurki, które przenoszą powietrze do i z płuc. Kiedy chory na astmę wchodzi w kontakt z czynnikiem wyzwalającym, drogi oddechowe stają się podrażnione, mięśnie wokół ścianek dróg oddechowych zaciskają się, przez co drogi oddechowe zwężają się (następuje skurcz oskrzeli), a na wyściółce dróg oddechowych pojawia się stan zapalny i zaczyna ona puchnąć. Czasami dochodzi do gromadzenia się lepkiego śluzu lub flegmy, co może powodować dalsze zwężenie dróg oddechowych. Reakcje te powodują zwężenie i podrażnienie dróg oddechowych, co utrudnia oddychanie oraz prowadzi do kaszlu, świszczącego oddechu, duszności i ucisku w klatce piersiowej. Chorym na astmę zwykle zaleca się przyjmowanie wziewnie glikokortykosteroidów (GKS) w celu zwalczenia stanu zapalnego, lecz jeśli astma nadal nie jest kontrolowana, w aktualnych wytycznych dotyczących leczenia chorych na astmę zaleca się wprowadzenie dodatkowego leku. Często lekarze w takich sytuacjach zalecają stosowanie długo działającego β2-mimetyku: formoterolu lub salmeterolu. Długo działający β2-mimetyk to wziewny lek, który otwiera drogi oddechowe (rozszerza oskrzela), ułatwiając tym samym oddychanie. Do takich leków rozszerzających oskrzela można dodać GKS wziewne w tym samym inhalatorze. W inhalatorach wraz z formoterolem lub salmeterolem stosuje się różne GKS wziewne.

Z poprzednich przeglądów Cochrane wiemy, że istnieje niewielkie zwiększenie ryzyka wystąpienia poważnych skutków niepożądanych (takich jak bardzo ciężkie ataki astmy, a także inne zdarzenia zagrażające życiu), gdy zwykły formoterol lub salmeterol stosuje się bez GKS wziewnych, ale zwiększenia tego ryzyka nie zaobserwowano, gdy leki te stosowano z GKS wziewnym w jednym inhalatorze. W niniejszym przeglądzie poszukiwano informacji z badań, w których porównywano te dwie metody leczenia (tj. stosowanie salmeterolu łącznie z GKS wziewnym porównywano bezpośrednio ze stosowaniem formoterolu łącznie z GKS wziewnym), aby sprawdzić, czy można określić, który lek jest bezpieczniejszy.

Charakterystyka badań

Wyszukiwanie badań przeprowadzono w lutym 2021 roku. Łącznie do przeglądu włączono 23 badania z randomizacją (RCT), w których porównywano stosowanie formoterolu i GKS wziewnych ze stosowaniem salmeterolu i GKS wziewnych. 21 badań obejmowało 11 572 uczestników – zarówno dorosłych, jak i młodzież. Dolna granica wieku w tych 21 badaniach wahała się od 12 do 16 lub 18 lat. W 8 spośród tych badań (7730 dorosłych) porównywano inhalatory łączące formoterol i budezonid z inhalatorami łączącymi salmeterol i flutykazon, w mniejszych grupach (1472, 1126 i 1075 dorosłych) porównywano inne połączenia formoterolu z salmeterolem i flutykazonem. Tylko 229 dorosłych wzięło udział w badaniach porównujących połączenie formoterolu i budezonidu z połączeniem salmeterolu i budezonidu. 2 badania z udziałem 723 uczestników obejmowały dzieci; wiek uczestników w tych badaniach wynosił od 4 do 12 lat i od 5 do 12 lat; w obu porównywano inhalatory łączące formoterol i flutykazon z inhalatorami zawierającymi salmeterol i flutykazon.

Kluczowe wyniki

Nie stwierdzono istotnej różnicy między stosowaniem formoterolu łącznie z GKS wziewnym i stosowaniem salmeterolu łącznie z GKS wziewnym pod względem ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, ani pod względem ryzyka wystąpienia jakichkolwiek i związanych z astmą działań niepożądanych niezakończonych zgonem. Nie odnotowano zgonów z powodu astmy. Badania miały wystarczającą liczbę uczestników, aby ocenić korzyści z leczenia, ale nie obejmowały wystarczającej liczby osób, aby porównać bezpieczeństwo tych metod.

Jakość danych naukowych

Ogólnie rzecz biorąc, badania obciążone były małym ryzykiem błędu systematycznego (powodującego wypaczenie wyników badania – przyp. tłum.), ale niewielka śmiertelność i mała częstość występowania poważnych skutków niepożądanych spowodowały zmniejszenie naszej pewności co do wiarygodności danych naukowych dla różnych wyników. Jakość danych naukowych dotyczących zgonu z jakiejkolwiek przyczyny i jakichkolwiek poważnych działań niepożądanych niezakończonych zgonem oceniono odpowiednio jako niską i umiarkowaną. Jakość danych naukowych dotyczących poważnych działań niepożądanych związanych z astmą wahała się od niskiej do bardzo niskiej ze względu na małą liczbę zdarzeń związanych z astmą i brak niezależnej oceny związku przyczynowego zdarzeń.

Wnioski

Nie stwierdziliśmy problemów związanych z bezpieczeństwem leczenia, które miałyby wpływ na wybór między inhalatorami zawierającymi salmeterol i formoterol stosowanymi w regularnym leczeniu dorosłych i dzieci chorych na astmę.

Uwagi do tłumaczenia

Tłumaczenie: Agnieszka Majchrzak Redakcja: Regina Latusek, Mariusz Marczak, Karolina Moćko

Cytowanie
O'Shea O, Stovold E, Cates CJ. Regular treatment with formoterol and an inhaled corticosteroid versus regular treatment with salmeterol and an inhaled corticosteroid for chronic asthma: serious adverse events. Cochrane Database of Systematic Reviews 2021, Issue 4. Art. No.: CD007694. DOI: 10.1002/14651858.CD007694.pub3.