Najważniejsze informacje:

- Osoby, które mają trudności z chodzeniem ze względu na ból spowodowany brakiem przepływu krwi w nogach można poddać operacji, aby go poprawić. W porównaniu z samą operacją, dodanie do leczenia zestawu ćwiczeń może pomóc tym osobom w pieszym przemierzaniu większych dystansów, ale nie ma co do tego pewności z powodu niskiej jakości danych naukowych.

- Trudno stwierdzić, czy dodanie ćwiczeń pomaga poprawić przepływ krwi w kończynach dolnych i zwiększyć odległość jaką pacjenci mogą przejść bez bólu. Nie wiadomo również, czy wpływa to na jakość życia, konieczność powtórzenia operacji lub śmiertelność.

- W badaniach wzięło udział stosunkowo niewielu uczestników i miały one wiele niedociągnięć metodologicznych, co oznacza, że ich wyniki mogą nie być wystarczająco dokładne. Potrzebnych jest więcej wysokiej jakości danych naukowych, aby mieć pewność, że dodanie programu ćwiczeń fizycznych po operacji poprawia kluczowe wyniki zdrowotne u osób z chorobą tętnic obwodowych.

Co to jest choroba tętnic obwodowych?

Choroba tętnic obwodowych (PAD) to stan, w którym naczynia krwionośne w nogach zwężają się lub blokują, utrudniając przepływ krwi. To z kolei może powodować ból nóg podczas chodzenia, a w poważnych przypadkach prowadzić do problemów, np. bólu w stanie spoczynku i ran, które nie chcą się goić, co może nawet doprowadzić do amputacji (usunięcia części nogi).

Osoby z objawami PAD leczy się zazwyczaj farmakologicznie i przy pomocy ćwiczeń fizycznych, aby zapobiec pogorszeniu się ich stanu zdrowia. Jednak w niektórych przypadkach to nie wystarcza i konieczna jest operacja w celu poprawy przepływu krwi.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Celem było sprawdzenie, czy dodanie ćwiczeń fizycznych do planu dnia osób po operacji związanej z PAD przyniesie im więcej korzyści niż sama operacja. Aby to ocenić, sprawdziliśmy takie elementy, jak: dystans, który ludzie mogą przejść przed koniecznością zatrzymania się lub bez bólu, przepływ krwi w nogach, jakość życia, konieczność powtórzenia operacji i śmiertelność.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których porównywano uczestników ćwiczących po operacji w celu poprawy przepływu krwi w nogach z tymi, którzy zostali poddani samej operacji. Tam, gdzie było to możliwe, połączyliśmy wyniki badań, aby sprawdzić, jaki był efekt leczenia wśród większych grup osób.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 7 badań obejmujących 376 osób. W badaniach tych przedstawiono różne wyniki. W niektórych z nich nie stwierdzono różnicy w dystansie, jaki uczestnicy mogli przejść, a w innych wskazano na poprawę dzięki ćwiczeniom.

W przypadku większości istotnych punktów końcowych możliwe było połączenie wyników tylko 2 badań. Natomiast w kwestii wskaźników zgonów i powtórnych operacji udało się połączyć wyniki odpowiednio z 6 i 5 badań.

Łączna analiza danych wykazała, że dodanie terapii ruchowej może zwiększyć maksymalny dystans, który chorzy są w stanie pokonać pieszo, ale co do tego nie ma pewności. Wątpliwości budzi również to, czy w porównaniu z samą operacją, wykonywanie dodatkowych ćwiczeń fizycznych po operacji pod nadzorem wpływa na odległość, jaką chorzy mogliby przejść bez bólu lub w ciągu 6 minut. Niejednoznaczne jest także to, czy te ćwiczenia wpływają na przepływ krwi w kończynach dolnych, jakość życia, konieczność powtórzenia operacji lub śmiertelność.

Ogólnie rzecz biorąc, nie mamy pewności, czy dodanie terapii ruchowej po operacji związanej z chorobą tętnic obwodowych jest pomocne, a odpowiedź na to pytanie wymaga większej liczby badań. Natomiast w żadnym badaniu nie wykazano, że nadzorowany trening fizyczny szkodzi pacjentom po operacji z powodu PAD. W związku z tym, włączenie go do planu leczenia po operacji wydaje się bezpieczne.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Istniało wiele ograniczeń danych naukowych. W uwzględnionych badaniach pojawiły się problemy z ich zaprojektowaniem i przeprowadzeniem, co może oznaczać, że wyniki nie są dokładne. Na przykład, w niektórych badaniach stosowano limit czasowy w terapii ruchowej uczestników, co utrudniało zrozumienie rzeczywistego wpływu dodania ćwiczeń pooperacyjnych i ich wpływu na główne wyniki.

Nie we wszystkich badaniach udostępniono dane w przydatny sposób, co może stanowić istotny problem dla badaczy próbujących zrozumieć wyniki. Utrudniło to pełną ocenę jakości badań. W dostępnych badaniach uczestniczyła również stosunkowo niewielka liczba osób.

Wszystkie te czynniki ograniczyły możliwość połączenia wyników badań w celu uzyskania jaśniejszego obrazu ogólnych efektów, które mierzono.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane są aktualne do 14 marca 2023 r.