Kluczowe informacje
1. Nie mamy pewności, czy statyny mają pozytywny wpływ na regularność miesiączek, hirsutyzm (nadmierny wzrost włosów), trądzik (pryszcze) czy poziom testosteronu (męskiego hormonu płciowego).
2. Żadne z badań nie oceniało spontanicznej owulacji.
3. Statyny mogą nie zwiększać ryzyka zdarzeń niepożądanych, choć dane naukowe są ograniczone.

Czym jest zespół policystycznych jajników?

Kobiety z zespołem policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndrome, PCOS) mogą cierpieć na nieregularne miesiączki, hirsutyzm (nadmierny wzrost włosów w obszarach ciała, w których zwykle rosną włosy u mężczyzn - na twarzy, klatce piersiowej czy plecach) oraz trądzik (pryszcze), wynikające z nadmiaru androgenów (wysokiego poziomu męskich hormonów). Stan ten może dotknąć kobiety w każdym wieku, ale najczęściej występuje u kobiet miesiączkujących.

Jak można leczyć zespół policystycznych jajników?

Statyny to leki pomagające obniżyć poziom "złych" lipidów (tłuszczów) we krwi w celu zapobiegania chorobom serca; mogą one również zapobiegać innym schorzeniom metabolicznym. Wysoki poziom męskich hormonów (testosteronu) jest jedną z najbardziej istotnych cech PCOS. Nadmiar androgenów wiąże się z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak insulinooporność, cukrzyca i zwiększone ryzyko chorób serca. Dlatego też, w przypadku kobiet z PCOS, obniżenie poziomu męskich hormonów może być szczególnie korzystne. Statyny mogą zaburzać produkcję męskich hormonów, jednak nie jest jasne, czy mogą bezpośrednio obniżać poziom testosteronu. Długotrwałe stosowanie statyn może wiązać się z ryzykiem. Dlatego też tak ważna jest ocena korzyści i ryzyka ich stosowania u kobiet z PCOS.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy którakolwiek ze statyn przynosi korzyści u kobiet z PCOS, które nie starają się aktywnie zajść w ciążę. Byliśmy zainteresowani wpływem statyn na:

1. zwiększenie regularności cykli menstruacyjnych i owulacji; oraz
2. zmniejszenie nadmiernego owłosienia, trądziku i poziomu testosteronu.

Chcieliśmy również wiedzieć, czy statyny wiążą się z jakimikolwiek działaniami niepożądanymi. Niniejszy przegląd jest aktualizacją poprzedniego przeglądu, który po raz pierwszy został opublikowany w 2011 roku.

Co zrobiliśmy?

Wyszukaliśmy badania, w których oceniano statyny w porównaniu z placebo (leczeniem pozorowanym), brakiem leczenia lub innym lekiem stosowanym u kobiet z PCOS nie próbujących zajść w ciążę. Interesowały nas tylko badania, w których kobiety losowo przydzielano do jednej lub drugiej metody leczenia. Zazwyczaj ten typ badań dostarcza najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów terapii. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie co do wiarygodności wyników, opierając się na takich czynnikach jak metodologia badań i liczba uczestników.

Co udało się nam ustalić?

Uwzględniliśmy sześć badań, w których uczestniczyło łącznie 396 kobiet. Cztery badania przeprowadzono w Europie (265 kobiet), jedno w USA (20 kobiet) i jedno w Iranie (111 kobiet). Trzy badania zostały sfinansowane przez firmy farmaceutyczne.

Główne wyniki

Nie mamy pewności, czy statyny w porównaniu z placebo albo statyny stosowane razem z metforminą w porównaniu z samą metforminą poprawiają regularność miesiączek. W żadnym z badań nie odnotowano wznowienia owulacji. Nie mamy pewności, czy statyny wpływają pozytywnie na hirsutyzm, trądzik lub poziom testosteronu. Wszystkie badania, w których odnotowano zdarzenia niepożądane, nie wykazały wyraźnych różnic w tym zakresie pomiędzy grupą kobiet przyjmujących statyny a grupami leczonymi w inny sposób.

Jakie są ograniczenia analizowanych danych naukowych?

Uwzględniliśmy bardzo niewiele badań, z których większość obejmowała niedużą liczbę kobiet, a wyniki były bardzo niespójne. W związku z tym, mamy bardzo niską pewność w stosunku do prezentowanych danych naukowych.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane obejmują badania aktualne do 7 listopada 2022 roku.