استفاده از تزریق سم بوتولینوم به داخل مثانه برای درمان مثانه بیشفعال (overactive bladder; OAB) پایدار رو به افزایش است. این یک اختلال است که با احساس ناگهانی نیاز به دفع ادرار، با یا بدون بیاختیاری، نیاز مکرر به دفع ادرار و بیدار شدن از خواب برای دفع ادرار در طول شب مشخص میشود. پژوهشهای مربوط به میزان موثر بودن و بیخطری تزریق سم بوتولینوم به داخل مثانه، بهترین دوز سم بوتولینوم، و بهترین روش تزریق آن به مثانه را بررسی کردیم. ما دریافتیم که چندین مطالعه مشابه وجود داشتند، اما این مطالعات شامل تعداد نسبتا کمی از بیماران بودند. شواهدی وجود داشت که سم بوتولینوم، نشانههای OAB را بهبود میبخشد. مشخص نبود که بهترین دوز سم بوتولینوم چقدر است. به نظر میرسید تزریق سم بوتولینوم به مثانه، عوارض جانبی یا مشکلات کمی را ایجاد کرد، اما هیچ مطالعه پیگیری طولانیمدتی وجود نداشت، و ممکن است عوارض جانبی نادری وجود داشته باشد که هنوز کشف نشدهاند.
مطالعه چکیده کامل
سندرم مثانه بیشفعال (overactive bladder; OAB) یک وضعیت شایع با تاثیر منفی قابل توجه بر کیفیت زندگی است که با فوریت در دفع ادرار با یا بدون بیاختیاری فوریتی، تکرر ادرار، و شبادراری تشخیص داده میشود. استفاده از سم بوتولینوم (botulinum toxin) داخل مثانه برای درمان مثانه بیشفعال شدید و مقاوم به درمان استاندارد رو به افزایش است. حجم فزایندهای از متون علمی در حال شکلگیری است که از این تکنیک بهعنوان روشی موثر، قابل تحمل، و بیخطر پشتیبانی میکنند. این مرور، یک نسخه بهروز شده اساسی از مرور سال 2007 با همین عنوان است.
اهداف
هدف از انجام این مرور، مقایسه اثربخشی سم بوتولینوم داخل مثانه با دیگر درمانها برای مدیریت بالینی مثانه بیشفعال نوروژنیک و ایدیوپاتیک در بزرگسالان بود. فرضیههایی که باید بررسی میشدند، عبارت بودند از اینکه تزریق داخل مثانهای سم بوتولینوم بهتر از دارونما (placebo) یا عدم درمان بود؛ بهتر از مداخلات دارویی و دیگر مداخلات غیردارویی بود؛ دوزهای بالاتر سم بوتولینوم بهتر از دوزهای پائینتر بودند؛ استفاده از سم بوتولینوم در ترکیب با دیگر درمانها بهتر از دیگر درمانها بهتنهایی بود؛ یک نوع از فرمولاسیون سم بوتولینوم بهتر از نوع دیگر بود؛ و یک تکنیک تزریق بهتر از تکنیک دیگر بود.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت کارآزماییهای تخصصی گروه بیاختیاری در کاکرین (جستوجو در 23 فوریه 2010) را جستوجو کردیم. این پایگاه ثبت شامل کارآزماییهای شناساییشده از پایگاههای MEDLINE؛ CINAHL، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) و جستوجوی دستی در مجلات و مجموعه مقالات کنفرانسها است. علاوهبر این، تمام فهرست منابع کارآزماییهای انتخابشده و مقالات مروری مرتبط جستوجو شدند. هیچ محدودیتی برای جستوجوها اعمال نشد.
معیارهای انتخاب
تمام کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبه-تصادفیسازی و کنترلشده در مورد درمان OAB در بزرگسالان وارد این مرور شدند که در آنها حداقل یک بازوی مدیریت درمان شامل تزریق داخل مثانهای سم بوتولینوم بود. شرکتکنندگان، مبتلا به OAB نوروژنیک یا OAB ایدیوپاتیک با یا بدون بیاختیاری استرسی بودند. مداخلات مقایسهای میتوانست شامل عدم انجام مداخله، دارونما، اصلاح سبک زندگی، تکرار تمرینات مثانه، درمانهای دارویی، جراحی، تکنیکهای تلقیح داخل مثانه، نورومدولاسیون (neuromodulation) و انواع مختلفی از سم بوتولینوم، دوزها و تکنیکهای تزریق باشند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
پیامدهای دوحالتی (binary) در قالب نسبت خطر (relative risk) و پیامدهای پیوسته (continuous outcome) در قالب تفاوتهای میانگین بیان شدند. به دلیل تفاوت در طراحیهای مطالعات و معیارهای پیامد، دادههای کمی از طریق مطالعات مختلف قابل سنتز بودند. در صورت لزوم، انحراف معیار (standard deviation; SD) از مقادیر P طبق فرمول شرح دادهشده در بخش 7.7.3.3 از کتابچه راهنمای کاکرین برای مرورهای سیستماتیک مداخلات (Cochrane Handbook of Systematic Reviews of Interventions) محاسبه شدند. دادهها، در جایی که امکانپذیر بود، جدولبندی شده و در مواردی که این امر امکانپذیر نبود، نتایج از گزارشهای کارآزمایی استخراج شدند. در مواردی که مقالات متعددی یافت شدند، گزارشها بهعنوان یک منبع واحد داده در نظر گرفته شدند.
نتایج اصلی
نوزده مطالعه که با معیارهای ورود مطابقت داشتند، شناسایی شدند. بیشتر بیماران در این مطالعات مبتلا به OAB نوروژنیک بودند، اما برخی از آنها شامل بیماران مبتلا به OAB ایدیوپاتیک نیز شدند. تمام مطالعات، برتری سم بوتولینوم را نسبت به دارونما نشان دادند. به نظر میرسید دوزهای پائینتر سم بوتولینوم (100 تا 150 واحد) تاثیرات مفیدی داشته باشند، اما دوزهای بالاتر (300 واحد) ممکن است موثرتر و ماندگارتر باشند، اما عوارض جانبی بیشتری نیز داشتند. تزریق ساباوروتلیال (suburothelial)، اثربخشی مشابهی با تزریق به داخل عضله دترسور داشت. تاثیر سم بوتولینوم ممکن است تا چند ماه باقی بماند و به دوز و نوع سم مورد استفاده بستگی دارد. به نظر نمیرسد بیمارانی که دوزهای مکرر را دریافت کردند، در برابر سم بوتولینوم مقاوم شوند. به نظر میرسید سم بوتولینوم تاثیرات مفیدی در مدیریت OAB داشت که از نظر کمّی فراتر از تاثیرات رزینیفراتوکسین (resiniferatoxin) داخل مثانهای است. ظاهرا سم بوتولینوم داخل مثانهای نسبتا بیخطر بود؛ بااینحال، یک مطالعه به دلیل میزان غیرقابل قبول احتباس ادراری متوقف شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
گمان میرود که سم بوتولینوم داخل مثانهای یک درمان موثر برای نشانههای OAB مقاوم به درمان است، اما تاکنون دادههای حاصل از کارآزماییهای کنترلشده اندکی در مورد مزایا و بیخطری آن در مقایسه با دیگر مداخلات یا دارونما وجود دارد. دادههای قویتر و بیشتری در مورد پیامدهای طولانیمدت، بیخطری و دوز مطلوب سم بوتولینوم برای OAB مورد نیاز است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
