نارکولپسی (narcolepsy) نوعی اختلال سیستم عصبی مرکزی است که نشانههای اصلی آن خوابآلودگی بیشازحد در طول روز (excessive daytime sleepiness; EDS) و کاتاپلکسی (cataplexy) (کاهش یا از دست دادن ناگهانی و برگشتپذیر تون عضلانی، که اندامها و/یا تنه را تحت تاثیر قرار میدهد و توسط محرکهای عاطفی ایجاد میشود) است. نارکولپسی تاثیر نامطلوبی بر کیفیت زندگی افراد دارد. همراه با داروهای محرک (که برای کنترل EDS استفاده میشوند)، مصرف داروهای ضدافسردگی معمولا برای مقابله با کاتاپلکسی توصیه میشوند. علاوهبر این، گزارش شده که برخی از داروهای ضدافسردگی EDS را نیز بهبود میبخشند. پنج کارآزمایی با 246 شرکتکننده وارد این مرور شدند. هیچ شواهدی وجود ندارد مبنی بر اینکه داروهای ضدافسردگی تاثیر مفیدی بر نارکولپسی دارند. علاوهبر این، علیرغم اجماع بالینی که استفاده از آنها را برای کاتاپلکسی توصیه میکند، شواهد کمی برای حمایت از استفاده از داروهای ضدافسردگی برای درمان این نشانه وجود دارد.
مطالعه چکیده کامل
این یک نسخه بهروز شده از مرور اصیل کاکرین است که در شماره 1، سال 2008 منتشر شد.
نارکولپسی (narcolepsy) نوعی اختلال سیستم عصبی مرکزی است که نشانههای اصلی آن خوابآلودگی بیشازحد در طول روز (excessive daytime sleepiness; EDS) و کاتاپلکسی (cataplexy) (کاهش یا از دست دادن ناگهانی و برگشتپذیر تون عضلانی، که اندامها یا تنه یا هر دو را تحت تاثیر قرار میدهد و توسط محرکهای عاطفی ایجاد میشود) است. نارکولپسی تاثیر نامطلوبی بر کیفیت زندگی افراد دارد. همراه با داروهای محرک (که برای کنترل EDS استفاده میشوند)، مصرف داروهای ضدافسردگی معمولا برای مقابله با کاتاپلکسی توصیه میشوند. علاوهبر این، گزارش شده که برخی از داروهای ضدافسردگی EDS را نیز بهبود میبخشند.
اهداف
ارزیابی تاثیرات داروهای ضدافسردگی بر EDS، کاتاپلکسی، کیفیت زندگی و عوارض جانبی آنها در افراد مبتلا به نارکولپسی.
روشهای جستوجو
در پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین ( کتابخانه کاکرین ، شماره فوریه، سال 2010)؛ MEDLINE (1950 تا مارچ 2010)؛ EMBASE (1980 تا اپریل 2010)؛ PsycINFO (1872 تا مارچ 2010) و CINAHL (1981 تا مارچ 2010) به جستوجو پرداختیم. کتابشناختیهای (bibliography) مقالات شناساییشده برای یافتن منابع بیشتر مرور شدند. کارآزماییهای تصادفیسازیشده و منتشرنشده با مراجعه به پایگاههای ثبت کارآزمایی بالینی دولتی و غیردولتی، وبسایتهای مختص بیماری، محققان و متخصصان این حوزه و شرکتهای داروسازی/تولیدکنندگان جستوجو شدند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبه-تصادفیسازی و کنترلشده با طراحی موازی (parallel) یا متقاطع (cross-over) که درمان نارکولپسی را با هر نوع داروی ضدافسردگی در مقایسه با عدم درمان، دارونما (placebo) یا داروی ضدافسردگی دیگر، بررسی کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند.
نتایج اصلی
سه کارآزمایی متقاطع و دو کارآزمایی موازی با مجموع 246 شرکتکننده وارد این مرور شدند. کیفیت روششناسی (methodology) اکثر مطالعات نامشخص بود. از آنجاییکه کارآزماییها مقایسههای متفاوتی را بررسی کردند، یا طراحی متفاوتی داشتند یا با معیارهای پیامد متفاوتی سروکار داشتند، متاآنالیز انجام نشد. در یک کارآزمایی متقاطع (10 شرکتکننده)، فموکستین (femoxetine) هیچ تاثیر معنیداری در از بین بردن یا کاهش EDS نداشت، اما کاتاپلکسی را بهطور قابل توجهی کاهش داد. بروز عوارض جانبی خفیف و گذرا در دوره درمان با فموکستین توسط دو شرکتکننده گزارش شد. در کارآزمایی متقاطع دوم (56 شرکتکننده)، ویلوکسازین (viloxazine) بهطور قابل توجهی، EDS و کاتاپلکسی را کاهش داد. در سومین کارآزمایی متقاطع، نویسندگان به اشتباه طراحی کارآزمایی را بهعنوان یک مطالعه موازی در نظر گرفتند و هیچ نتیجهگیری به نفع هیچیک از داروها حاصل نشد. دو کارآزمایی دیگر با طراحی موازی، ریتانسرین (ritanserin) را در مقایسه با دارونما بررسی کردند، اما تفاوتی را در اثربخشی آنها در کاهش EDS یا کاتاپلکسی مشاهده نکردند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
از زمان آخرین نسخه این مرور، هیچ مطالعه جدیدی یافت نشد.
هیچ شواهدی با کیفیت خوب وجود نداشت که نشان دهد داروهای ضدافسردگی برای نارکولپسی موثر هستند یا کیفیت زندگی را بهبود میبخشند. علیرغم اجماع بالینی مبنی بر توصیه به مصرف داروهای ضدافسردگی برای کاتاپلکسی، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد داروهای ضدافسردگی تاثیر مثبتی بر این نشانه دارند. نیاز مبرمی به انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با طراحی خوب برای ارزیابی تاثیر داروهای ضدافسردگی بر نارکولپسی وجود دارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
