این خلاصه از مرور کاکرین، آنچه را که ما از پژوهشهای انجامشده در مورد تاثیر دبریدمان آرتروسکوپیک (arthroscopic debridement; AD) برای استئوآرتریت (osteoarthritis; OA) زانو میدانیم، ارائه میدهد.
این مرور نشان میدهد که در افراد مبتلا به OA، دبریدمان آرتروسکوپیک:
- احتمالا در مقایسه با دارونما (placebo) (جراحی ساختگی)، درد یا توانایی عملکرد را بهبود نمیبخشد
- احتمالا در مقایسه با لاواژ، منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در درد یا توانایی عملکرد میشود
- ممکن است درد را در مقایسه با حالت شستوشو (washout) بهبود بخشد
- در مقایسه با شستوشوی مفصل از طریق سوزن بسته، ممکن است منجر به هیچ تفاوتی در درد یا توانایی عملکرد نشود
در اغلب موارد، اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و عوارض دیگر در اختیار نداریم. این امر بهویژه در مورد عوارض جانبی نادر ولی جدی، صادق است. عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل خطر اندک بروز عفونت و ترومبوآمبولی وریدی باشد.
استئوآرتریت و دبریدمان آرتروسکوپیک چه هستند؟
استئوآرتریت (OA) شایعترین شکل آرتریت است که میتواند دستها، مفاصل ران، شانهها و زانوها را درگیر کند. در OA، غضروفی که از انتهای استخوانها محافظت میکند، تخریب شده و باعث درد و تورم میشود. OA میتواند در نواحی مختلف زانو یا کل زانو رخ دهد. وقتی غضروف از بین میرود، تکههایی از بافت در اطراف مفصل باقی میمانند که میتوانند التهاب را تشدید کرده و از عملکرد صحیح مفصل پیشگیری کنند.
دبریدمان آرتروسکوپیک (AD) شامل استفاده از ابزاری برای برداشتن غضروف یا استخوان آسیبدیده است. اغلب پزشک این پروسیجر را با استفاده از ابزاری برای پاشیدن جتهای مایع به منظور شستوشو و مکش تمام مواد زائد اطراف مفصل شروع میکند. به این عمل لاواژ (lavage) یا شستوشو میگویند. سپس، قسمتهایی از استخوان مفصل که شل یا بدشکل شدهاند، برداشته میشوند.
بهترین تخمین از آنچه برای افراد مبتلا به OA که تحت دبریدمان آرتروسکوپیک قرار میگیرند، در مقایسه با روش شستوشو، رخ میدهد:
درد: 66 مورد از هر 100 نفر پساز 1 سال، و 48 مورد از هر 100 نفر پساز 2 سال، وضعیت بدون درد را گزارش کردند. این نتایج مبتنی بر شواهدی با کیفیت پائین هستند.
بهترین تخمین از آنچه برای افراد مبتلا به OA که تحت دبریدمان آرتروسکوپیک قرار میگیرند، در مقایسه با دارونما، رخ میدهد:
درد دو هفته پساز درمان: نمرات درد در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 9 امتیاز دیگر افزایش یافت.
عملکرد فیزیکی دو هفته پساز درمان: توانایی عملکرد در گروه دارونما، در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 8 امتیاز دیگر بهبود یافت. این نتایج، بر مبنای شواهدی با کیفیت متوسط است.
عملکرد فیزیکی 12 ماه پساز درمان: توانایی عملکرد در گروه دارونما، در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، تا 7 امتیاز بیشتر بهبود یافت که نشان میدهد گروه AD بهطور معنیداری دچار عملکرد محدودتری شد. این نتایج مبتنی بر شواهدی با کیفیت پائین هستند.
اعداد ارائهشده بهترین تخمین ما هستند. همچنین در جایی که امکانپذیر بود، یک بازه را ارائه کردهایم زیرا 95 درصد احتمال دارد که تاثیر واقعی درمان جایی میان آن بازه قرار داشته باشد.
مطالعه چکیده کامل
استئوآرتریت (osteoarthritis; OA) زانو یک بیماری پیشرونده است که در ابتدا غضروف مفصلی را درگیر میکند. مطالعات مشاهدهای مزایای دبریدمان آرتروسکوپیک (arthroscopic debridement; AD) را روی زانوی دچار استئوآرتریت نشان دادهاند، اما دیگر مطالعات اخیر نتایج متناقضی را ارائه دادهاند که نشان میدهند AD ممکن است موثر نباشد.
اهداف
تشخیص اثربخشی AD در درمان OA زانو بر درد و عملکرد بیمار.
روشهای جستوجو
در پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین، شماره 2، سال 2006)؛ MEDLINE (1966 تا آگوست 2006)؛ CINAHL (1982 تا 2006)؛ EMBASE (1988 تا آگوست 2006) و Web of Science (1900 تا 2006) به جستوجو پرداختیم و کتابشناختیها (bibliography)، فهرست منابع و وبسایتهای مقالات استنادشده را غربالگری کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) یا کارآزماییهای بالینی کنترلشده (CCT) را وارد این مرور کردیم که به ارزیابی اثربخشی AD در مقایسه با دیگر پروسیجرهای جراحی، از جمله جراحی ساختگی یا دارونما (placebo)، و دیگر مداخلات غیرجراحی، در بیمارانی با تشخیص OA اولیه یا ثانویه زانو پرداختند که درگیری مفاصل دیگر یا شرایط نیازمند استفاده طولانیمدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) را نداشتند. پیامدهای اصلی، تسکین درد و بهبود عملکرد زانو بودند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود به این مرور انتخاب کرده، کیفیت آنها را ارزیابی کرده، و دادهها را استخراج کردند. نتایج با استفاده از تفاوت میانگین وزندهیشده (WMD) برای دادههای پیوسته (continuous data) و نسبت خطر (relative risk; RR) برای دادههای دوحالتی (dichotomous data)، و تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا رسیدن به یک مزیت درمان (number needed to treat for a benefit; NNTB) یا بروز آسیب (NNTH) ارائه شدند.
نتایج اصلی
سه RCT با مجموع 271 بیمار وارد مرور شدند. آنها گروههای مقایسه متفاوتی داشتند و خطر سوگیری (bias) در حد متوسط بود. یک مطالعه، AD را با لاواژ و با جراحی ساختگی مقایسه کرد. این مطالعه تفاوت معنیداری را در مقایسه با لاواژ نشان نداد. این مطالعه پیامدهای بدتری را برای AD در مقایسه با جراحی دارونمای ساختگی در دو هفته نشان داد (WMD برای درد: 8.7؛ 95% CI؛ 1.7 تا 15.8، و برای عملکرد: 7.7؛ 95% CI؛ 1.1 تا 14.3؛ NNTH = 5) و هیچ تفاوت معنیداری در دو سال مشاهده نشد. کارآزمایی دوم، با خطر بالای سوگیری، AD و شستوشوی (washout) آرتروسکوپیک را مقایسه کرد و دریافت که AD در مقایسه با شستوشو، درد زانو را در مدت پنج سال بهطور قابل توجهی کاهش میدهد (RR: 5.5؛ 95% CI؛ 1.7 تا 15.5؛ NNTB = 3). همچنین کارآزمایی سوم، که در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشت، AD را با لاواژ از طریق سوزن بسته مقایسه کرد و هیچ تفاوت معنیداری را نیافت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد سطح «طلایی» وجود دارد که نشان میدهد AD هیچ مزیتی برای OA نامتمایز (با علل مکانیکی یا التهابی) ندارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
