این خلاصه از یک مرور کاکرین، آنچه را که ما از تحقیقات در مورد تاثیر دهیدرواپیآندروسترون ((dehydroepiandrosterone; DHEA) برای درمان لوپوس میدانیم، ارائه میدهد. این مرور نشان میدهد که:
DHEA احتمالا منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در فعالیت بیماری در افراد مبتلا به بیماری خفیف تا متوسط میشود، اما احتمالا سلامت کلی را اندکی بهبود میبخشد. این نتایج، بر مبنای شواهدی با کیفیت متوسط است.
DHEA ممکن است فعالیت بیماری را در افراد مبتلا به لوپوس شدید یا فعال بهبود بخشد، اما این نتیجه بر اساس شواهدی با کیفیت پائین است، بنابراین شواهد کافی برای اطمینان یافتن وجود ندارد.
مشخص نیست که DHEA آسیبی را که لوپوس به اندامها وارد میکند کاهش میدهد یا خیر، زیرا میزان آسیب در مطالعات اندازهگیری نشد.
عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل آکنه، رشد بیشازحد مو، و تغییرات قاعدگی باشد. در اغلب موارد، اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و عوارض دیگر در اختیار نداریم.
مشخص نیست که DHEA باعث ایجاد عوارض جانبی طولانیمدت، مانند مشکلات قلبی یا سرطان، میشود یا خیر. دلیلش آن است که افراد زیادی در این مطالعات شرکت نداشتند و طولانیترین مطالعه فقط 1 سال طول کشید.
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و DHEA (دهیدرواپیآندروسترون) چه هستند؟
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (systemic lupus erythematosus) یا به اختصار «لوپوس» گروهی از بیماریها است که در آنها سیستم ایمنی بدن به خود بدن حمله میکند. این بیماری میتواند هر سیستم اندامی را که شامل بافت همبند است، از جمله پوست، کلیهها، چشمها، ریهها، قلب، عضلات و استخوانها، سیستم عصبی و دستگاه گوارش، تحت تاثیر قرار دهد. نشانههای آن میتوانند از خفیف تا تهدیدکننده زندگی متغیر باشند. لوپوس عمدتا در زنان جوان رخ میدهد، اما در مردان و کودکان نیز دیده میشود.
DHEA (دهیدرواپیآندروسترون) هورمونی در بدن است. افراد مبتلا به لوپوس معمولا سطح DHEA پائینتری دارند، بنابراین مصرف مکملهای DHEA به شکل قرص ممکن است به کنترل سیستم ایمنی کمک کند. DHEA ممکن است نیاز به درمان با کورتیکواستروئید را نیز کاهش دهد که به معنی عوارض جانبی کمتر کورتیکواستروئیدها است.
تاثیرات DHEA (دهیدرواپی آندروسترون) چه هستند؟
فعالیت بیماری (شعلهور شدن یا تغییر نشانهها):
ما نمیتوانیم مطمئن باشیم که هنگام مصرف DHEA واقعا تفاوتی در فعالیت بیماری وجود داشته باشد. این احتمال وجود دارد که این نتایج تصادفی باشند.
بهزیستی (well-being) کلی:
در مقیاس 0 تا 100، تا 12 امتیاز بیشتر بهبود مییابد
آسیب کمتر به اندامها:
ما مطمئن نیستیم که مصرف DHEA میتواند آسیب اندام را کاهش دهد یا خیر، زیرا در هیچیک از مطالعات این موضوع بررسی نشد.
عوارض جانبی و مشکلات:
از هر 100 بیمار مبتلا به لوپوس خفیف تا متوسط، 20 نفر بیشتر از افرادی که تحت درمان با DHEA هستند، دچار آکنه میشوند.
مطالعه چکیده کامل
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (systemic lupus erythematosus; SLE) یک بیماری التهابی مزمن و خودایمنی چند-سیستمی است. دهیدرواپیآندروسترون (dehydroepiandrosterone; DHEA) یک استروئید غیرفعال طبیعی است که ممکن است دارای خواص تعدیلکننده فعالیت بیماری و همچنین توانایی کاهش عود بیماری و نیاز به استروئید باشد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) مصرف دهیدرواپیآندروسترون در مقایسه با دارونما (placebo) در درمان افراد مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک.
روشهای جستوجو
ما کتابخانه کاکرین (شماره 2، 2006)، MEDLINE؛ PubMed؛ EMBASE؛ Science Citation Index و ISI Proceedings، همچنین وبسایتهای Genelabs؛ FDA و EMEA را جستوجو کردیم. جستوجوها در جون 2006 انجام شدند، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد).
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را با حداقل سه ماه طول دوره وارد کردیم، که DHEA را با دارونما در افراد مبتلا به SLE مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور، کیفیت آنها را ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند.
نتایج اصلی
از هفت RCT شناساییشده (842 شرکتکننده) تا به امروز، شواهد رتبهبندیشده «طلایی» (www.cochranemsk.org) وجود دارد که نشان میدهد DHEA:
تاثیر بالینی اندکی بر فعالیت بیماری در افراد مبتلا به بیماری خفیف/متوسط (اندازهگیری شده با SLEDAI یا SLAM) داشت، اما یک مطالعه شواهدی را از تثبیت یا بهبودی بیماری در 8.3% بیشتر از بیماران تحت درمان با دارونما نشان داد؛
بهبودی متوسط اما از نظر بالینی قابل توجهی بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت داشت که توسط Patient Global Assessment اندازهگیری شد، و توسط متاآنالیز، 11.5% (11.5 میلیمتر در مقیاس 100 میلیمتر) تخمین زده شد؛
منجر به افزایش تعداد بیمارانی شد که دچار عوارض جانبی، بهویژه تاثیرات آندروژنیک مانند آکنه شدند، که در آن خطر ابتلا به این عوارض در مقایسه با دارونما دو برابر شد (RR: 2.2؛ 95% CI؛ 1.65 تا 2.83).
نتیجهگیریهای نویسندگان
بررسی اثربخشی DHEA در درمان SLE دشوار است، که نشاندهنده مشکلات ارزیابی هرگونه درمان برای بیماری پیچیدهای مانند SLE است. از هفت RCT تا به امروز، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد DHEA در کوتاهمدت تاثیر متوسط اما از نظر بالینی قابل توجهی بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت داشت. تاثیر آن بر فعالیت بیماری متناقض بود، و DHEA هیچ مزیتی را نسبت به دارونما از نظر تغییر در SLEDAI در همه مطالعات به جز یک مورد از 6 مطالعهای که این پیامد را گزارش کردند، نشان نداد. پیامدهای طولانیمدت و بیخطری DHEA هنوز بررسی نشدهاند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
