این مرور به مقایسه کارآمدی، میزان قطع درمان و عوارض جانبی کلاسهای مختلف داروهای ضدافسردگی در درمان افسردگی در افراد مسن پرداخت. سی و دو مطالعه، دادههایی را برای این مرور ارائه کردند. یافتههای اصلی نشان میدهند که داروهای ضدافسردگی سهحلقهای (کلاسیک و مرتبط با سهحلقهای) و مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (selective serotonin reuptake inhibitors; SSRIs) به یک اندازه موثر هستند. بااینحال، هنگام مقایسه دو گروه داروهای سهحلقهای و SSRIها، دریافتیم که داروهای ضدافسردگی مرتبط با داروهای سهحلقهای از نظر میزان کلی قطع درمان مشابه SSRIها بودند، و داروهای ضدافسردگی سهحلقهای کلاسیک با میزان بالاتری از قطع درمان به دلیل عوارض جانبی همراه بودند. هنگام مقایسه هر دو گروه داروهای سهحلقهای با SSRIها، این یافتهها در پروفایلهای عوارض جانبی متفاوت منعکس میشوند. یافتههای این مرور باید با توجه به تعداد نسبتا کم بیماران و فقدان دادههای مربوط به عوارض جانبی، با احتیاط تفسیر شوند.
مطالعه چکیده کامل
افسردگی یک وضعیت نسبتا شایع در سالمندان است. این سندرم با دیسترس، عوارض و تعهد خدماتی قابل توجهی همراه است. تقریبا دو-سوم از بیمارانی که با اشکال شدید افسردگی مراجعه میکنند، به درمان با داروهای ضدافسردگی پاسخ میدهند و در بیست سال گذشته شاهد افزایش زیادی در تعداد این داروها بودهایم. افراد مسن و ناتوان بهویژه در برابر عوارض جانبی آسیبپذیر هستند.
اهداف
اهداف این مرور عبارت بودند از بررسی کارآمدی کلاسهای مختلف داروهای ضدافسردگی، مقایسه میزان قطع درمان مرتبط با هر کلاس دارویی و توصیف پروفایل عوارض جانبی داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگی در بیمارانی که بهعنوان بزرگسالان سالمند، افراد مسن، سالخورده، یا مسنتر، با سنین 55 سال یا بالاتر، توصیف شدهاند.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده گروه افسردگی، اضطراب و اختلال روانی در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) جستوجو شد (2003-08-13). فهرست منابع مقالات مرتبط و مرورهای سیستماتیک قبلی برای شناسایی گزارشهای منتشرشده و استنادهای مطالعات منتشرنشده بهصورت دستی جستوجو شدند.
معیارهای انتخاب
فقط کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده وارد این مرور شدند. کارآزماییها میبایست تاثیر حداقل دو داروی ضدافسردگی فعال را در درمان افسردگی مقایسه کرده بودند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
محققین، دادهها را بهصورت مستقل از هم استخراج کردند. در بررسی کارآمدی، محققین فرض کردند افرادی که فوت کردند یا از مطالعه خارج شدند، هیچ بهبودی نداشتند. میزان قطع درمان، صرفنظر از علت و بهطور خاص به دلیل عوارض جانبی، میان دستههای دارویی مقایسه شد. نسبت خطر (relative risk; RR) برای دادههای دوحالتی (dichotomous data) و تفاوت میانگین وزندهیشده برای دادههای پیوسته (continuous data) با 95% فواصل اطمینان (CI) محاسبه شدند. دادههای کیفی عوارض جانبی بر حسب نسبت عوارض جانبی و درصدی از بیماران که دچار عوارض جانبی خاص شدند، گزارش شدند.
نتایج اصلی
در مجموع 32 کارآزمایی، دادههایی را برای گنجاندن در این مرور، از نظر آنالیز کارآمدی، قطع درمان و عوارض جانبی، ارائه دادند. ما نتوانستیم هیچ تفاوتی را به لحاظ کارآمدی میان کلاسهای مختلف داروهای ضدافسردگی پیدا کنیم. داروهای ضدافسردگی سهحلقهای (tricyclic antidepressants; TCA) در مقایسه با مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (selective serotonin reuptake inhibitors; SSRIs) از نظر تعداد بیمارانی که صرفنظر از دلیل، مصرف دارو را قطع کردند (RR: 1.23؛ 95% CI؛ 1.05 تا 1.43) و تعداد افرادی که به دلیل عوارض جانبی، درمان را متوقف کردند (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 1.09 تا 1.70) عملکرد نامطلوبتری داشتند. آنالیزهای بیشتر نشان دادند که میزان قطع درمان با داروهای ضدافسردگی مرتبط با TCA، صرفنظر از دلیل قطع آن (RR: 1.49؛ 95% CI؛ 0.74 تا 2.98) یا قطع درمان به دلیل عوارض جانبی (RR: 1.07؛ 95% CI؛ 0.43 تا 2.70) مشابه SSRIها است. آنالیز کیفی عوارض جانبی نشان داد که پروفایل عوارض جانبی دستگاه گوارش و سیستم عصبیروانی مرتبط با TCAهای کلاسیک تا حدودی افزایش یافت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
یافتهها نشان میدهند که SSRIها و TCAها کارآمدی یکسانی دارند. بااینحال، شواهدی را یافتهایم که داروهای ضدافسردگی مرتبط با TCA و TCAهای کلاسیک، پروفایل عوارض جانبی متفاوتی داشته و در مقایسه با SSRIها، با میزان متفاوت قطع درمان همراه هستند. این مرور نشان میدهد که TCAهای کلاسیک به دلیل بروز عوارض جانبی با میزان قطع درمان بالاتری همراه هستند، اگرچه این نتایج باید به دلیل ناهمگونی (heterogeneity) داروها و جمعیت بیماران با احتیاط تفسیر شوند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
