Pytanie badawcze

Jaka jest skuteczność różnych metod leczenia rozległej próchnicy zębów mlecznych u dzieci w przypadku występowania objawów (zazwyczaj ból, obrzęk, nieprawidłowa ruchomość zęba) oraz objawów stwierdzonych w badaniu radiologicznym (zdjęcie rentgenowskie)?

Wprowadzenie

Próchnica zębów należy do najpowszechniejszych chorób dziecięcych. Próchnica zębów mlecznych rozwija się bardzo dynamicznie, często atakując miazgę zębową - unerwioną i unaczynioną tkankę łączną, która stanowi centralny element zęba. Stomatolodzy często muszą zastosować jedną z trzech metod leczenia miazgi: pokrycie bezpośrednie miazgi, gdzie preparat leczniczy jest nakładany bezpośrednio na obnażoną miazgę; pulpotomię (usunięcie części miazgi) lub pulpektomię, czyli usunięcie całej miazgi znajdującej się w komorze miazgi i kanale korzeniowym zęba.

Najpowszechniejsze materiały wypełniające używane do pokrycia bezpośredniego miazgi to wodorotlenek wapnia, konglomerat trójtlenków metali – materiał najnowszy, ale droższy), formokrezol lub żywica adhezyjna (środek wiążący na bazie żywicy, który nanosi się bezpośrednio na nerw zębowy).

Po przeprowadzeniu pulpotomii stosowany jest jeden z czterech następujących materiałów wypełniających: siarczan żelaza, formokrezol, wodorotlenek wapnia lub konglomerat trójtlenków.

Po przeprowadzeniu pulpektomii ubytek powstały na skutek usunięcia miazgi jest wypełniany preparatem opatrunkowym. Preparat ten nie powinien zakłócać wchłaniania korzenia zębów mlecznych, by umożliwić wyrośnięcie zębów stałych.

Charakterystyka badań

Autorzy przeglądu współpracujący z Zespołem Cochrane ds. Zdrowia Jamy Ustnej przeprowadzili analizę dostępnych badań z randomizacją. Dane są aktualne do sierpnia 2017 roku.

Przegląd objął 87 badań, w których przeanalizowano udane leczenie miazgi zębów mlecznych. Badania opublikowano w latach 1989 – 2017 i dotyczyły one 125 porównań różnych sposobów leczenia.

Główne wyniki

Leczenie miazgi w rozległej próchnicy zębów mlecznych zasadniczo jest skuteczne. Odsetek niepowodzeń leczenia był niski, a w wielu badaniach nie wykazało niepowodzenia którejkolwiek z dwóch porównywanych metod leczenia.

Po przeprowadzonej pulpotomii konglomerat trójtlenków metali (MTA) wydaje się być preparatem najlepiej nadającym się do kontaktu z resztą korzenia nerwu zębowego (pod względem biokompatybilności i skuteczności). Dane wykazały, że jego skuteczność jest wyższa niż w przypadku wodorotlenku wapnia czy formokrezolu.

W przypadku pulpektomii nie ma pewności, który ze środków jest skuteczniejszy. Tlenek cynku z eugenolem może dawać lepsze wyniki niż pasta Vitapex (tlenek cynku/jodoform), jednak należy przeprowadzić więcej badań, aby to potwierdzić oraz ocenić inne sposoby leczenia.

W przypadku pokrycia bezpośredniego miazgi wykazano niewielką liczbę badań wykorzystujących takie same porównania, co ogranicza jakąkolwiek interpretację. Formokrezol może mieć przewagę nad wodorotlenkiem wapnia pod względem klinicznym i radiologicznym, jednak z powodu jego toksyczności pod uwagę powinny być brane bezpieczniejsze warianty.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych sugerujących przewagę MTA nad wodorotlenkiem wapnia lub formokrezolem po pulpotomii oceniono jako umiarkowaną. W przypadku pozostałych porównań jakość danych naukowych jest niska albo bardzo niska, co oznacza, że nie ma pewności co do osiągniętych wyników. Niska jakość danych naukowych wynika z wad metod badawczych zastosowanych w poszczególnych badaniach klinicznych, małej liczby dzieci uczestniczących w badaniach i krótkiego okresu obserwacji po zakończonym leczeniu.

Kolejne badania oceniające, które preparaty lecznicze są najskuteczniejsze w trzech typach terapii miazgi, wymagałyby bardzo dużej próby badawczej i co najmniej rocznego okresu obserwacji uczestników.