این خلاصه از نسخه بهروزشده یک مرور کاکرین، آنچه را که از پژوهشهای موجود در مورد تاثیرات درمانهای گیاهی با مصرف موضعی توسط افراد مبتلا به استئوآرتریت (osteoarthritis) میدانیم، ارائه میدهد.
این مرور نشان میدهد که در افراد مبتلا به استئوآرتریت:
ژل آرنیکا (Arnica) احتمالا درد و عملکرد را بهخوبی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) بهبود میبخشد؛
ژل عصاره فلفل دلمهای (Capsicum) احتمالا درد یا عملکرد را بیشاز دارونما بهبود نمیبخشد؛
ژل عصاره کامفری (comfrey) احتمالا درد را بیشتر از دارونما بهبود میبخشد؛
پچهای گیاهی چینی احتمالا درد و عملکرد را کمی بیشتر از دارونما بهبود میبخشند.
درمانهای گیاهی ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند؛ بااینحال، ما اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و مشکلات آنها نداریم. این امر بهویژه در مورد عوارض جانبی نادر ولی جدی، صادق است. عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل تحریکات پوستی باشند.
آرتروز چیست و درمان گیاهی چیست؟
آرتروز (OA) یک بیماری مفاصل (معمولا زانو، مفصل ران و دستها) است. هنگامی که غضروف مفصل از بین میرود، استخوان رشد میکند تا آسیب را جبران کند. اما استخوان به جای بهتر کردن اوضاع، بهطور غیر طبیعی رشد کرده و وضعیت را بدتر میکند. برای مثال، استخوان میتواند بدشکل شده و مفصل را دردناک و حرکت را محدود کند. OA وضعیت عملکرد فیزیکی، بهویژه توانایی استفاده از مفاصل را تحت تاثیر قرار میدهد.
داروهای گیاهی بهعنوان فراوردههای دارویی تمامشده و برچسبگذاری شده که بهعنوان مواد موثر حاوی قسمتهای هوایی یا زیرزمینی گیاهان یا دیگر مواد گیاهی یا ترکیبی از آنها هستند، چه در حالت خام و چه بهعنوان فراوردههای گیاهی (مانند عصارهها، روغنها، تنتورها (tinctures)) تعریف میشوند.
بهترین تخمین از آنچه برای بیماران مبتلا به استئوآرتریت که ژل عصاره آرنیکا را مصرف میکنند، رخ میدهد
ژل آرنیکا با ایبوپروفن (یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی) مقایسه شد.
درد (نمرات بالاتر به معنای درد شدیدتر است): افرادی که ژل آرنیکا را مصرف کردند، درد خود را 3.8 امتیاز کمتر (10.1 امتیاز کمتر تا 2.5 امتیاز بیشتر) نسبت به افراد مصرفکننده ایبوپروفن ارزیابی کردند. پساز 3 هفته درمان، افرادی که ژل آرنیکا مصرف کردند، درد خود را 40.4 امتیاز و افرادی که از ایبوپروفن استفاده کردند، درد خود را 44.2 امتیاز در یک مقیاس 0 تا 100 ارزیابی کردند.
عملکرد فیزیکی (نمرات پائینتر به معنای عملکرد بهتر است): افرادی که ژل آرنیکا مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را 0.4 امتیاز پائینتر (1.75 امتیاز پائینتر تا 0.95 امتیاز بالاتر) نسبت به افرادی که از ایبوپروفن استفاده کردند، ارزیابی کردند. پساز 3 هفته درمان، افرادی که ژل آرنیکا مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را در یک مقیاس 0 تا 30 امتیازی، 7.1 و افرادی که ایبوپروفن استفاده کردند، 7.5 ارزیابی کردند.
عوارض جانبی : نسبت بیشتری از افرادی که ژل آرنیکا را مصرف کردند، عوارض جانبی را نسبت به افرادی که از ایبوپروفن استفاده کردند، گزارش کردند. چهارده مورد از 105 بیمار عوارض جانبی ناشی از ژل آرنیکا و 8 مورد از 99 بیمار عوارض جانبی ناشی از ایبوپروفن را گزارش کردند.
بهترین تخمین از آنچه برای بیماران مبتلا به استئوآرتریت که ژل عصاره فلفل دلمهای (Capsicum) را مصرف میکنند، رخ میدهد
ژل عصاره فلفل دلمهای با دارونما (placebo) مقایسه شد.
درد (نمرات بالاتر به معنای درد شدیدتر است): افرادی که Capsicum مصرف کردند، درد خود را 1.0 امتیاز کمتر (6.76 امتیاز کمتر تا 4.76 امتیاز بیشتر) نسبت به افرادی که با دارونما درمان شدند، ارزیابی کردند. پساز 4 هفته درمان، افرادی که Capsicum مصرف کردند، درد خود را 44.6 امتیاز و افرادی که دارونما استفاده کردند، درد خود را 45.6 امتیاز در یک مقیاس 0 تا 100 امتیازی ارزیابی کردند.
عملکرد فیزیکی (نمرات پائینتر به معنای عملکرد بهتر است): افرادی که Capsicum مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را در یک مقیاس 0 تا 96 امتیازی، 2.64 امتیاز کمتر (9.51 امتیاز کمتر تا 4.23 امتیاز بیشتر) نسبت به افرادی که با دارونما درمان شدند، ارزیابی کردند. پساز 4 هفته درمان، افرادی که Capsicum مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را در یک مقیاس 0 تا 96 امتیازی، 32.15 امتیاز و افرادی که ایبوپروفن استفاده کردند، 34.79 امتیاز ارزیابی کردند.
عوارض جانبی : عوارض جانبی بیشتری میان افرادی که Capsicum مصرف کردند نسبت به افرادی که با دارونما درمان شدند، گزارش شد. از 338 عارضه جانبی گزارششده، 272 مورد در افرادی که Capsicum مصرف کردند و 66 مورد در افرادی که دارونما استفاده کردند، رخ دادند.
بهترین تخمین از آنچه برای بیماران مبتلا به استئوآرتریت که کرم عصاره کامفری (comfrey) را مصرف میکنند، رخ میدهد
کرم عصاره کامفری با دارونما مقایسه شد.
درد (نمرات بالاتر به معنای درد شدیدتر است): افرادی که از کامفری استفاده کردند، درد خود را 16.3 امتیاز کمتر (20.08 تا 12.58 امتیاز کمتر) نسبت به افرادی که از دارونما استفاده کردند، ارزیابی کردند. پساز 3 هفته درمان، افرادی که از کامفری استفاده کردند، درد خود را 20.9 امتیاز کمتر نسبت به ابتدای مطالعه، و افرادی که دارونما را مصرف کردند، درد خود را 4.6 امتیاز کمتر نسبت به ابتدای مطالعه در یک مقیاس 0 تا 100 امتیازی ارزیابی کردند.
عوارض جانبی : نسبت کمتری از افرادی که از کامفری استفاده کردند، نسبت به افرادی که دارونما را مصرف کردند، دچار عوارض جانبی شدند. هفت مورد از 110 بیمار با کامفری و 15 مورد از 110 بیمار با دارونما ابتلا به عوارض جانبی را گزارش کردند.
پچهای دارویی گیاهی چینی
پچهای چسبی حاوی مخلوطهای گیاهی چینی FNZG و SJG با دارونما مقایسه شدند. ما مطمئن نیستیم که پچهای گیاهی چینی بر استئوآرتریت تاثیر میگذارند یا خیر، زیرا این مداخله فقط طی هفت روز آزمایش شدند.
درد (نمرات بالاتر به معنای درد بدتر یا شدیدتر است): افرادی که از FNZG استفاده کردند، درد خود را 1.44 امتیاز کمتر (9.28 امتیاز کمتر تا 6.40 امتیاز بیشتر) و افرادی که SJG مصرف کردند، درد خود را 1.08 امتیاز کمتر (6.28 امتیاز کمتر تا 8.40 امتیاز بیشتر) نسبت به افرادی که دارونما استفاده کردند، ارزیابی کردند. افرادی که از FNZG استفاده کردند، درد خود را 19.20 امتیاز کمتر نسبت به ابتدای مطالعه، افرادی که از SJG استفاده کردند، درد خود را 16.04 امتیاز کمتر نسبت به ابتدای مطالعه، و افرادی که از دارونما استفاده کردند، درد خود را 17.68 امتیاز کمتر نسبت به ابتدای مطالعه، در یک مقیاس 0 تا 100 امتیازی، ارزیابی کردند.
عملکرد فیزیکی (نمرات پائینتر به معنای عملکرد بهتر است): افرادی که FNZG مصرف کردند، عملکرد خود را 2.61 امتیاز پائینتر (9.50 امتیاز پائینتر تا 4.28 امتیاز بالاتر) و افرادی که از SJG استفاده کردند، عملکرد خود را 2.97 امتیاز پائینتر (9.60 امتیاز پائینتر تا 3.66 امتیاز بالاتر) نسبت به افرادی که دارونما مصرف کردند، ارزیابی کردند. افرادی که FNZG مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را در یک مقیاس 0 تا 96 امتیازی، 5.04 امتیاز نسبت به ابتدای مطالعه، پائینتر (بهتر)، افرادی که SJG مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را 6.71 امتیاز نسبت به ابتدای مطالعه، پائینتر (بهتر)، و افرادی که دارونما مصرف کردند، عملکرد فیزیکی خود را 6.10 امتیاز نسبت به ابتدای مطالعه، پائینتر (بهتر) ارزیابی کردند.
عوارض جانبی : نسبت بیشتری از افرادی که از پچهای گیاهی استفاده کردند، عوارض جانبی را نسبت به افرادی که پچهای دارونما را مصرف کردند، گزارش کردند. پنج مورد از 60 بیمار عوارض جانبی را با FNZG؛ 4 مورد از 60 بیمار عوارض جانبی را با SJG، و 0 مورد از 30 بیمار عوارض جانبی را با دارونما گزارش کردند.
دیگر محصولات موضعی
ما مطمئن نیستیم که دیگر محصولات گیاهی موضعی بر درد استئوآرتریت و عملکرد تاثیر میگذارند یا خیر، زیرا شواهد موجود حاصل از این مطالعات کیفیت پائین تا بسیار پائین داشتند. پچهای FNZG به صورت پایاپای (head-to-head) با پچهای SJG مقایسه شدند. کمپرس Marhame-Mafasel با دارونما مقایسه شد. برگ گزنه (stinging nettle leaf) در دو مطالعه مختلف روی افراد مبتلا به استئوآرتریت انگشت شست یا زانو با دو دارونما مقایسه شد.
مطالعه چکیده کامل
پیشاز اختراع استخراج و شیمی صناعی، مشکلات عضلانیاسکلتی با فراوردههای حاصل از گیاهان دارویی درمان میشدند. آنها یا به صورت خوراکی یا موضعی تجویز میشدند. برخلاف محصولات دارویی گیاهی خوراکی، داروهای موضعی تا حدی بهعنوان ضدتحریک عمل کرده یا در صورت مصرف خوراکی، سمّی هستند.
اهداف
بهروزرسانی مرور قبلی کاکرین در مورد درمان گیاهی برای استئوآرتریت (osteoarthritis) از سال 2000 با ارزیابی شواهد مربوط به اثربخشی محصولات گیاهی دارویی موضعی.
روشهای جستوجو
بانکهای اطلاعاتی مربوط به طب رایج و مکمل (mainstream and complementary medicine) با استفاده از اصطلاحاتی که شامل همه اشکال آرتریت همراه با محصولات گیاهان دارویی بودند، جستوجو شدند. بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی (پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)، MEDLINE؛ EMBASE؛ AMED؛ CINAHL؛ ISI Web of Science، پلتفرم ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت) را تا فوریه 2013، بدون محدودیت زبانی، جستوجو کردیم. ما همچنین فهرست منابع کارآزماییهای بازیابیشده را بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده از مداخلات گیاهی موضعی در مقایسه با دارونما (placebo) یا گروه کنترل فعال، در افراد مبتلا به استئوآرتریت وارد شدند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود غربالگری کرده، خطر سوگیری (bias) را در مطالعات واردشده ارزیابی کرده، و دادهها را استخراج کردند.
نتایج اصلی
هفت مطالعه (هفت مداخله مختلف گیاهان دارویی؛ 785 شرکتکننده) وارد شدند. مطالعات تکی (پنج مطالعه، شش مداخله) و مطالعات غیرمشابه (دو مطالعه، یک مداخله) مانع از تجمیع نتایج شدند.
شواهدی با قطعیت متوسط از یک مطالعه واحد با مشارکت 174 فرد مبتلا به استئوآرتریت دست نشان داد که درمان با ژل عصاره آرنیکا (Arnica) احتمالا مزایای مشابهی با درمان با ایبوپروفن (ibuprofen) (داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)) و با تعداد مشابهی از عوارض جانبی دارد. میانگین درد در گروه ایبوپروفن 44.2 امتیاز در یک مقیاس 100 امتیازی بود؛ درمان با ژل آرنیکا پساز سه هفته درد را 4 امتیاز کاهش داد: تفاوت میانگین (MD):3.8- امتیاز (95% فاصله اطمینان (CI): 10.1- تا 2.5)، کاهش مطلق: 4% (10% کاهش تا 3% افزایش). عملکرد دست در گروه تحت درمان با ایبوپروفن، 7.5 امتیاز در یک مقیاس 30 امتیازی گزارش شد؛ درمان با ژل آرنیکا عملکرد را تا 0.4 امتیاز کاهش داد (MD: -0.4؛ 95% CI؛ 1.75- تا 0.95)، بهبودی مطلق: 1% (6% بهبودی تا 3% کاهش)). مجموع عوارض جانبی در گروه ژل آرنیکا بیشتر بودند (13% در مقایسه با 8% در گروه ایبوپروفن): نسبت خطر (relative risk): 1.65 (95% CI؛ 0.72 تا 3.76).
شواهدی با کیفیت متوسط از یک کارآزمایی واحد شامل 99 فرد مبتلا به استئوآرتریت زانو نشان داد که ژل عصاره فلفل دلمهای (Capsicum) در مقایسه با دارونما احتمالا درد یا عملکرد زانو را بهبود نمیبخشد، و معمولا با عوارض جانبی ناشی از درمان، شامل تحریک پوست و احساس سوزش همراه است. در پیگیری چهار هفتهای، میانگین درد در گروه دارونما 46 امتیاز در یک مقیاس 100 امتیازی بود؛ درمان با عصاره فلفل دلمهای درد را تا 1 امتیاز کاهش داد (MD: -1؛ 95% CI؛ 6.8- تا 4.8)، کاهش مطلق: 1% (7% کاهش تا 5% افزایش). میانگین عملکرد زانو در گروه دارونما در چهار هفته 34.8 امتیاز در یک مقیاس 96 امتیازی بود؛ درمان با عصاره فلفل دلمهای عملکرد را تا میانگین 2.6 امتیاز بهبود بخشید (MD: -2.6؛ 95% CI؛ 9.5- تا 4.2)، بهبودی مطلق: 3% (10% بهبودی تا 4% کاهش). میزان عوارض جانبی در گروه عصاره فلفل دلمهای بیشتر بود (80% در مقایسه با 20% در گروه دارونما، نسبت نرخ (rate ratio): 4.12؛ 95% CI؛ 3.30 تا 5.17). تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) که منجر به بروز عوارض جانبی شد، 2 نفر بود (95% CI؛ 1 تا 2).
شواهدی با قطعیت متوسط از یک کارآزمایی واحد روی 220 فرد مبتلا به استئوآرتریت زانو نشان داد که ژل عصاره کامفری (comfrey) احتمالا درد را بدون افزایش عوارض جانبی بهبود میبخشد. در سه هفته، میانگین درد در گروه دارونما 83.5 امتیاز در یک مقیاس 100 امتیازی بود. درمان با کامفری درد را تا میانگین 41.5 امتیاز کاهش داد (MD: -41.5؛ 95% CI؛ 48- تا 34-)، کاهش مطلق: 42% (34% تا 48% کاهش). عملکرد بیمار گزارش نشد. میزان عوارض جانبی مشابه بودند: 6% (7/110) در گروه کامفری در مقایسه با 14% (15/110) در گروه دارونما (RR: 0.47؛ 95% CI؛ 0.20 تا 1.10).
اگرچه شواهد حاصل از یک کارآزمایی واحد نشان داد که پچهای چسبی حاوی مخلوطهای گیاهی چینی FNZG و SJG ممکن است درد و عملکرد را بهبود بخشند، قابلیت کاربرد بالینی این یافتهها نامشخص است زیرا شرکتکنندگان فقط به مدت هفت روز تحت درمان و پیگیری قرار گرفتند. به دلیل وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین از کارآزماییهای واحد، مطمئن نیستیم که دیگر محصولات گیاهی موضعی (کمپرس Marhame-Mafasel، برگ گزنه (stinging nettle leaf)) نشانههای استئوآرتریت را نیز بهبود میبخشند یا خیر.
بروز هیچ عارضه جانبی جدی گزارش نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
اگرچه مکانیسم عمل محصولات گیاهی دارویی موضعی، مبنای منطقی را برای استفاده از آنها در درمان آرتروز فراهم میکند، کیفیت و کمیّت مطالعات تحقیقاتی فعلی در مورد تائید اثربخشی آنها کافی نیست. ژل آرنیکا احتمالا نشانهها را به همان اندازه ژل حاوی داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی بهبود میبخشد، اما هیچگونه عوارض جانبی بهتر (و احتمالا بدتر) ندارد. ژل عصاره کامفری ممکن است درد را بهبود بخشد، و ژل عصاره فلفل دلمهای احتمالا درد یا عملکرد را در دوزهای بررسیشده در این مرور بهتر نمیکند. برای تائید روند اثربخشی شناساییشده در مطالعات حاضر، به انجام مطالعات بیشتر و با کیفیت بالا و کاملا قوی نیاز است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
