گاهی بیماران دوره درمان خود را کامل نکرده یا تغییرات توصیهشده در رژیم غذایی یا عادات شخصی را دنبال نمیکنند. این پایبندی ضعیف ممکن است به این دلیل باشد که درمانها مدت زیادی طول میکشند، عوارض جانبی دارند، یا شامل تغییر عادات بیماران میشوند که اغلب دشوار است. مداخلات متعددی با هدف تغییر رابطه میان بیماران و پزشکان ارائهدهنده خدمات مراقبت سلامت به منظور بهبودی در پایبندی بیماران به درمانها انجام میشوند. یکی از این مداخلات، به شکل انعقاد قرارداد میان پزشکان ارائهدهنده خدمات مراقبت سلامت و بیماران است که به موجب آن، یک یا هر دو طرف به مجموعهای از رفتارهای مرتبط با مراقبت از بیمار متعهد میشوند. این قراردادها ممکن است کتبی یا شفاهی باشند. بیشتر قراردادها میان پزشکان و بیماران هستند، اما ممکن است میان پزشکان و مراقبان، مراقبان و بیماران یا میان خود بیمار و خودش نیز منعقد شوند. در این مرور، ما ارزیابی کردیم که قراردادهای میان پزشکان و بیماران، واقعا پایبندی بیماران را به درمان یا وضعیت سلامت آنها بهبود میبخشند یا خیر. ما تاثیرات قراردادها را بر دیگر پیامدها، از جمله مشارکت و رضایت بیمار، رفتار و دیدگاههای پزشک سلامت، وضعیت سلامت، آسیبها، هزینهها و مسائل اخلاقی نیز ارزیابی کردیم.
ما 30 کارآزمایی را شامل 4691 شرکتکننده پیدا کردیم که انواع مختلفی از قراردادها را بررسی کردند. مشکلات اصلی سلامت که هدف این مرور بودند، اعتیاد به مواد مخدر، فشار خون بالا و اضافهوزن بودند. بسیاری از کارآزماییها کیفیت پائینی داشتند و شامل تعداد کمی از افراد بودند. بیشتر آنها در ایالات متحده آمریکا انجام شدند. در 15 مورد از کارآزماییها، حداقل یک پیامد وجود داشت که تفاوتهایی را با اهمیت آماری به نفع گروه قراردادها نشان داد (اگرچه برخی از بهبودیها در پایبندی، پساز اندازهگیری در یک دوره پیگیری طولانیتر، باقی نماندند). در شش کارآزمایی، حداقل یک پیامد چنین تفاوتهایی را به نفع گروه کنترل نشان داد. در 26 کارآزمایی، حداقل یک پیامد به دست آمد که در آن هیچ تفاوتی میان گروههای قرارداد و کنترل وجود نداشت.
شواهد قابل اطمینان کافی برای توصیه به استفاده روتین از قراردادها در خدمات سلامت برای بهبود پایبندی بیماران به فعالیتهای مراقبت سلامت یا دیگر پیامدها در دسترس نیست.
مطالعه چکیده کامل
قراردادها (contracts) عبارتند از توافق شفاهی یا کتبی که بیمار با خود، با پزشکان ارائهدهنده خدمات مراقبت سلامت یا با مراقبان خود منعقد میکند و در آن شرکتکنندگان متعهد به رعایت مجموعهای از رفتارهای مرتبط با مراقبت از بیمار میشوند. هدف قراردادها، بهبودی در پایبندی بیماران به درمان یا برنامههای ارتقای سلامت هستند.
اهداف
ارزیابی تاثیرات قراردادهای میان بیماران و پزشکان ارائهدهنده خدمات مراقبت سلامت بر پایبندی بیماران به فعالیتهای درمانی، پیشگیری و ارتقای سلامت، اهداف سلامت یا رفتاری ذکرشده در قرارداد، رضایت بیمار یا دیگر پیامدهای مرتبط، از جمله رفتار و دیدگاههای پزشک ارائهدهنده خدمات مراقبت سلامت، وضعیت سلامت، آسیبهای گزارششده، هزینهها یا رد درمان در نتیجه قرارداد.
روشهای جستوجو
ما موارد زیر را جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه مرور مصرفکنندگان و ارتباطات در کاکرین (در می 2004)؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)، ( کتابخانه کاکرین 2004، شماره 1)؛ MEDLINE (1966 تا می 2004)؛ EMBASE (1980 تا می 2004)؛ PsycINFO (1966 تا می 2004)؛ CINAHL (1982 تا می 2004)؛ چکیده پایاننامهها (Dissertation Abstracts). A: علوم انسانی و اجتماعی (Humanities and Social Sciences) (1966 تا می 2004)؛ چکیدههای جامعهشناسی (Sociological Abstracts) (1963 تا می 2004)؛ پایگاه ثبت ملی پژوهش بریتانیا (National Research Register) (2000 تا می 2004)؛ و C2-SPECTR؛ همکاری کمپبل (Campbell Collaboration) (1950 تا می 2004).
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را وارد کردیم که تاثیرات قراردادهای میان پزشکان ارائهدهنده خدمات مراقبت سلامت و بیماران یا مراقبان آنها را بر پایبندی بیمار که در فرایندهای تشخیصی، رژیمهای درمانی یا هرگونه اقدام ارتقای سلامت یا پیشگیری از بیماری برای بیماران اعمال شد، مقایسه کردند. قراردادها میبایست حداقل یک فعالیت مورد مشاهده و تعهد به پایبندی به آن را مشخص کرده بودند. ما کارآزماییهایی را وارد کردیم که قراردادها را با مراقبتهای معمول یا هر مداخله دیگری مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
انتخاب و ارزیابی کیفیت کارآزماییها توسط دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم انجام شدند؛ استخراج دادههای تکی توسط یک متخصص آمار بررسی شد. با توجه به طیف گستردهای از مداخلات، شرکتکنندگان، محیطها و پیامدها که براساس مشکل سلامت مورد بررسی گروهبندی شدند، دادهها را به صورت جمعبندی روایی (narrative) ارائه میدهیم.
نتایج اصلی
ما سی کارآزمایی را وارد کردیم که همگی در کشورهایی با درآمد بالا انجام شدند و شامل 4691 شرکتکننده بودند. میانه (median) حجمنمونه در هر گروه 21 نفر بود. کیفیت هر کارآزمایی را براساس هشت معیار استاندارد بررسی کردیم، و تعداد همه کارآزماییها در رابطه با سه یا تعداد بیشتری از این استانداردها، کافی نبودند. کارآزماییها، قراردادهای مربوط به اعتیاد (10 کارآزمایی)، فشار خون بالا (4 کارآزمایی)، کنترل وزن (3 کارآزمایی) و طیف وسیعی از حوزههای دیگر (13 کارآزمایی) را ارزیابی کردند. پانزده کارآزمایی حداقل یک پیامد را گزارش کردند که تفاوتهایی را با اهمیت آماری به نفع گروه قراردادها نشان دادند، شش کارآزمایی حداقل یک پیامد را گزارش کردند که تفاوتهایی را به نفع گروه کنترل داشتند، و 26 کارآزمایی حداقل یک پیامد را بدون تفاوت میان گروهها گزارش کردند. تاثیرات مداخله بر پایبندی به درمان، هنگام اندازهگیری در دورههای طولانیتر، شناسایی نشدند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد محدودی وجود دارد که قراردادها میتوانند بهطور بالقوهای در بهبودی پایبندی به درمان نقش داشته باشند، اما شواهد کافی از مطالعات بزرگ و با کیفیت خوب برای توصیه روتین به انعقاد قراردادها به منظور بهبودی در پایبندی به درمان یا رژیمهای سلامت پیشگیرانه وجود ندارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
