Pytanie badawcze

Dokonaliśmy przeglądu badań z randomizacją (w których pacjenci przydzielani są losowo do grup leczenia), w których oceniano wpływ zwiększonego spożycia kwasów tłuszczowych omega-3 pochodzących z ryb i produktów roślinnych na choroby serca i układu krążenia (zwane chorobami sercowo-naczyniowymi, które obejmują zawał serca i udar mózgu), otyłość i stężenie tłuszczów we krwi (lipidów, włączając cholesterol, triglicerydy, lipoproteiny o wysokiej gęstości [HDL – „dobry” cholesterol] oraz lipoproteiny o małej gęstości [LDL – „zły” cholesterol]).

Wprowadzenie

Główne rodzaje kwasów omega-3 to kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), które występują w rybach oraz kwas alfa-linolenowy (ALA) - tłuszcz znajdujący się w produktach roślinnych. Wiele osób uważa, że przyjmowanie suplementów zawierających kwasy omega-3 zmniejsza ryzyko chorób serca, udaru mózgu i zgonu.

Charakterystyka badań

Dane naukowe są aktualne do lutego 2019 r. Przegląd obejmuje 86 badań z udziałem 162 796 osób. W badaniach oceniano wpływ zwiększonego przyjmowania kwasów omega-3 na choroby serca i naczyń, w porównaniu z mniejszą ich podażą, w okresie co najmniej 1 roku. Dwadzieścia osiem badań oceniono jako bardzo wiarygodne (dobrze zaprojektowane, dlatego ich wyniki nie były obciążone ryzykiem błędu systematycznego). Uczestnikami byli dorośli, u części z nich stwierdzono problemy zdrowotne, a innych oceniono jako zdrowych. Włączone do badań osoby pochodziły z Ameryki Północnej, Europy, Australii oraz Azji. W większości badań dotyczących EPA i DHA, tłuszcze te podawano w formie kapsułek, jedynie w kilku badaniach analizowano spożycie tłustych ryb.

Główne wyniki

Zwiększenie spożycia EPA i DHA ma niewielki wpływ lub nie ma żadnego wpływu na ryzyko zgonu i zdarzeń sercowo-naczyniowych (dane naukowe o wysokiej pewności [co do ich wiarygodności - przyp. tłum.]) i prawdopodobnie ma niewielki wpływ lub nie ma żadnego wpływu na ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, ryzyko udaru mózgu lub zaburzeń pracy serca (dane naukowe o umiarkowanej pewności). Jednak zwiększenie spożycia EPA i DHA może nieznacznie zmniejszyć ryzyko zgonu z przyczyn sercowych i ryzyko zdarzeń wieńcowych (dane naukowe niskiej pewności; zdarzenia wieńcowe są chorobami tętnic zaopatrujących serce). Aby zapobiec wystąpieniu choroby wieńcowej u jednej osoby, 167 osób musiałoby zwiększyć spożycie EPA i DHA, a 334 osoby musiałyby zwiększyć spożycie EPA i DHA, żeby zapobiec jednemu zgonowi z powodu choroby wieńcowej. EPA i DHA zmniejszają stężenie triglicerydów o około 15%, ale nie wpływają na stężenie tłuszczy lub innych lipidów (dane naukowe o wysokiej pewności).

Spożywanie większej ilości ALA (np. poprzez zwiększenie spożycia orzechów włoskich lub wzbogaconej margaryny) prawdopodobnie wykazuje niewielki lub żaden wpływ na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych lub zdarzeń sercowych. Spożywanie ALA prawdopodobnie nieznacznie zmniejsza liczbę zdarzeń sercowo-naczyniowych i zaburzeń rytmu serca (dane naukowe o umiarkowanej lub niskiej pewności). Aby zapobiec wystąpieniu zdarzenia wieńcowego u jednej osoby, 500 osób musiałoby zwiększyć spożycie ALA, a 91 osób musiałoby zwiększyć spożycie ALA, aby zapobiec wystąpieniu arytmii u jednej osoby.

Istnieją ograniczone dane naukowe dotyczące efektów spożywania ryb. EPA i DHA zmniejszają stężenie triglicerydów. EPA, DHA i ALA mogą mieć niewielki ochronny wpływ w niektórych chorobach serca i układu krążenia.