آزاتیوپرین (azathioprine) دارویی است که سیستم ایمنی بدن را سرکوب میکند. این مرور شامل سه کارآزمایی با مجموع 81 بیمار است. به چهل بیمار آزاتیوپرین و به چهل و یک بیمار دارونما (placebo) داده شد. بیمارانی که آزاتیوپرین مصرف کردند، در مقایسه با دارونما، نمرات کمتری در درد مفاصل به دست آوردند. تعداد قابل توجهی از بیماران گروه آزاتیوپرین در مقایسه با بیماران گروه دارونما، به دلیل عوارض جانبی از مطالعه خارج شدند.
این شواهد مبتنی بر تعداد کمی از بیماران در کارآزماییهای قدیمیتر است. این یافتهها نشان میدهند که پیشاز در نظر گرفتن آزاتیوپرین برای بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید، باید از چندین داروی دیگر استفاده شود.
مطالعه چکیده کامل
آزاتیوپرین (azathioprine) یک آنالوگ پورین (purine analogue) با خواص سرکوبکنندگی سیستم ایمنی است. اگرچه چندین کارآزمایی، تاثیر مفید آن را در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis; RA) گزارش کردهاند، به دلیل نگرانی در مورد بیخطری (safety) آن، معمولا فقط در موارد شدید آرتریت روماتوئید استفاده میشود.
اهداف
ارزیابی تاثیرات کوتاهمدت آزاتیوپرین برای درمان آرتریت روماتوئید (RA).
روشهای جستوجو
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه عضلانیاسکلتی در کاکرین، پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (شماره 3، 2000)، MEDLINE را تا آگوست 2000 و شامل آن، و Embase را از 1988 تا آگوست 2000 جستوجو کردیم. فهرست منابع کارآزماییهای بازیابیشده را از جستوجوی الکترونیکی بهصورت دستی نیز جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده و کارآزماییهای بالینی کنترلشده که آزاتیوپرین را در مقابل دارونما (placebo) در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دادهها توسط دو محقق (CS؛ EB) بهطور مستقل از هم استخراج شدند؛ اختلافنظرها با بحث یا داوری شخص ثالث (MS) حلوفصل شدند. همان محققان (CS؛ EB) کیفیت روششناسی (methodology) کارآزماییها را با استفاده از یک ابزار معتبر ارزیابی کیفیت، بررسی کردند. معیارهای پیامد آرتریت روماتوئید از مقالات برای نقطه پایانی (endpoint) شش ماه به دست آمدند. آنالیز ترکیبی با استفاده از تفاوتهای میانگین استانداردشده (SMD) برای تعداد مفاصل، درد و ارزیابی وضعیت عملکردی انجام شد. برای بررسی سرعت رسوب گلبولهای قرمز (ESR) از تفاوت میانگین وزندهیشده استفاده شد. سمیّت ناشی از درمان با نسبتهای شانس تجمعی برای موارد انصراف از درمان و عوارض جانبی ارزیابی شد. تمامی دادهها با 95% فواصل اطمینان (95% CI) ارائه میشوند. برای ارزیابی ناهمگونی (heterogeneity) میان کارآزماییها، از آزمون chi-square استفاده شد. از آنجا که هیچ ناهمگونی آماری (statistical heterogeneity) یافت نشد، در کل از مدلهای اثرات ثابت (fixed effects models) استفاده شد.
نتایج اصلی
سه کارآزمایی با مجموع 81 بیمار در این آنالیز گنجانده شدند. چهل بیمار بهصورت تصادفیسازیشده به گروه آزاتیوپرین و چهل و یک بیمار به گروه دارونما تقسیم شدند. یک تخمین تجمعی برای دو پیامد محاسبه شد. آزاتیوپرین در مقایسه با دارونما برای نمرات درد مفاصل، مزیت معنیداری را از نظر آماری نشان داد. تفاوت میانگین وزندهیشده استانداردشده میان درمان و دارونما، 0.98- بود (95% CI؛ 1.45- تا 0.50-). میزان قطع درمان به دلیل عوارض جانبی در گروه آزاتیوپرین بهطور قابل توجهی بالاتر بود (OR: 4.56؛ 95% CI؛ 1.16 تا 17.85).
نتیجهگیریهای نویسندگان
به نظر میرسد آزاتیوپرین تاثیر معنیداری از نظر آماری بر فعالیت بیماری در مفاصل بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید داشته باشد. بااینحال، این شواهد مبتنی بر تعداد کمی از بیماران است که در کارآزماییهای قدیمیتر وارد شدند. به دلیل کمبود دادهها، تاثیرات آن بر وضعیت عملکردی در طولانیمدت و پیشرفت رادیولوژیکی بیماری ارزیابی نشدند. نشان داده شد که سمیّت ناشی از درمان، بالاتر و جدیتر از میزان مشاهدهشده با دیگر داروهای ضدروماتیسمی اصلاحکننده بیماری (DMARDs) است. با توجه به این نسبت بالای خطر به فایده (risk to benefit ratio)، هیچ شواهدی برای توصیه به استفاده از آزاتیوپرین نسبت به دیگر DMARDها وجود ندارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
