مشکلات حافظه که معیارهای تشخیصی دمانس را ندارند، و اغلب اختلال شناختی خفیف (MCI) نامیده میشود، میتوانند اولین نشانه دمانس قریبالوقوع، بهویژه بیماری آلزایمر باشند، اما لزوما اینطور نیستند. برخی مشکلات حافظه موقتی بوده و برخی دیگر بدتر نمیشوند. درمان در مراحل بسیار اولیه AD ممکن است پیشرفت به AD را به تاخیر اندازد. نشان داده شده که دونپزیل (Aricept, E2020)، یک مهارکننده کولیناستراز، برای همه شدتهای ADآلزایمر، شامل فرم خفیف، مفید بوده و بررسی اثربخشی آن برای افراد مبتلا به MCI منطقی است. شواهد کمی وجود دارد که دونپزیل عملکرد شناختی را بهبود میبخشد، و هیچ شواهدی به دست نیامد که دونپزیل پیشرفت به سمت AD را به تاخیر میاندازد، اما با عوارض جانبی قابل توجهی همراه بود. هیچ شواهدی برای حمایت از مصرف دونپزیل برای بیماران مبتلا به MCI وجود ندارد.
مطالعه چکیده کامل
مشکلات حافظه که معیارهای تشخیصی دمانس را ندارند، و معمولا اختلال شناختی خفیف (mild cognitive impairment; MCI) نامیده میشود، میتواند اولین علامت دمانس قریبالوقوع، بهویژه بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease; AD) باشد. هیچ اجماعی در مورد تعریف یا معیارهای تشخیصی برای MCI وجود ندارد، و MCI همچنان یک اصطلاح مبهم بوده و افرادی که به این شکل توصیف میشوند، جمعیتی ناهمگن شامل افرادی میشوند که ممکن است به سرعت به دمانس مبتلا شوند، و افرادی با نواقص شناختی پایدار و برخی که ممکن است واقعا بهبود یابند.
درمان در مراحل بسیار اولیه AD ممکن است پیشرفت به AD را به تاخیر اندازد. نشان داده شده که دونپزیل (Aricept, E2020)، یک مهارکننده کولیناستراز، برای همه شدتهای AD، از جمله خفیف، مفید است و بررسی اثربخشی آن برای افراد مبتلا به MCI منطقی خواهد بود.
اهداف
ارزیابی تاثیرات دونپزیل (donepezil) در افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف اما بدون تشخیص دمانس.
روشهای جستوجو
در تاریخ 20 می 2010، با استفاده از عبارت: دونپزیل و در ترکیب با مطالعاتی که در آنها شرکتکنندگان دچار اختلال شناختی خفیف بودند، در ALOIS - پایگاه ثبت تخصصی گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین - به جستوجو پرداختیم.
معیارهای انتخاب
تمام کارآزماییهای تصادفیسازیشده و دوسو کور (double blind) که در آنها درمان با دونپزیل با دارونما (placebo) در بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف مقایسه شدند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دادهها از گزارشهای منتشرشده مطالعات استخراج شده و در صورت لزوم تجمیع شده و تاثیرات درمان یا خطرات و مزایای آنها تخمین زده شدند.
نتایج اصلی
سه مطالعه واردشده، با مجموع 782 بیمار، که همگی دارای MMSE بیشتر از 23 امتیاز بودند، بیماران مشابهی را برای ورود شناسایی کردند، اما از نظر طراحی و هدف کاملا متفاوت بودند. تجمیع نتایج در یک متاآنالیز امکانپذیر نبود.
در مطالعه اول، تست 13 مادهای ADAS-Cog، مزیت مصرف 10 میلیگرم دونپزیل/روز را در مقایسه با دارونما در 24 هفته نشان داد (MD: 1.90؛ 95% CI؛ 0.51 تا 3.29، p=0.007)، اما چهار معیار دیگر عملکرد شناختی چنین تاثیری نداشتند. آنالیز موارد انصراف از درمان پیشاز پایان درمان در 24 هفته، موارد انصراف به دلیل عوارض جانبی، و تعداد افرادی که دچار عوارض جانبی شدند، تفاوت معنیداری را بین گروه دونپزیل و گروه دارونما به نفع دارونما نشان داد (43/133 دونپزیل، 23/137 دارونما، OR: 2.37؛ 95% CI؛ 1.33 تا 4.22، p=0.003)، (29/133 دونپزیل، 10/137 دارونما، OR: 3.54؛ 95% CI؛ 1.65 تا 7.60، p=0.001)، (116/133 دونپزیل، 100/137 دارونما، OR: 2.52؛ 95% CI؛ 1.34 تا 4.76، p=0.004). عوارض جانبی مختلفی ثبت شده و انواع مختلفی از عوارض، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات پا و رویاهای غیرطبیعی، در گروه دونپزیل در مقایسه با دارونما بیشتر گزارش شدند.
در مطالعه دوم، تفاوت معنیداری میان تعداد بیماران مبتلا به AD یا دمانس دیگر میان گروه دونپزیل و گروه دارونما به نفع دونپزیل پساز یک سال درمان دیده شد (16/253 دونپزیل در مقابل 38/259 دارونما) (OR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.21 تا 0.72، p=0.003)، اما پساز 3 سال درمان تفاوتی وجود نداشت (63/253 دونپزیل در مقابل 73/259 دارونما) (OR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.57 تا 1.25، p=0.4).
مطالعه سوم عملکرد شناختی را ارزیابی کرد اما به ارائه نتایج نپرداخت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
دو مطالعه وارد شدند که نتایج مربوط به عملکرد شناختی را گزارش کردند. یک مطالعه، تاثیر درمانی نسبتا کم را در عملکرد شناختی ارزیابیشده توسط ADAS-Cog13 نشان داد، اما این اثر برای دیگر پیامدهای ارزیابیکننده حوزههای مختلف عملکرد شناختی مشاهده نشد. دونپزیل در مقایسه با دارونما با عوارض جانبی بسیار بیشتری، عمدتا گوارشی، همراه بود. از مطالعه دوم، هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد دونپزیل شروع AD را به تاخیر میاندازد. هیچ شواهدی برای حمایت از مصرف دونپزیل برای بیماران مبتلا به MCI وجود ندارد. مزایای فرضی درمان با دونپزیل، اندک، کوتاهمدت و همراه با عوارض جانبی قابل توجه هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
