Na czym polega problem?

Dzieci urodzone o czasie (w 37. tygodniu ciąży lub później) przez planowe (elektywne) cesarskie cięcie, czyli przed rozpoczęciem porodu, są bardziej narażone na wystąpienie powikłań oddechowych niż dzieci urodzone drogą pochwową. Wykazano, że podawanie matce zastrzyków z glikokortykosteroidami (GKS) zmniejsza ryzyko wystąpienia problemów oddechowych u dzieci urodzonych przed 34. tygodniem ciąży, jednak nie wiadomo, czy sprawdziłyby się one również w przypadku dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie wykonane o czasie.

Dlaczego jest to ważne?

Cięcie cesarskie zwiększa ryzyko wystąpienia u noworodka urodzonego o czasie powikłań związanych z oddychaniem, takich jak przyspieszone oddychanie w ciągu pierwszych kilku dni (znane jako przemijające tachypnoë noworodka) oraz cięższy zespół zaburzeń oddychania (RDS). Takie dzieci mogą wymagać leczenia na oddziałach intensywnej opieki. Ryzyko wystąpienia powikłań zmniejsza się między 37. a 39. tygodniem ciąży i jest wtedy niewielkie. Większość cesarskich cięć wykonuje się po 39. tygodniu ciąży, ale zdarzają się przypadki, gdy dziecko musi urodzić się wcześniej. Celem niniejszego przeglądu było zbadanie, czy podawanie GKS może zmniejszyć liczbę powikłań oddechowych bez powodowania problemów u matki lub noworodka.

Jak zidentyfikowaliśmy i oceniliśmy dane naukowe?

Przeszukaliśmy literaturę medyczną w celu odnalezienia badań z randomizacją (RCT), które spełniałyby nasze kryteria wiarygodności, po czym porównaliśmy działanie GKS z placebo (leczeniem pozorowanym) oraz ze standardową opieką. Naszą pewność co do wyników oceniliśmy na podstawie czynników, takich jak: liczba badań, metody badań, liczba kobiet i dzieci biorących udział w badaniu, liczba zdarzeń i zmienność wyników.

Jakie dane zebraliśmy?

Uwzględniliśmy dane z okresu do 20 stycznia 2021 r. Uwzględniliśmy 1 badanie przeprowadzone w 10 brytyjskich szpitalach, w którym uczestniczyły 942 kobiety i 942 noworodki. Kobiety w grupie badanej otrzymały 2 dawki GKS (betametazonu) przez wstrzyknięcie domięśniowe. Kobiety z grupy kontrolnej otrzymały standardową opiekę. Nie stosowano procedur zaślepiania, dlatego wszystkie kobiety, personel medyczny oraz badacze byli świadomi tego, kto otrzymał GKS, a kto standardową opiekę.

Nie ma pewności, czy stosowanie GKS zmniejsza ryzyko wystąpienia przemijającego tachypnoë u noworodka (łagodnego problemu z oddychaniem) lub RDS (tj. ciężkiego problemu z oddychaniem) w porównaniu ze standardową opieką. Podawanie GKS w okresie przedporodowym zmniejsza w porównaniu ze standardową opieką ryzyko przyjęcia noworodka na oddział intensywnej opieki z powodu powikłań oddechowych.

Nie ma pewności, czy stosowanie GKS ma jakikolwiek wpływ na wystąpienie u dziecka konieczności dodatkowego wspomagania oddechowego (wentylacji mechanicznej), w porównaniu ze standardową opieką. Nie jest pewne, czy podanie GKS przed porodem ma jakikolwiek wpływ na rozwój zakażenia lub podwyższenie temperatury ciała u kobiet w ciągu 72 godzin po porodzie (w jednym badaniu z udziałem 942 kobiet nie odnotowano żadnych przypadków). 

Nie znaleźliśmy żadnych danych dotyczących ryzyka wystąpienia małego stężenia cukru we krwi u dziecka lub ryzyka ciężkiej choroby, śmierci lub zakażenia rany u kobiety.

Wiarygodność danych naukowych

Wiarygodność danych naukowych z włączonego RCT była bardzo niska do umiarkowanej. Oznacza to, że nie możemy być całkowicie pewni, że wyniki przyszłych badań dotyczące korzyści podawania GKS matkom przed cesarskim cięciem wykonanym o czasie będą takie same.

Co to oznacza?

W jednym z badań udało się zmniejszyć ryzyko przyjęcia noworodka na oddział intensywnej opieki z powodu problemów z oddychaniem. Nie ma pewności, czy stosowanie GKS ma jakikolwiek wpływ na możliwość wystąpienia poważnych problemów z oddychaniem (RDS) lub przyspieszonego oddechu (przemijającego tachypnoë ) u noworodka, w porównaniu ze standardową opieką. Konieczne są dalsze badania w celu sprawdzenia, czy podawanie GKS rzeczywiście zmniejsza ryzyko wystąpienia ciężkich zaburzeń oddechowych (takich jak RDS). W przyszłych badaniach klinicznych trzeba upewnić się, że uwzględniane są możliwe krótko- i długoterminowe szkody zarówno dla matki, jak i dziecka po otrzymaniu GKS przed cesarskim cięciem wykonanym o czasie. W dalszych badaniach można rozważyć, czy jakiekolwiek korzyści lub szkody zidentyfikowane w wyniku podania GKS przed porodem zależą od wieku ciążowego, w którym planowane jest cesarskie cięcie. 

 Istnieje 9 potencjalnie obiecujących badań, które są obecnie w toku i mogą zostać uwzględnione w przyszłych aktualizacjach tego przeglądu.