Pytanie badawcze

Jakie są ryzyko i korzyści z wszczepienia metalowych rurek (stentów), w porównaniu z chirurgicznym usunięciem zwężenia, u chorych ze zwężeniem tętnicy szyjnej?

Wprowadzenie

Zwężenie tętnicy szyjnej, głównego naczynia krwionośnego w szyi przenoszącego krew do mózgu, może być przyczyną udaru mózgu. Standardowym zabiegiem jest operacyjne usunięcie zwężenia, gdzie chirurg otwiera tętnicę i usuwa blaszkę miażdżycową (endarterektomia szyjna). Alternatywny sposób leczenia (wszczepienie stentu do tętnicy szyjnej) polega na zastosowaniu cienkiego cewnika, który wprowadza się przez skórę do zwężonego naczynia krwionośnego. Wewnątrz naczynia umieszczona jest metalowa rurka (stent), która zapobiega jego ponownemu zwężeniu.

Charakterystyka badań

Oceniliśmy dane naukowe dotyczące korzyści i ryzyka pochodzące z badań, w których porównywano wszczepienie stentu do tętnicy szyjnej z operacyjnym usunięciem zwężenia u osób, u których występowały już objawy spowodowane zwężeniem tętnicy szyjnej (udar mózgu, przemijający atak niedokrwienny [TIA] lub objawy ze strony oczu) lub u osób, które nigdy nie doświadczyły takich objawów. Włączono tylko badania z randomizacją, tzn. takie, w których decyzja o przydzieleniu pacjenta do grupy wszczepienia stentu albo do grupy leczenia operacyjnego polegała na doborze losowym i ani pacjenci, ani badacze nie mogli zdecydować jakie leczenie zastosowano. Takie postępowanie pozwoliło na dokonanie porównania w sposób tak obiektywny lub sprawiedliwy, jak tylko to możliwe. Do aktualizacji przeglądu włączono badania opublikowane do sierpnia 2018 r. Oceniliśmy jakość wszystkich uwzględnionych przez nas badań.

Najważniejsze wyniki i wnioski

Do przeglądu włączyliśmy 22 badania, w których uczestniczyło łącznie 9753 osoby.

U osób, u których wystąpiły już objawy zwężenia tętnicy szyjnej, wszczepienie stentu wiązało się z większą liczbą udarów mózgu lub zgonów w czasie okołozabiegowym, w porównaniu z zabiegiem chirurgicznym. Dotyczyło to zwłaszcza osób powyżej 70 roku życia. Po przeprowadzeniu wstępnej procedury, oba zabiegi były równie skuteczne pod względem zapobiegania udarom mózgu lub zgonom w obserwacji długoterminowej.

U osób, u których nigdy nie wystąpiły objawy zwężenia tętnicy szyjnej, zarówno wszczepienie stentu, jak i leczenie operacyjne, wiązały się z podobnym ryzykiem udaru mózgu lub zgonu w obserwacji krótko- i długoterminowej, chociaż pewność oszacowania danych naukowych w tej grupie badanych była tylko umiarkowana, a wyniki należy interpretować z ostrożnością.

Jakość danych naukowych

Ogólnie jakość danych naukowych była wysoka. Głównym czynnikiem zmniejszającym nasze zaufanie co do wiarygodności danych naukowych było włączenie do przeglądu badań porównujących obie metody leczenia u osób, które nigdy nie doświadczyły objawów zwężenia tętnicy szyjnej. Potrzeba więcej badań przeprowadzonych w tej grupie pacjentów, aby móc wyciągnąć wiążące wnioski na temat ryzyka i korzyści związanych z wszczepieniem stentu do zwężonej tętnicy szyjnej, w porównaniu z wykonaniem zabiegu chirurgicznego.