Pytanie badawcze

Jakie są skutki stosowania antybiotyków makrolidowych u chorych na mukowiscydozę z zakażeniem dróg oddechowych?

Najważniejsze informacje

- Chorzy na mukowiscydozę są bardziej podatni na bakteryjne zakażenia dróg oddechowych, które mogą być trudne do wyleczenia.

- Antybiotyki makrolidowe (takie jak azytromycyna i klarytromycyna) mogą osłabiać aktywność bakterii.

- Jeden z antybiotyków makrolidowych, azytromycyna, może poprawiać czynność płuc po 6 miesiącach w porównaniu z placebo (leczenie bez substancji czynnej) i może zmniejszać ryzyko zaostrzenia zakażenia płuc. Nie mamy pewności, czy większa dawka azytromycyny jest lepsza niż mniejsza lub czy azytromycyna podawana wziewnie jest lepsza niż podawana doustnie. Azytromycyna podawana doustnie 1 x w tygodniu, w porównaniu z jej codziennym podawaniem, prawdopodobnie wiąże się z mniejszą poprawą pod względem czynności płuc. Jednak czas potrzebny do nastąpienia zaostrzenia jest prawdopodobnie dłuższy w grupie przyjmującej lek 1 x w tygodniu.

- Obecne dane naukowe nie popierają długoterminowego stosowania azytromycyny u wszystkich chorych na mukowiscydozę.

Wprowadzenie

Chorzy na mukowiscydozę cierpią na zakażenia dróg oddechowych, często wywoływane przez bakterię Pseudomonas aeruginosa , odporną na prawie wszystkie antybiotyki, które można przyjąć doustnie. Antybiotyki makrolidowe, np. azytromycyna i klarytromycyna, nie niszczą Pseudomonas aeruginosa bezpośrednio, ale mogą zmniejszać aktywność tych bakterii.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy ustalić, czy stosowanie antybiotyków makrolidowych (zwykle przyjmowanych doustnie) wpływa na stan zdrowia u chorych na mukowiscydozę i czy leki te mają jakiekolwiek skutki uboczne.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których oceniano działanie antybiotyków makrolidowych u dzieci i dorosłych chorych na mukowiscydozę i podsumowaliśmy zebrane dane naukowe.

Co udało się ustalić?

Znaleziono 14 badań, w których łącznie 1467 dzieci i dorosłych przydzielono losowo do różnych grup badanych, uwzględnionych w tym przeglądzie. W 11 badaniach porównywano azytromycynę z placebo, w 1 badaniu porównywano 2 różne dawki azytromycyny (duża dawka w porównaniu z małą), w innym porównywano stosowanie azytromycyny wziewnie z podaniem doustnym, a w jeszcze innym – azytromycynę podawaną doustnie 1 x w tygodniu i 1 x dziennie.

Główne wyniki

Po 6 miesiącach stwierdzono nieznaczną poprawę czynności płuc u osób, którym podawano azytromycynę w porównaniu z przyjmującymi placebo, a także mniejsze ryzyko nawrotu zakażenia. Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych (takich jak wymioty, biegunka i ból głowy) było podobne w obu grupach, podobnie jak ryzyko ponownego zakażenia bakterią Pseudomonas aeruginosa . W odniesieniu do czynności płuc i zaostrzenia zakażenia nie ma pewności, czy większa dawka azytromycyny jest lepsza niż mniejsza (ale oceniano to tylko w 1 badaniu obejmującym dzieci), ani czy azytromycyna stosowana wziewnie jest lepsza niż przyjmowana doustnie. Przyjmowanie azytromycyny doustnie 1 x w tygodniu prawdopodobnie prowadzi do mniejszej poprawy pod względem czynności płuc niż jej codzienne stosowanie. Jednak czas do wystąpienia zaostrzenia jest przypuszczalnie dłuższy w grupie przyjmującej azytromycynę 1 x w tygodniu.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie byliśmy w stanie połączyć wyników badań, ponieważ używano w nich różnych sposobów pomiaru i odbywały się w różnych odstępach czasu. W przyszłych badaniach należy zająć się tą kwestią. Ponadto teraz, gdy wielu chorych na mukowiscydozę jest leczonych nowymi terapiami modulatorowymi (np. eleksakaftor + iwakaftor + tezakaftor), ważne jest aby ocenić, w jaki sposób antybiotyki makrolidowe wpływają na stan zdrowia tych osób. Żadnej z osób biorących udział w badaniach znalezionych na potrzeby niniejszego przeglądu nie leczono terapiami modulatorowymi.

Mogliśmy natomiast przedstawić wyniki badań, w których azytromycynę porównywano z placebo, ponieważ badania te były dobrze przeprowadzone i obejmowały większą liczbę uczestników. Dane naukowe z badań porównujących stosowanie dużych i małych dawek azytromycyny lub podawanie tego leku wziewnie i doustnie, były znacznie mniej pewne, ponieważ badania przeprowadzono na niewielką skalę. Ponadto istniało ryzyko błędu systematycznego ze względu na sposób ich przeprowadzenia. Jesteśmy umiarkowanie pewni wyników badania porównującego stosowanie azytromycyny 1 x w tygodniu z jej codziennym stosowaniem.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Przedstawione badania są najbardziej aktualne spośród badań nam dostępnych. Ostatni przegląd badań przeprowadzono w listopadzie 2022 roku.