آسیب تروماتیک مغزی (traumatic brain injury; TBI)، عامل اصلی مرگومیر و ناتوانی است. همه آسیبهای مغزی در لحظه آسیبدیدگی رخ نمیدهند. آسیب وارده در لحظه برخورد (آسیب اولیه مغزی) سلسلهای از مکانیسمها را آغاز میکند که باعث آسیب بیشتر مغز (آسیب ثانویه مغزی) میشوند.
یکی از پیامدهای مکانیسمهای ناشی از آسیب اولیه، تجمع مایع درون مغز است. به این عارضه، ادم مغزی (cerebral oedema) گفته میشود و منجر به افزایش فشار داخل جمجمه (intracranial pressure) میشود که به آسیب ثانویه مغز کمک میکند.
استفاده از گروهی از داروها که به نام آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین (bradykinin) شناخته میشوند، بهعنوان یک درمان بالقوه برای TBI در حال بررسی است. پیشنهاد میشود که آنها میتوانند مکانیسم ایجاد ادم مغزی را مهار کرده و بنابراین از افزایش فشار درون جمجمه و آسیب مغزی بعدی پیشگیری کنند.
نویسندگان این مرور به جستوجوی تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای پرداختند که تاثیرات آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین را در بیماران با آسیب تروماتیک مغزی بررسی کردند. نویسندگان، چهار کارآزمایی را شامل 406 بیمار یافتند. اگرچه برآورد اثرگذاری (effect estimate) کلی مداخله نشان میدهد که آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین ممکن است مورتالیتی و ناتوانی را کاهش دهند، بیانگر آن نیز است که ممکن است تعداد عوارض جانبی جدی را افزایش دهند. بااینحال، همه این نتایج با بازی شانس، همسو و سازگار هستند. یافتهها نشان میدهند که هیچ شواهدی برای تائید استفاده از آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین در مدیریت بالینی TBI وجود ندارد.
در حال حاضر آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین برای استفاده در بیماران به ثبت نرسیدهاند. از آنجا که بیخطری و اثربخشی آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین بهطور قابل اعتمادی مشخص نشدهاند، نباید خارج از چارچوب کارآزماییهایی که بهدرستی انجام میشوند، از آنها استفاده کرد.
مطالعه چکیده کامل
آسیب تروماتیک مغزی (traumatic brain injury; TBI)، عامل اصلی مرگومیر و ناتوانی است. ادم مغزی، یا تجمع مایع درون مغز، بهعنوان یکی از عوامل مهم در آسیب مغزی ثانویه که به دنبال آسیب رخ میدهد، شناخته میشود. تصور میشود که آزادسازی کینینها عامل مهمی در ایجاد ادم وازوژنیک مغزی (cerebral vasogenic oedema) باشد و استفاده از آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین (bradykinin)، که از آزادسازی این کینینها پیشگیری میکنند، بهعنوان یک مداخله درمانی بالقوه پیشنهاد شده است.
اهداف
هدف از انجام این مرور، ارزیابی بیخطری (safety) و اثربخشی آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین برای مدیریت بالینی TBI بود.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت تخصصی گروه صدمات در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین ( کتابخانه کاکرین ، سال 2010، شماره 2)؛ MEDLINE (Ovid SP)؛ EMBASE (Ovid SP)؛ و ISI Web of Science: Science Citation Index Expanded (SCI-EXPANDED)؛ ISI Web of Science: نمايهنامه استنادی مقالات کنفرانسهای علمی (CPCI-S)؛ Zetoc: فهرست مطالب کتابخانه بریتانیا شامل مقالات مجلات و مجموعه مقالات کنفرانسها، PubMed و Current Controlled Trials را که تمام سالهای موجود تا 20 می 2010 را پوشش میدهد، جستوجو کردیم. همچنین در اینترنت جستوجو کرده و فهرست منابع مقالات مرتبط و دیگر مرورها را برای شناسایی مطالعات بیشتر بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با موضوع اثربخشی آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 در مقایسه با دارونما (placebo) برای مدیریت بالینی TBI.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل از هم نتایج جستوجو را غربالگری کرده و متن کامل مطالعات بالقوه مرتبط را برای گنجاندن ارزیابی کردند. دادهها استخراج شده و خطرات سوگیری (bias) ارزیابی شدند. نسبت خطر (relative risk; RR) و 95% فواصل اطمینان (CIs) محاسبه شده و دادهها با استفاده از مدل اثر ثابت (fixed-effect model) تجمیع شدند.
نتایج اصلی
چهار مطالعه شامل 406 شرکتکننده در این مرور وارد شدند. هر چهار مطالعه، تاثیرات آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 را بر مورتالیتی گزارش کردند. RR تجمعی برای مورتالیتی، 0.84 گزارش شد (95% CI؛ 0.55 تا 1.29). دو مطالعه، میزان ناتوانی را اندازهگیری کردند و RR مرگومیر یا ناتوانی شدید با آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2، 0.81 بود (95% CI؛ 0.59 تا 1.09). یک کارآزمایی، دادههای مربوط به عوارض جانبی را گزارش کرد، RR برای حداقل یک عارضه جانبی جدی، 1.37 (95% CI؛ 0.76 تا 2.46) و برای واکنشهای پوستی موضعی 13.79 (95% CI؛ 0.85 تا 224.81) بود. دو مطالعه، تاثیر مداخله را بر فشار درون جمجمه (intracranial pressure; ICP) اندازهگیری کردند، که فقط در یک مطالعه این یافته از اهمیت آماری برخوردار بود. هیچ شواهدی دال بر ناهمگونی (heterogeneity) وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
هیچ شواهد معتبری مبنی بر بیخطر یا موثر بودن آنتاگونیستهای گیرنده بتا-2 برادیکینین برای استفاده در بیماران TBI وجود ندارد و نباید خارج از چارچوب کارآزماییهایی که به درستی انجام میشوند، مورد استفاده قرار گیرند. انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با قدرت کافی و روش انجام خوب در آینده ضروری است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
