این خلاصه از مرور کاکرین، آنچه را که ما از پژوهشها در مورد تاثیر بیسفسفوناتها (bisphosphonates) بر استئوپوروز (osteoporosis) در کودکان و نوجوانان میدانیم، ارائه میدهد. این مرور نشان میدهد که بیسفسفوناتها:
- ممکن است منجر به هیچ تفاوتی در تراکم مواد معدنی استخوان (ضخامت و استحکام استخوان) نشوند.
اطلاعات موجود در مطالعات واردشده کافی نبودند تا مشخص شود که استفاده از بیسفسفوناتها، تفاوتی را در محتوای مواد معدنی استخوان در کودکان (میزان و نوع مواد معدنی در استخوان)؛ تعداد شکستگیهای استخوان در کودکان و نوجوانان، یا وضعیت مهرههای ستون فقرات کودکان (برای مثال، شکستگیهای جدید تشخیص دادهشده در عکسبرداری با اشعه ایکس یا اسکن دیگر) ایجاد میکنند یا خیر.
در اغلب موارد، اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و عوارض دیگر در اختیار نداریم. این امر بهویژه در مورد عوارض جانبی نادر ولی جدی، صادق است. عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل واکنش فاز حاد (تب، لرز، کسالت عمومی)، سطح پائین کلسیم در بدن، تهوع، نفخ شکم و دیگر مشکلات گوارشی، آسیب به مری، درد استخوان یا عضله، سرگیجه، بثورات پوستی و از دست دادن حافظه باشند.
استئوپوروز چیست و بیسفسفوناتها چه هستند؟
استخوان بخش زنده و در حال رشد از بدن شما است. در طول عمر هر فرد، سلولهای استخوانی جدید رشد کرده و سلولهای استخوانی قدیمی تجزیه میشوند تا جایی برای استخوان جدید و قویتر باز شود. هنگامی که شما به استئوپوروز (پوکی استخوان) مبتلا هستید، استخوان قدیمی سریعتر از استخوان جدیدی که میتواند جایگزین آن شود، تجزیه میشود. با این اتفاق، استخوانها مواد معدنی (مانند کلسیم) را از دست میدهند. این وضعیت باعث میشود استخوانها ضعیفتر شده و حتی پساز یک آسیب خفیف، مانند یک ضربه کوچک یا زمین خوردن، بشکنند. اگر مبتلا به استئوپوروز باشید، تمام استخوانهای بدن شما ضعیفتر میشوند، اما همه کسانی که استئوپوروز دارند، دچار شکستگی استخوان نمیشوند.
برای تشخیص اینکه استخوانهای فرد ضعیفتر از حد معمول است یا خیر، تست تراکم مواد معدنی استخوان با استفاده از اشعه ایکس مخصوص، توموگرافی کامپیوتری (computed tomography; CT) یا سونوگرافی انجام میشود.
در برخی از کودکان مبتلا به بیماری مزمن، استئوپوروز میتواند ناشی از بیماریای باشد که به آن مبتلا هستند یا به دلیل داروهایی که برای بیماری خود مصرف میکنند. این عارضه، بهعنوان پوکی استخوان ثانویه شناخته میشود.
بیسفسفوناتها نوعی دارو هستند که سرعت سلولهایی را که استخوانهای قدیمی را تجزیه میکنند، کاهش میدهند. این بدان معناست سلولهایی که استخوان جدید میسازند، فرصتی برای جبران و تقویت استخوان دارند.
مطالعه چکیده کامل
کودکان مبتلا به بیماریهای مزمن در معرض خطر بیشتری برای کاهش استحکام استخوان و شکستگیهای بعدی (استئوپوروز (osteoporosis)) قرار دارند، این امر یا به دلیل تاثیر بیماری زمینهای بر رشد اسکلتی است یا ناشی از تاثیر استئوتوکسیک (osteotoxic) داروهایی (مانند گلوکوکورتیکوئیدها) که برای درمان بیماری مزمن استفاده میشوند. بیسفسفوناتها (bisphosphonates) با فراوانی فزایندهای برای کودکان مبتلا به استئوپوروز ثانویه تجویز میشوند؛ بااینحال، اثربخشی و مضرات این عوامل هنوز مشخص نیست.
اهداف
بررسی اثربخشی و آسیب ناشی از درمان با بیسفسفونات در درمان و پیشگیری از استئوپوروز ثانویه در کودکان و نوجوانان.
روشهای جستوجو
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (شماره 4، سال 2006)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ و ISI Web of Science (از آغاز تا دسامبر 2006) را جستوجو کردیم. متون علمی بیشتر از طریق تماس با متخصصان، جستوجوی نویسندگان کلیدی، بررسی فهرست منابع مطالعات واردشده، و تماس با تولیدکنندگان بیسفسفونات شناسایی شدند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی، شبه-تصادفیسازی، و کنترلشده، با طراحی کوهورت و مورد-شاهدی (case controls) با موضوع استفاده از بیسفسفونات(ها) در کودکان سنین 0 تا 18 سال دچار حداقل یک مورد شکستگی ناشی از ترومای خفیف یا کاهش تراکم مواد معدنی استخوان در زمینه استئوپوروز ثانویه.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو محقق بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند. برای دستیابی به دادههای تکمیلی مرتبط با آسیبها، از سری موارد (case series) استفاده شد.
نتایج اصلی
شش RCT، دو CCT و یک مطالعه کوهورت آیندهنگر (281 کودک) وارد این مرور شده و به دلایل زیر در دسته استئوپوروز طبقهبندی شدند: 1) بیماریهای عصبیعضلانی (یک RCT) و 2) بیماریهای مزمن (پنج RCT، دو CCT، یک مطالعه کوهورت). بیسفسفوناتهای مورد بررسی عبارت بودند از آلندرونات (alendronate) خوراکی، کلودرونات (clodronate) و پامیدرونات (pamidronate) داخل وریدی (intravenous; IV). کیفیت مطالعات، متنوع بودند. دادههای مربوط به آسیبها از 23 مطالعه سری موارد (241 کودک) به دست آمدند.
وجود ناهمگونی (heterogeneity)، مانع از ترکیب آماری نتایج شد. درصد تغییر یا تغییر نمره-Z در BMD ناحیهای ستون فقرات لومبار نسبت به ابتدای مطالعه بهطور منسجمی گزارش شدند. دو مطالعه، به آنالیز میان-گروه (between-group) پرداختند؛ یکی از آنها هیچ تفاوت معنیداری را نشان نداد (استفاده از آلندرونات خوراکی در بیاشتهایی عصبی)، درحالیکه دیگری، تاثیر درمانی پامیدرونات IV را بر ستون فقرات لومبار در بیمارانی که دچار سوختگی شدند، نشان داد. آسیبهای گزارششده شایع شامل واکنش فاز حاد و به دنبال آن شکایات گوارشی و درد استخوان/عضله بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
این نتایج، ارزیابی بیشتر تجویز بیسفسفوناتها را برای کودکان مبتلا به استئوپوروز ثانویه توجیه میکند. بااینحال، شواهد موجود از تجویز بیسفسفوناتها بهعنوان درمان استاندارد پشتیبانی نمیکند. به نظر میرسد مصرف کوتاهمدت (3 سال یا کمتر) بیسفسفونات بهخوبی تحمل میشود. استفاده از یک معیار پذیرفتهشده برای استئوپوروز در کودکان، یک رویکرد استاندارد برای گزارش BMD، و بررسی پیامدهای عملکردی سلامت استخوان (برای مثال میزان شکستگیها)، امکان مقایسههای مناسب را در مطالعات فراهم میکند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
