آکاتژیا (akathisia) با بیقراری حرکتی بهعنوان یکی از شایعترین و ناراحتکنندهترین عوارض جانبی زودرس داروهای نورولپتیک شناخته میشود. این اختلال حرکتی با گزارش ذهنی از بیقراری درونی، ناراحتی روانی یا ملال روحی (dysphoria) مشخص میشود که میتواند شدید باشد.
این مرور، شواهد محدود موجود را برای حمایت از استفاده از بتابلاکرها با عملکرد مرکزی برای مدیریت بالینی آکاتژیا حاد ناشی از داروهای نورولپتیک برجسته میکند.
مطالعه چکیده کامل
آکاتژیا (بیقراری حرکتی) ناشی از داروهای نورولپتیک (neuroleptic-induced acute akathisia)، یک عارضه جانبی شایع، ناراحتکننده و زودهنگام داروهای نورولپتیک است. این وضعیت با پایبندی ضعیف به درمان و افزایش خطر عود همراه بوده است.
اهداف
تعیین تاثیرات بتابلاکرها با عملکرد مرکزی (central action beta-blockers) در مقایسه با دارونما (placebo) در مدیریت بالینی افراد مبتلا به آکاتژیا حاد ناشی از داروهای نورولپتیک.
روشهای جستوجو
ما جستوجوهای قبلی را در پایگاه ثبت گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (می 1999)، Biological Abstracts (ژانویه 1982 تا مارچ 1999)، کتابخانه کاکرین (شماره 3، 1999)، EMBASE (ژانویه 1980 تا مارچ 1999)، LILACS (ژانویه 1982 تا مارچ 1999)، MEDLINE (ژانویه 1964 مارچ 1999)، PsycLIT (ژانویه 1974 تا مارچ 1999) و SCISEARCH، با جستوجو در پایگاه ثبت گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (نوامبر 2003) بهروز کردیم. ما به دنبال منابع بیشتری از کارآزماییهای منتشرشده و نویسندگان آنها بودیم.
معیارهای انتخاب
ما تمام کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی و کنترلشده را در مورد تاثیر بتابلاکرها با عملکرد مرکزی در مقایسه با دارونما در مدیریت بالینی افراد مبتلا به آکاتژیا حاد ناشی از داروهای نورولپتیک وارد کردیم.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
مطالعات را بهطور جداگانه انتخاب و ارزیابی نقادانه کردیم، دادهها را استخراج کرده و بر اساس قصد درمان (intention-to-treat; ITT) آنالیز کردیم. در صورت امکان و در جای مناسب، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها را، با تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) محاسبه کردیم. برای دادههای پیوسته (continuous data)، تفاوت میانگین وزندهیشده (WMD) را محاسبه کردیم.
نتایج اصلی
ما سه کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (در مجموع 51 بیمار، حداکثر مدت زمان 72 ساعت) را شناسایی کردیم. ما نتوانستیم از چنین مجموعه دادههای کوچکی نتیجهگیری قطعی داشته باشیم. در دو مطالعه 48 ساعته، هیچ بیماری به بهبودی کامل آکاتژیا دست نیافت، و فقط یک مورد در هر گروه به بهبودی 50% رسید (n=11؛ 1 RCT؛ RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.59 تا 1.83). یک کارآزمایی اظهار داشت که هیچ عارضه جانبی در دو گروه رخ نداد (n = 20؛ 1 RCT؛ RR: قابل تخمین نیست). مطالعه 72 ساعته هیچ تفاوت آماری را میان بتابلاکر با عملکرد مرکزی (ICI: 118,551) و دارونما برای پیامد «بدون تغییر/بدتر شدن» نشان نداد (n = 10؛ RR: 0.22؛ 95% CI؛ 0.0 تا 1.5).
نتیجهگیریهای نویسندگان
دادههای کافی برای توصیه به استفاده از بتابلاکرها در مدیریت بالینی آکاتژیا وجود ندارد. این داروها برای برطرف کردن این مشکل در مرحله آزمایشی قرار دارند و این مرور نیاز به انجام مطالعات بیشتر را برجسته میکند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
