مشکلات خواب با افزایش سن شایعتر میشوند، بر کیفیت زندگی افراد و خانوادههایشان تاثیر میگذارند و میتوانند هزینههای مراقبتهای سلامت را افزایش دهند. برای افراد مسن اغلب طیف وسیعی از داروها در جهت رفع مشکلات سلامت (از جمله مشکلات خواب) تجویز میشوند که بسیاری از آنها عوارض جانبی دارند. این مرور اثربخشی درمانهای شناختی رفتاری (CBT) را بررسی کرد. هدف این روشها، بهبود خواب با تغییر عادات بد خواب و به چالش کشیدن افکار، نگرشها و باورهای منفی در مورد خواب است. محققان گزارش میدهند که شواهد محدودی در دسترس بوده، و دادههای موجود، نشاندهنده تاثیر خفیف CBT است.
مطالعه چکیده کامل
شیوع مشکلات خواب در بزرگسالی با افزایش سن بیشتر میشود. اگرچه همه تغییرات خواب در سنین بالا پاتولوژیک نیستند، اختلالات شدید ممکن است منجر به بروز افسردگی، اختلالات شناختی، کاهش سطح کیفیت زندگی، استرسهای قابل توجه برای مراقبان و افزایش هزینههای مراقبتهای سلامت شوند. رایجترین درمان برای اختلالات خواب (بهویژه بیخوابی (insomnia))، دارویی است. پیشنهاد شده که اثربخشی مداخلات غیردارویی کندتر از روشهای دارویی است، اما خطر تحمل یا وابستگی مرتبط با دارو را ندارند. درمانهای شناختی و رفتاری برای مدیریت بالینی مشکلات خواب با هدف بهبود خواب از طریق تغییر عادات نامناسب خواب، ترویج شیوههای بهتر بهداشت خواب و به چالش کشیدن افکار، نگرشها و باورهای منفی در مورد خواب انجام میشوند.
اهداف
ارزیابی اثربخشی مداخلات شناختی رفتاری در بهبود کیفیت، طول مدت، و کارایی خواب میان سالمندان (60 سال و بالاتر).
روشهای جستوجو
بانکهای اطلاعاتی زیر جستوجو شدند: کتابخانه کاکرین (شماره 1، 2002)؛ MEDLINE (1966 - ژانویه 2002)؛ EMBASE (1980 - ژانویه 2002)، CINAHL (1982 - ژانویه 2002)؛ PsycINFO (1887 تا 2002)؛ ثبت ملی تحقیقات (NRR) (2002، شماره 1). کتابشناختی (bibliography) مرورهای موجود در این حوزه، همچنین تمام گزارشهای بهدستآمده از کارآزماییها، جستوجو شدند. از متخصصان این حوزه نظرخواهی شد.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده از درمانهای شناختی رفتاری برای درمان بیخوابی اولیه که در آنها 80% یا بیشتر از شرکتکنندگان بالای 60 سال سن داشتند. شرکتکنندگان میبایست غربالگری شده بودند تا افراد مبتلا به دمانس و/یا افسردگی از مطالعه حذف شده باشند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
چکیده مطالعات شناساییشده در جستوجوهای بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی، مطالعه و ارزیابی شدند تا مشخص شود که معیارهای ورود را داشتند یا خیر. دادهها، بسته به اینکه نتایج به صورت ذهنی به دست آمدند یا عینی، جداگانه آنالیز شدند.
نتایج اصلی
شش کارآزمایی، شامل 282 شرکتکننده مبتلا به بیخوابی، اثربخشی درمانهای شناختی رفتاری (CBT) را برای برطرف کردن مشکلات خواب در این جمعیت بررسی کردند. مجموع نهایی شرکتکنندگان در متاآنالیز 224 نفر بود. دادهها نشاندهنده تاثیر خفیف CBT بر مشکلات خواب در بزرگسالان مسنتر است، که بهترین نتیجه برای بیخوابی در حفظ خواب نشان داده شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
وقتی عوارض جانبی احتمالی درمان استاندارد (داروهای خوابآور) در نظر گرفته شوند، میتوان استدلال کرد که استفاده بالینی از درمانهای شناختی رفتاری مفید است. برای تعیین پیشبینیکنندههای احتمالی موفقیت با چنین درمانهایی، انجام تحقیقات بیشتر لازم است. از آنجاییکه ممکن است اثربخشی درمان شناختی رفتاری بهخودیخود پایدار نباشد، ارائه جلسات «تکمیلی» («بازسازی») آموزش CBT برای بهبود ماندگاری تاثیر آن، شایسته بررسی است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
