پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (idiopathic thrombocytopenic purpura; ITP) یک اختلال خونی با واسطه سیستم ایمنی است که در اثر کاهش تعداد پلاکتهای خون (ترومبوسیتوپنی) ایجاد میشود. آنتیبادیهای ضدپلاکت علیه پلاکتها عمل کرده و منجر به تخریب پلاکتها توسط طحال میشوند. در بزرگسالان، ویژگیهای بالینی ITP اغلب شروع موذیانهای دارند و بسیار متغیر هستند، از وضعیت بدون علامت، کبودی خفیف، تا خونریزی مخاطی و تغییر رنگ پوست. مدیریت بالینی ITP در دوران بارداری به دلیل تفاوتهای زیاد میان تعداد پلاکتهای مادر و جنین پیچیده است. آنتیبادیهای موجود در گردش خون میتوانند از جفت عبور کرده و باعث ترومبوسیتوپنی ایمنی غیرفعال نوزاد شوند که ممکن است خطر خونریزی مغزی را در نوزاد تازه متولد شده افزایش دهد. به همین دلیل، منطقی به نظر میرسد که زایمان سزارین برای نوزاد بیخطرتر از زایمان طبیعی باشد، اما روش زایمان ممکن است بر میزان خونریزی تاثیر نگذارد. مداخلات دارویی مختلفی برای درمان این اختلال طبی استفاده میشوند و درمان ITP در زنان باردار استاندارد نشده است. برخی از این داروها عوارض جانبی بالقوهای برای زنان باردار دارند و برخی دیگر میتوانند باعث نقص عضو جنین شوند.
شواهد موجود از یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده نشان میدهد که بتامتازون در مقایسه با عدم مصرف دارو، خطر ترومبوسیتوپنی نوزادی و خونریزی نوزادی را در ITP دوران بارداری کاهش نمیدهد. ما نتوانستیم شواهدی را در مورد دیگر درمانهای دارویی برای ITP در دوران بارداری شناسایی کنیم.
این مرور شامل یک کارآزمایی کنترلشده بود که در آن 38 زن (41 بارداری) تصادفیسازی شده و فقط 26 زن (28 بارداری) آنالیز شدند. همچنین عدم تعادل شدیدی میان گروههای مقایسه وجود داشت. تجویز بتامتازون به مادر (1.5 میلیگرم/روز) منجر به ایجاد تفاوتی در تعداد پلاکتهای نوزاد در بدو تولد و در هفته اول زندگی نشد. این مطالعه گزارش داد که تعداد پلاکتهای خون محیطی مادر در طول دوره مطالعه، چه در گروه بتامتازون و چه در گروه بدون درمان، تغییر معنیداری نداشت. خونریزی پس از زایمان مادر و خونریزی داخل جمجمهای نوزاد بررسی نشدند. پیامدهای بالینی و بارداری مادر نیز گزارش نشدند. محققان از هیچ درمانی در گروه کنترل استفاده نکردند، که ممکن است خطر سوگیری عملکرد (performance bias) را در کارآزمایی افزایش داده باشد.
مطالعه چکیده کامل
پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (idiopathic thrombocytopenic purpura; ITP) یک اختلال خونی شایع است که در اثر ترومبوسیتوپنی با واسطه سیستم ایمنی ایجاد میشود. میزان خطر مادر-جنین به ITP در دوران بارداری بحثبرانگیز است. مدیریت بالینی زایمان زنان باردار مبتلا به ITP همچنان مورد بحث است. مدیریت ITP در دوران بارداری به دلیل اختلاف میان تعداد پلاکتهای مادر و جنین پیچیده است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) مصرف کورتیکواستروئیدها، ایمونوگلوبولین داخل وریدی، آلکالوئیدهای وینکا (vinca alkaloid)، دانازول (danazol)، داپسون (dapsone) و هر نوع درمان دارویی دیگر برای درمان پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک در دوران بارداری.
روشهای جستوجو
ما در پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (فوریه 2009)، LILACS (1982 تا 8 فوریه 2009)، ClinicalTrials.gov (8 فوریه 2009)، Current Controlled Trials (16 فوریه 2009)، Google Scholar (16 فوریه 2009) و کارآزماییهای در حال انجام و منتشرنشده که در فهرست منابع مقالات مرتبط ذکر شدند، جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) در مورد هرگونه درمان دارویی برای پورپورای ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک در دوران بارداری.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کیفیت روششناسی (methodology) مطالعات را ارزیابی کرده و دادههای کارآزماییها را استخراج کردند. اختلافنظرها را با بحث یا مشاوره با نویسنده سوم مرور، حل کردیم.
نتایج اصلی
این مرور شامل یک RCT بود که در آن 38 زن (41 بارداری) تصادفیسازی شدند، و فقط 26 زن (28 بارداری) آنالیز شدند.
این RCT که تاثیر بتامتازون (1.5 میلیگرم/روز) را با عدم مصرف دارو مقایسه کرد، هیچ تفاوت آماری معنیداری را در ترومبوسیتوپنی نوزادی (خطر نسبی (RR): 1.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 2.05) و خونریزی نوزادی (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.24 تا 4.13) نشان نداد. نویسندگان مرور، یک آنالیز قصد درمان (intention-to-treat) را انجام دادند که یافتههای مشابهی را نشان داد: بهترتیب، RR 1.18؛ 95% CI؛ 0.57 تا 2.45 و RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.24 تا 4.61. در این RCT، مرگ مادر، مرگومیر پریناتال، خونریزی پساز زایمان و خونریزی داخل جمجمهای نوزاد بررسی نشدند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود نشان میدهد که بتامتازون در مقایسه با عدم مصرف دارو، خطر ترومبوسیتوپنی نوزادی و خونریزی نوزاد را در ITP دوران بارداری کاهش نداد. شواهد کافی برای حمایت از استفاده از بتامتازون برای درمان ITP وجود ندارد. این مرور کاکرین، شواهدی را در مورد دیگر درمانهای دارویی برای ITP دوران بارداری ارائه نمیدهد. این مرور سیستماتیک نیاز به انجام کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده و با طراحی خوب و قدرت کافی را برای این وضعیت طبی در دوران بارداری نیز مشخص میکند. تا زمانیکه کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده شواهدی را از تاثیر درمانی ارائه دهند و موازنه بین مزایا و معایب بالقوه برقرار شود، سیاستگذاران، پزشکان و دانشگاهیان نباید از بتامتازون برای ITP در زنان باردار استفاده کنند. هرگونه کارآزمایی آینده در مورد بررسی درمانهای طبی در درمان ITP در دوران بارداری، باید انواع معیارهای مهم پیامد مادر، نوزاد یا هر دو، از جمله مرگ مادر، مرگومیر پریناتال، خونریزی پساز زایمان و خونریزی داخل جمجمهای نوزادی را ارزیابی کنند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
