سوال مطالعه مروری
آیا استفاده از سورفاکتانت اگزوژن (exogenous surfactant) (ماده‌ای از جنس لیپید و پروتئین که توسط ریه‌ها تولید می‌شود) در نوزادان و کودکان مبتلا به برونشیولیت (bronchiolitis)، که نیاز به تهویه مکانیکی دارند، مرگ‌ومیر و طول دوره زمانی دریافت تهویه مکانیکی را کاهش می‌دهد؟
پیشینه
برونشیولیت (عفونت راه‌های هوایی کوچک در ریه‌ها) یکی از شایع‌ترین علل نارسایی تنفسی در نوزادان به شمار می‌آید. هیچ گزینه درمانی اثبات‌شده‌ای برای برونشیولیت وجود ندارد. سورفاکتانت ممکن است در درمان برونشیولیت مفید باشد زیرا تاثیر مطلوبی که بر مکانیک ریه دارد. ما خواستیم کارآمدی سورفاکتانت اگزوژن را در کاهش مرگ‌ومیر و مدت زمان نیاز به تهویه در نوزادان و کودکان مبتلا به برونشیولیت که نیاز به تهویه مکانیکی دارند، ارزیابی کنیم.
ویژگی‌‌های مطالعه
شواهد تا جون 2015 به‌روز است. سه کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) کوچک که 79 شرکت‌کننده را وارد کردند، در این مرور وارد شدند. تمام مطالعات شامل کودکان کمتر از 2.5 سال با تشخیص برونشیولیت بودند که نیاز به تهویه مکانیکی داشتند. دو مطالعه، دارونما (placebo) (ماده‌ای که اثر فعالی ندارد) را برای مقایسه وارد نکردند. هیچ‌یک از مطالعات واردشده منبع مالی خود را ارائه نکردند.
نتایج کلیدی
دو مطالعه واردشده هیچ موردی را از وقوع مرگ‌ومیر گزارش نکردند. استفاده از سورفاکتانت برای نوزادان و کودکان مبتلا به برونشیولیت و تحت تهویه مکانیکی، طول دوره دریافت تهویه مکانیکی را کاهش نداد. با این حال، مداخله باعث کاهش مدت بستری در بخش مراقبت‌های ویژه شده و تاثیرات مطلوبی بر اکسیژن‌رسانی و حذف دی‌اکسید کربن بر جای گذاشت. هیچ عارضه‌ای در هیچ‌یک از سه مطالعه واردشده مشاهده نشد.
کیفیت شواهد
سطح شواهد برای مدت زمان دریافت تهویه مکانیکی، مدت زمان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، پارامترهای اکسیژن‌رسانی و پارامترهای دی‌اکسید کربن از کیفیت متوسطی برخوردار بود. تعداد محدود مطالعات با تعداد کم شرکت‌کننده، دلیل کیفیت متوسط بوده، و از محدودیت‌های این مرور است. برای تعیین فواید سورفاکتانت در درمان برونشیولیت در نوزادان و کودکان بسیار بدحال، نیاز به انجام کارآزمایی‌های بزرگتر وجود دارد.
Read the full abstract
برونشیولیت (bronchiolitis) یکی از شایع‌ترین علل نارسایی تنفسی در نوزادان است؛ برخی از نوزادان به مراقبت‌های ویژه و تهویه مکانیکی (mechanical ventilation) نیاز دارند. شواهدی در مورد درمان موثر برونشیولیت به جز مراقبت‌های حمایتی وجود ندارد. اختلالاتی در کمّیت یا کیفیت سورفاکتانت (surfactant) (یا هر دو) در موارد شدید برونشیولیت مشاهده شده‌اند. به نظر می‌رسد تجویز سورفاکتانت اگزوژن به‌طور مطلوب همودینامیک ریه‌ها را تغییر می‌دهد و ممکن است یک درمان بالقوه امیدوارکننده برای برونشیولیت شدید باشد. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که در شماره 9 سال 2012 منتشر شد. ما هیچ مطالعه جدیدی را برای گنجاندن شناسایی نکردیم، و نتیجه‌گیری‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند.
اهداف
ارزیابی اثربخشی تجویز سورفاکتانت خارجی (یعنی تجویز داخل تراشه سورفاکتانت از هر نوع (مشتق از حیوان یا مصنوعی)، در هر دوز و در هر زمان پس از شروع ونتیلاسیون) در مقایسه با دارونما (placebo)، عدم انجام مداخله یا مراقبت استاندارد در کاهش مرگ‌ومیر و کاهش طول دوره نیاز به تهویه در نوزادان و کودکان مبتلا به برونشیولیت که نیاز به تهویه مکانیکی دارند.
روش‌های جست‌وجو
پایگاه مرکزی ثبت مطالعات کنترل‌شده در کاکرین (CENTRAL؛ 2015، شماره 5) را جست‌وجو کردیم که حاوی پایگاه ثبت تخصصی گروه عفونت‌های حاد تنفسی در کاکرین؛ MEDLINE (1948 تا هفته 3 جون 2015)؛ EMBASE (1974 تا جون 2015)؛ CINAHL (1982 تا جون 2015)؛ LILACS (1985 تا جون 2015)؛ و Web of Science (1985 تا جون 2015) است.
معیارهای انتخاب
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) آینده‌نگر و شبه-RCTهایی را در نظر گرفتیم که تاثیر سورفاکتانت اگزوژن را در نوزادان و کودکان مبتلا به برونشیولیت که نیاز به تهویه مکانیکی دارند، ارزیابی کردند.
گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
دو نویسنده مرور به‌طور جداگانه مطالعات را انتخاب کردند. داده‌ها را با استفاده از یک پیش‌فرم از پیش تعریف شده استخراج کرده، به‌طور مستقل از هم داده‌ها را آنالیز کرده، و متاآنالیزها را انجام دادیم.
نتایج اصلی
ما سه RCT کوچک را وارد کردیم که 79 شرکت‌کننده را وارد کردند. دو کارآزمایی از دارونما در گروه کنترل استفاده نکرده و کارآزمایی سوم از دارونمای هوا استفاده کرد. دو مطالعه واردشده هیچ موردی را از وقوع مرگ‌ومیر گزارش نکردند. هر سه مطالعه واردشده را در معرض خطر پائین یا نامشخص در همه دسته‌های خطر سوگیری (bias) ارزیابی کردیم؛ هیچ‌یک از مطالعات در معرض خطر سوگیری بالا در هیچ دسته‌ای قرار نداشت. آنالیز تجمعی از سه کارآزمایی نشان داد که مدت زمان دریافت تهویه مکانیکی میان گروه‌ها تفاوت معنی‌داری نداشت (تفاوت میانگین (MD): 63.04-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 130.43- تا 4.35 ساعت) اما مدت زمان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) در گروه دریافت سورفاکتانت در مقایسه با گروه کنترل کمتر بود: MD: -3.31؛ 95% CI؛ 6.38- تا 0.25- روز. پس از حذف یک کارآزمایی که ناهمگونی (heterogeneity) قابل توجهی ایجاد کرد، مدت زمان دریافت تهویه مکانیکی و مدت بستری در ICU در گروه سورفاکتانت در مقایسه با گروه کنترل به‌طور قابل توجهی کمتر بود: MD: -28.99؛ 95% CI؛ 40.10- تا 17.87- ساعت؛ و MD: -1.81؛ 95% CI؛ 2.42- تا 1.19- روز، به ترتیب. استفاده از سورفاکتانت تاثیرات مطلوبی بر اکسیژن‌رسانی و حذف CO 2 داشت. هیچ موردی از بروز عارضه جانبی و هیچ عارضه‌ای در هیچ‌یک از سه مطالعه واردشده مشاهده نشد. سطح شواهد برای مدت زمان دریافت تهویه مکانیکی، مدت زمان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، پارامترهای اکسیژن‌رسانی و پارامترهای دی‌اکسید کربن از کیفیت متوسطی برخوردار بود.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
استفاده از سورفاکتانت تاثیرات مطلوبی بر مدت زمان دریافت تهویه مکانیکی، طول مدت بستری در ICU، اکسیژن‌رسانی، و حذف CO 2 داشت. با این حال، مطالعات، اندک و کوچک هستند (n = 79) بنابراین شواهد موجود برای اثبات اثربخشی درمان سورفاکتانت در مدیریت بالینی برونشیولیت در نوزادان بسیار بدحال که نیاز به تهویه مکانیکی دارند، کافی نیست. برای ارزیابی اثربخشی درمان با سورفاکتانت اگزوژن در نوزادان مبتلا به برونشیولیت که نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه دارند، نیاز به انجام کارآزمایی‌های بزرگتر با توان کافی و حاوی تحلیل مقرون‌به‌صرفه بودن مداخله وجود دارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
