آمیتریپتیلین (amitriptyline) همچنان در مدیریت دارویی دورههای افسردگی جایگاه خود را دارد. یافتههای این مرور سیستماتیک نشان داد که آمیتریپتیلین در مقایسه با داروهای کنترل کمی موثرتر بود، اما بار عوارض جانبی ناشی از آن برای بیمارانی که آن را دریافت کردند، بیشتر بود.
مطالعه چکیده کامل
سالهاست که آمیتریپتیلین (amitriptyline) بهعنوان یکی از ترکیبات مرجع برای درمان دارویی افسردگی در نظر گرفته میشود. بااینحال، داروهای سهحلقهای جدید، ترکیبات هتروسیکلیک و مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین با ادعای تحملپذیری/اثربخشی مطلوبتر به بازار عرضه شدهاند.
اهداف
هدف از این مرور سیستماتیک، بررسی تحملپذیری و اثربخشی آمیتریپتیلین در مقایسه با دیگر داروهای ضدافسردگی سهحلقهای/هتروسیکلیک و با مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین بود.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده گروه افسردگی، اضطراب و اختلال روانی در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) جستوجو شد (28-11-2005). فهرست منابع تمام مطالعات واردشده بررسی شدند.
معیارهای انتخاب
فقط کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده وارد این مرور شدند. شرکتکنندگان مطالعه از هر دو جنس و از هر سنی با تشخیص اولیه افسردگی بودند. کارآزماییهای واردشده، آمیتریپتیلین را با یکی دیگر از داروهای ضدافسردگی سهحلقهای/هتروسیکلیک یا با یکی از مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دادهها با استفاده از یک فرم استانداردشده، استخراج شدند. اطلاعات مربوط به تعداد بیمارانی که تحت روش تصادفیسازی قرار گرفتند، تعداد بیمارانی که مطالعه را به پایان رساندند و تعداد بیماران بهبودیافته، استخراج شدند. علاوهبر این، میانگین نمرات گروه در پایان کارآزمایی براساس مقیاس افسردگی همیلتون (Hamilton Depression Scale) یا هر مقیاس افسردگی دیگر استخراج شد. در آنالیز تحملپذیری درمان، تعداد بیمارانی که نتوانستند مطالعه را کامل کنند و تعداد بیمارانی که از عوارض جانبی شکایت داشتند، استخراج شدند.
نتایج اصلی
در مجموع 194 مطالعه در این مرور گنجانده شدند. برآورد نسبت شانس (OR) کلی برای پاسخدهندگان به درمان نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل که داروی ضدافسردگی مصرف کردند، افراد بیشتری به آمیتریپتیلین پاسخ دادند (OR: 1.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.02 تا 1.23، تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا رسیدن به یک مزیت درمان (number needed to treat for a benefit; NNTB) = 50). تخمین اثربخشی آمیتریپتیلین و عوامل کنترل بر یک پیامد پیوسته (continuous)، اندازه تاثیرگذاری (effect size) را نشان داد که بهطور قابل توجهی به نفع آمیتریپتیلین بود (تفاوت میانگین استانداردشده (SMD): 0.13؛ 95% CI؛ 0.04 تا 0.23). اگرچه این تفاوتها از نظر آماری معنادار هستند، اهمیت بالینی آنها کمتر مشخص است. زمانیکه آنالیز اثربخشی براساس دسته دارویی طبقهبندی شد، هیچ تفاوتی در پیامد نهایی میان آمیتریپتیلین و داروهای مشابه مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین یا داروهای سهحلقهای مشاهده نشد. میزان انصراف از درمان در بیماران گروه آمیتریپتیلین و داروهای کنترل مشابه بود؛ بااینحال، تخمین نسبتی از بیماران که دچار عوارض جانبی شدند، بهطور قابل توجهی به نفع داروهای کنترل در مقایسه با آمیتریپتیلین بود (OR: 0.66؛ 95% CI؛ 0.59 تا 0.74). زمانیکه آنالیز تحملپذیری درمان براساس دسته دارویی طبقهبندی شد، میزان انصراف از درمان در بیمارانی که آمیتریپتیلین و مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین را مصرف کردند، بهطور قابل توجهی به نفع دومی بود (OR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.75 تا 0.95، تعداد افراد مورد نیاز برای درمان تا بروز آسیب (number needed to treat to harm; NNTH) = 40). زمانیکه آنالیز پاسخدهندگان به درمان براساس محیط مطالعه طبقهبندی شد، آمیتریپتیلین در بیماران بستری موثرتر از داروهای ضدافسردگی کنترل بود (OR: 1.22؛ 95% CI؛ 1.04 تا 1.42، NNTB = 24)، اما در بیماران سرپایی اینطور نبود (OR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.88 تا 1.17، NNTB = 200).
نتیجهگیریهای نویسندگان
این مرور سیستماتیک نشان میدهد که آمیتریپتیلین حداقل به اندازه دیگر داروهای سهحلقهای یا ترکیبات جدیدتر موثر است. بااینحال، بار (burden) عوارض جانبی در بیمارانی که آن را دریافت کردند، بیشتر بود. آمیتریپتیلین در مقایسه با مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین، کمتر تحمل شد، و اگرچه با نسبت بالاتری از پاسخدهندگان به درمان متعادل شد، این تفاوت از نظر آماری معنیدار نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.