اختلال استرس پساز تروما (PTSD) یک اختلال اضطرابی بالقوه ناتوانکننده است که در اثر مواجهه با یک تجربه آسیبزا مانند یک رویداد بین-فردی همچون تجاوز جسمانی یا جنسی، مواجهه با فاجعه یا تصادف، جنگ یا شاهد یک رویداد آسیبزا بودن، ایجاد میشود. سه دسته اصلی از نشانهها وجود دارند: اول، مواردی که مربوط به تجربه مجدد رویداد هستند؛ دوم، علائمی که مربوط به اجتناب و برانگیختگی هستند؛ و سوم، ناراحتی و اختلالی که توسط دو دسته نشانههای اول ایجاد میشوند.
هم رواندرمانی و هم دارودرمانی برای درمان PTSD استفاده شدهاند و دستورالعملهای بالینی نشان میدهند که ترکیبی از هر دو ممکن است باعث شوند افراد بهطور موثرتری از PTSD بهبود مییابند. چهار کارآزمایی شامل 124 شرکتکننده در این مرور گنجانده شدند. یکی از این کارآزماییها (n = 24) با مشارکت کودکان و نوجوانان انجام شد. همه کارآزماییها از SSRIها و مواجهه طولانیمدت یا مداخله شناختی رفتاری استفاده کردند. فقط دو کارآزمایی در مورد کل نشانههای PTSD گزارش دادند، اما دادهها قابل ترکیب نبودند.
در این مرور، مطالعات بسیار کمی حضور دارند که نمیتوان در مورد اینکه ترکیبی از رواندرمانی و دارودرمانی منجر به پیامدهای بهتری برای بیماران نسبت به هریک از این درمانها بهتنهایی میشود یا خیر، نتیجهگیری کرد.
مطالعه چکیده کامل
اختلال استرس پساز تروما (PTSD) یک اختلال اضطرابی مرتبط با قرار گرفتن در معرض یک آسیب روانی شدید است. نشانههای آن شامل تجربه مجدد رویداد، اجتناب و برانگیختگی و همچنین پریشانی و اختلال ناشی از این نشانهها است.
دستورالعملها نشان میدهند که ترکیبی از رواندرمانی و دارودرمانی ممکن است پاسخ به درمان را افزایش دهد، به خصوص در افرادی که PTSD شدیدتری دارند یا به هیچیک از مداخلات بهتنهایی پاسخ ندادهاند.
اهداف
ارزیابی اینکه ترکیب رواندرمانی و دارودرمانی، درمان موثرتری را برای اختلال استرس پساز تروما (PTSD) نسبت به هریک از این مداخلات که بهصورت جداگانه ارائه میشوند، فراهم میکند یا خیر.
روشهای جستوجو
جستوجوها در پایگاههای ثبت کارآزمایی نگهداریشده توسط گروه CCDAN (CCDANCTR-Studies و CCDANCTR-References) تا جون 2010 انجام شدند. بخشهای مرجع مطالعات واردشده و چندین چکیده کنفرانس نیز بررسی شدند.
معیارهای انتخاب
بیماران از هر سن یا جنسیتی، مبتلا به PTSD مزمن یا اخیر که ناشی از هر نوع رویدادی مرتبط با معیارهای تشخیصی بود، وارد مطالعه شدند. ترکیبی از هر نوع رواندرمانی و دارودرمانی گنجانده شده و با لیست انتظار، دارونما (placebo)، درمان استاندارد یا هریک از مداخلات بهتنهایی مقایسه شد. پیامد اولیه عبارت بود از تغییر در شدت کلی نشانههای PTSD. دیگر پیامدها شامل تغییرات در عملکرد، نشانههای افسردگی و اضطراب، اقدام به خودکشی، سوءصرف مواد، خروج از مطالعه، و هزینه، بودند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو یا سه نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را انتخاب کردند، «خطر سوگیری (bias)» آنها را ارزیابی کرده و دادههای کارآزمایی و پیامد را استخراج کردند. برای انجام متاآنالیز از یک مدل اثر ثابت (fixed-effect model) استفاده کردیم. از نسبت خطر (relative risk) برای خلاصه کردن پیامدهای دوحالتی (dichotomous outcome) و از تفاوت میانگین (MD) و تفاوت میانگین استانداردشده برای خلاصه کردن معیارهای پیوسته (continuous) استفاده شد.
نتایج اصلی
چهار کارآزمایی واجد شرایط ورود به مطالعه بودند، یکی از آنها (n = 24) روی کودکان و نوجوانان انجام شد. همه آنها از SSRI و مواجهه طولانیمدت یا مداخله شناختی رفتاری استفاده کردند. دو کارآزمایی، درمان ترکیبی را با درمان دارویی و دو کارآزمایی، درمان ترکیبی را با درمان روانشناختی مقایسه کردند. فقط دو کارآزمایی نمره کلی نشانههای PTSD را گزارش کردند که قابل ترکیب نبودند. هیچ شواهد قوی وجود نداشت که نشان دهد تفاوتی میان گروهی که مداخلات ترکیبی را دریافت کردند، در مقایسه با گروهی که تحت رواندرمانی (تفاوت میانگین: 2.44؛ 95% CI؛ 2.87- تا 7.35؛ یک مطالعه، n=65) یا دارودرمانی (تفاوت میانگین: 4.70-؛ 95% CI؛ 10.84- تا 1.44؛ یک مطالعه، n=25) قرار گرفتند، دیده شد. محققان کارآزماییها هیچ تفاوت معنیداری را میان گروههای مداخله ترکیبی و تکی در دو مطالعه دیگر گزارش نکردند. دادههای بسیار کمی برای دیگر پیامدها گزارش شدند، و در هیچ موردی تفاوتهای معنیداری گزارش نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد کافی برای حمایت یا رد اثربخشی ترکیب رواندرمانی و دارودرمانی در مقایسه با هریک از این مداخلات بهتنهایی در دسترس نیست. انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بیشتر و در ابعاد بزرگ، بسیار ضروری است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
