Najważniejsze informacje

Działania podejmowane w szkołach mogą przyczynić się do poprawy sprawności fizycznej, ale ich wpływ na wskaźnik masy ciała (BMI; służący ocenie, czy masa ciała mieści się w zdrowym zakresie) może być niewielki lub żaden, jednak nie mamy zaufania do danych. 

Jedynie w nielicznych badaniach raportowano jakiekolwiek potencjalnie szkodliwe skutki. 

Należy dokładnie rozważyć rodzaj szkolnego programu aktywności fizycznej, który ma zostać wdrożony, a w przyszłych badaniach należy dążyć do określenia najlepszych rodzajów działań w zakresie aktywności fizycznej w środowisku szkolnym.

Dlaczego ważne jest promowanie aktywności fizycznej wśród dzieci?

Szacuje się, że aż 5,3 miliona zgonów na całym świecie spowodowanych jest brakiem wystarczającej ilości ruchu (brakiem aktywności fizycznej) – jest to istotny czynnik ryzyka prowadzący do większości chorób przewlekłych i nowotworów. Kwestia ta budzi szczególny niepokój, ponieważ wiadomo, że wzorce aktywności fizycznej wypracowane w dzieciństwie mogą prowadzić do podobnych w życiu dorosłym. Uważa się, że programy zachęcające dzieci do ćwiczeń w szkole są sposobem na zwiększenie poziomu aktywności wszystkich dzieci, niezależnie od innych czynników, takich jak zachowania rodziców, uwarunkowania społeczne lub finansowe. 

Co udało nam się ustalić?

Znaleźliśmy 89 badań dotyczących efektów prowadzenia programów szkolnych koncentrujących się na zwiększeniu aktywności fizycznej wśród 66 752 dzieci i młodzieży (w wieku od 6 do 18 lat) z całego świata. Czas trwania programu wahał się od 12 tygodni do 6 lat. W żadnym z 2 programów nie wykorzystywano tej samej kombinacji elementów interwencji. Częstotliwość i czas trwania każdej części programu różniły się w zależności od przeprowadzanych badań.

We wszystkich uwzględnionych badaniach odnotowano jedynie niewielkie zmiany w liczbie uczniów podejmujących aktywność fizyczną oraz w czasie poświęcanym na umiarkowaną lub intensywną aktywność fizyczną (lub siedzącemu trybowi życia). Chociaż odnotowano, że programy te poprawiały sprawność fizyczną uczestników. Stwierdzono także, że programy te miały niewielki lub żaden wpływ na pomiary wykorzystywane do oceny, czy masa ciała mieści się w zdrowym zakresie. Niewiele badań donosiło o jakichkolwiek potencjalnie szkodliwych skutkach, takich jak obrażenia fizyczne lub szkody psychiczne. 

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Mamy niewielkie zaufanie do wyników tych badań, ponieważ przeprowadzono je na różne sposoby, a interwencje realizowano i oceniano w odmienny sposób. Ponadto osoby biorące udział w badaniach mogły być świadome tego, jakie interwencje przeprowadzano, a to może wpływać na zgłaszane wyniki. Co więcej, nie wszystkie badania dostarczyły danych o wszelkich interesujących nas aspektach.

Jak aktualne są dane naukowe?

Te dane naukowe są aktualne do czerwca 2020 r. (chociaż przeprowadziliśmy kolejny przegląd badań w lutym 2021 r. i znaleźliśmy takie, które mogą zostać uwzględnione w kolejnej aktualizacji – są one opisane w tabeli „Badania oczekujące na klasyfikację”).