افسردگی شدید یک بیماری روانی شدید است که با خلقوخوی پائین پایدار و غیرواکنشی و از دست دادن تمام علایق و لذت مشخص شده و معمولا با طیف وسیعی از نشانهها مانند تغییر در اشتها، اختلال خواب، خستگی، از دست دادن انرژی، تمرکز ضعیف، نشانههای سایکوموتور، احساس گناه بیش از حد و افکار بیمارگونه درباره مرگومیر همراه است. اگرچه مداخلات دارویی و روانشناختی هر دو برای افسردگی شدید موثر هستند، داروهای ضدافسردگی (AD) همچنان به عنوان پایه اصلی برای درمان افسردگی متوسط یا شدید باقی میمانند. فلووکسامین (fluvoxamine) یکی از قدیمیترین مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (selective serotonin reuptake inhibitors; SSRIs) است و در بسیاری از کشورها برای بیماران مبتلا به افسردگی شدید تجویز میشود. این مرور، کارآزماییهایی را گزارش میکند که فلووکسامین را با دیگر داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگی شدید مقایسه کردند. ما هیچ شواهد محکمی را نیافتیم مبنی بر اینکه فلووکسامین از نظر اثربخشی و تحملپذیری در درمان فاز حاد افسردگی، برتر یا پائینتر از دیگر داروهای ضدافسردگی بود. با این حال، شواهدی مبنی بر متفاوت بودن پروفایلهای عوارض جانبی، به ویژه هنگام مقایسه عوارض جانبی گوارشی میان فلووکسامین و ضدافسردگیهای سهحلقهای (tricyclic antidepressants; TCAs) وجود دارد. بر اساس این یافتهها، ما نتیجه میگیریم که پزشکان باید بر ملاحظات عملی یا بالینی مرتبط، از جمله این تفاوتها در پروفایلهای عوارض جانبی داروها، تمرکز کنند.
مطالعه چکیده کامل
فلووکسامین (fluvoxamine)، یکی از قدیمیترین مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (selective serotonin reuptake inhibitors; SSRIs)، برای بیماران مبتلا به افسردگی شدید در بسیاری از کشورها تجویز میشود. چندین مطالعه پیش از این اثربخشی و تحملپذیری فلووکسامین را برای درمان افسردگی شدید بررسی کردهاند. با این حال، این مرورها اکنون قدیمی شدهاند.
اهداف
هدف ما ارزیابی اثربخشی، تحملپذیری و ویژگیهای عوارض جانبی فلووکسامین برای درمان افسردگی شدید در مقایسه با دیگر داروهای ضدافسردگی، از جمله سهحلقهای (tricyclics; TCAs)، هتروسیکلیکها (heterocyclics)، دیگر داروهای SSRIها، SNRIها، دیگر عوامل جدیدتر و دیگر داروهای روانگردان (psychotropic) متداول است.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده گروه افسردگی، اضطراب و اختلال روانی در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) را جستوجو کردیم. بانکهای اطلاعاتی کارآزمایی و پایگاههای ثبت کارآزماییهای در حال انجام در آمریکای شمالی، اروپا، ژاپن و استرالیا، برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده به صورت دستی جستوجو شدند. ما فهرست منابع مقالات موجود در مرور، مرورهای سیستماتیک قبلی و کتب درسی اصلی برای اختلال عاطفی (affective disorder) را بررسی کردیم تا گزارشهای منتشرشده و استنادات تحقیقات منتشرنشده را بیابیم. تاریخ آخرین جستوجو، 31 آگوست 2008 بود.
معیارهای انتخاب
ما همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را که به هر زبانی منتشر شدند، وارد کردیم که فلووکسامین را با هر داروی ضدافسردگی فعال دیگری در درمان فاز حاد افسردگی شدید مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور مستقلا استنادات و چکیدهها را بررسی کردند، مقالات را به دست آوردند، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را در مطالعات واردشده ارزیابی کردند. ما دادههای دو حالتی (dichotomous data) را با استفاده از نسبت شانس (ORs) و دادههای پیوسته (continuous data) را با استفاده از تفاوت میانگین استانداردشده (SMD) آنالیز کردیم. برای ترکیب مطالعات از مدل اثرات تصادفی (random effects) استفاده شد.
نتایج اصلی
در مجموع 54 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (5122 شرکتکننده) در این مرور وارد شدند. هیچ شواهد قوی برای نشان دادن برتری یا عدم برتری فلووکسامین نسبت به دیگر داروهای ضدافسردگی از نظر پاسخ به درمان، بهبودی و تحملپذیری یافت نشد. با این حال، پروفایلهای متفاوتی از عوارض جانبی مشهود بود، به ویژه با توجه به عوارض جانبی گوارشی فلووکسامین در مقایسه با دیگر داروهای ضدافسردگی. به عنوان مثال، فلووکسامین عموما با بروز بیشتر استفراغ/تهوع همراه بود (در مقایسه با ایمیپرامین (imipramine)، OR: 2.23؛ 95% CI؛ 1.59 تا 3.14؛ در مقابل کلومیپرامین (clomipramine)، OR: 2.13؛ 95% CI؛ 1.06 تا 4.27؛ در مقایسه با آمیتریپتیلین (amitriptyline)، OR: 2.86؛ 95% CI؛ 1.31 تا 2.63).
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما هیچ شواهد محکمی را نیافتیم مبنی بر اینکه فلووکسامین از نظر اثربخشی و تحملپذیری در درمان فاز حاد افسردگی، برتر یا پائینتر از دیگر داروهای ضدافسردگی بود. با این حال، پروفایلهای عوارض جانبی متفاوتی دیده شد. بر اساس این یافتهها، نتیجه میگیریم که پزشکان باید بر ملاحظات عملی یا بالینی مرتبط، از جمله این تفاوتها در پروفایلهای عوارض جانبی داروها، تمرکز کنند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
