Najważniejsze informacje

Nie mamy pewności, czy stosowanie antybiotyków poprawia słuch u dzieci z WZUŚ, ponieważ brakuje na to solidnych dowodów.

Stosowanie antybiotyków, w porównaniu z niestosowaniem leczenia, może nieznacznie zmniejszyć liczbę dzieci, u których występuje WZUŚ w 3-miesięcznym okresie obserwacji. Nie jest jasne, czy jest to długotrwały efekt, ponieważ w niewielu badaniach obserwowano dzieci dłużej niż 3 miesiące.

W badaniach uwzględnionych w tym przeglądzie nie raportowano poważnych szkód będących skutkiem leczenia antybiotykami. Istnieją jednak pewne przesłanki wskazujące na to, że antybiotyki mogą powodować nieprzyjemne skutki uboczne, takie jak osutka.

Czym jest wysiękowe zapalenie ucha środkowego?

WZUŚ (czasami nazywane „klejącym uchem”) to częste schorzenie dotykające małe dzieci. W uchu środkowym gromadzi się płyn, co może powodować upośledzenie słuchu. W efekcie osłabienia słuchu dzieci mogą doświadczać opóźnienia w rozwoju mowy i trudności w szkole.

Jak leczy się wysiękowe zapalenie ucha środkowego?

W większości przypadków WZUŚ nie wymaga leczenia, a objawy z czasem ustępują. U dzieci z przewlekłym WZUŚ stosuje się różne metody leczenia, w tym leki lub zabieg chirurgiczny (wprowadzanie drenów wentylacyjnych z adenotomią lub bez niej). Czasami w płynie zbierającym się w uchu środkowym mogą znajdować się bakterie. W celu pozbycia się tych bakterii i złagodzenia objawów WZUŚ czasem stosuje się antybiotyki.

Jaki był cel tego przeglądu?

Chcieliśmy sprawdzić, czy antybiotyki są lepsze od placebo (leczenia pozorowanego) lub niestosowania leczenia u dzieci z WZUŚ.

Chcieliśmy również sprawdzić, czy przyjmowanie antybiotyków w przypadku tej choroby wiąże się z jakimiś niepożądanymi skutkami.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których porównywano doustne leczenie antybiotykami z placebo lub z niestosowaniem leczenia u dzieci z WZUŚ. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy pewność względem otrzymanych danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak metodyka badań i liczebność badanej grupy.

Czego się dowiedzieliśmy?

Włączyliśmy 19 badań z udziałem ponad 2500 dzieci. W badaniach stosowano wiele różnych rodzajów antybiotyków doustnych, a czas trwania leczenia znacznie się różnił między badaniami.

Nie jest jasne, czy antybiotyki mają jakikolwiek wpływ na słuch, ponieważ dowody na to nie są solidne.

W porównaniu z niestosowaniem leczenia, antybiotyki mogą nieznacznie zmniejszyć liczbę dzieci, u których występuje WZUŚ po 3 miesiącach obserwacji. Tylko w 2 badaniach skupiono się na liczbie dzieci z WZUŚ po dłuższym okresie obserwacji, dlatego nie jesteśmy pewni, czy jest to długotrwały efekt, ponieważ WZUŚ może nawracać.

Nie wiemy, czy leczenie antybiotykami ma jakikolwiek wpływ na jakość życia, ponieważ w żadnym z badań uwzględnionych w tym przeglądzie nie oceniano tego wyniku. Nie znaleźliśmy wielu danych naukowych dotyczących występowania anafilaksji – rzadkiej, ale bardzo poważnej reakcji alergicznej. W żadnym z badań nie wykazano, aby u któregokolwiek dziecka wystąpił wstrząs anafilaktyczny, ale może to być spowodowane tym, że u żadnego nie wystąpiła reakcja alergiczna lub po prostu tym, że badania nie uwzględniają tego faktu.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Ponieważ dane naukowe zawarte w niniejszym przeglądzie Cochrane są niepewne, nie możemy być pewni, czy leczenie antybiotykami przynosi jakiekolwiek korzyści dzieciom cierpiącym na WZUŚ. Ponieważ większość badań trwała bardzo krótko, nie wiemy, czy jakikolwiek efekt antybiotyków utrzyma się przez dłuższy czas – nawet jeśli WZUŚ wydaje się poprawiać w krótkim okresie, może nawrócić.

Na ile aktualne są dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do stycznia 2023 r.