اطلاع از وضعیت HIV فرد و دریافت مشاوره، گامی مهم برای دریافت مراقبت و درمان مرتبط با HIV است، اما مداخلهای مهم برای تغییر بالقوه رفتارهای پرخطر مرتبط با HIV نیز بهشمار میرود. نتایج یک مرور سیستماتیک از متون علمی و یک ارزیابی کمّی نشان داد که VCT یک استراتژی موثر برای کاهش برخی از رفتارهای پرخطر مرتبط با HIV، از جمله کاهش تعداد شرکای جنسی شرکتکنندگان، است. استفاده از کاندوم میان شرکتکنندگانی که در طول VCT تست HIV-مثبت داشتند، نیز بهطور قابل توجهی افزایش یافت. پژوهش آینده برای درک چگونگی ارائه موثرتر VCT جهت به حداکثر رساندن پتانسیل آن بهعنوان یک استراتژی پیشگیری از HIV مورد نیاز است.
مطالعه چکیده کامل
مشاوره و تست داوطلبانه (voluntary counseling and testing; VCT) همچنان نقش مهمی را در پیشگیری، مراقبت و درمان HIV ایفا میکنند. در سالهای اخیر، روشهای مختلفی از VCT، از جمله تست و مشاوره در کلینیک، سیار و در منزل، اجرا شدهاند. این مرور، تاثیرات همه انواع VCT را بر رفتارهای پرخطر مرتبط با HIV در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط ارزیابی میکند.
اهداف
هدف اصلی این مرور، مرور سیستماتیک متون علمی است که کارآمدی VCT را در تغییر رفتارهای پرخطر مرتبط با HIV در کشورهای در حال توسعه و میان جمعیتهای مختلف بررسی میکنند.
روشهای جستوجو
پنج بانک اطلاعاتی الکترونیکی - PubMed؛ Excerpta Medica Database (EMBASE)؛ PsycINFO؛ Sociological Abstracts و Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL) - با استفاده از کلمات و عبارات کلیدی از پیش تعیین شده جستوجو شدند. جستوجوی دستی در چهار مجله کلیدی شامل AIDS ؛ AIDS and Behavior ؛ AIDS Education and Prevention و AIDS Care انجام شد؛ فهرست مطالب این چهار مجله در طول دوره زمانی مورد نظر به صورت جداگانه برای یافتن مقالات مرتبط بررسی شدند. فهرست منابع تمام مقالات موجود در این مرور برای شناسایی هرگونه مطالعات بیشتر بررسی شدند؛ این فرایند تا زمانی که هیچ مقاله دیگری یافت نشد، تکرار شد.
معیارهای انتخاب
مطالعات واجد شرایط برای ورود به این مرور میبایست معیارهای ورود زیر را داشته باشند: 1) در یک کشور با سطح درآمد پائین یا متوسط طبق تعریف بانک جهانی انجام شده بودند، 2) میان 1 ژانویه 1990 و 6 جولای 2010 در یک مجله با داوری همتا (peer-review) منتشر شده بودند، 3) شامل مشاوره پیشاز تست، انجام تست HIV و مشاوره پساز تست توسط بیمار بودند، و 4) از یک طراحی قبل/بعد یا چند-بازویی استفاده کرده بودند که افراد را پیشاز و پساز دریافت VCT مقایسه کرده یا افرادی را که VCT دریافت کردند با افرادی مقایسه کردند که آن را دریافت نکردند، و 5) نتایج مربوط به پیامدهای رفتاری، روانشناختی، بیولوژیکی یا اجتماعی مرتبط با HIV را گزارش دادند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
تمام استنادها در ابتدا غربالگری شده و تمامی استنادهای مرتبط توسط دو داور بهطور مستقل از هم برای ارزیابی واجد شرایط بودن آنها غربالگری شدند. دادهها از همه مطالعات واردشده توسط دو عضو تیم که بهطور جداگانه با استفاده از یک فرم استاندارد کار کردند، استخراج شدند. تفاوتها از طریق اجماع یا بحث با هماهنگکننده مطالعه در صورت لزوم حلوفصل شدند. دقت مطالعه با استفاده از نمره کیفیت هشت امتیازی و از طریق ابزار ارزیابی خطر سوگیری (bias) سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) ارزیابی شد. پیامدهای قابل مقایسه در مطالعات، از جمله استفاده از کاندوم و تعداد شرکای جنسی، با استفاده از مدلهای اثرات تصادفی (random effects) متاآنالیز شدند. با توجه به هر دو متاآنالیز، دادهها از مطالعات چند-بازویی و از مطالعات قبل/بعد، در صورت ارائه دادههای کافی، وارد شدند. دیگر پیامدها، از جمله میزان بروز HIV، بروز/شیوع STI، و رویدادهای مثبت و منفی زندگی، بهصورت کیفی ترکیب شدند. برای انجام متاآنالیز، تمام پیامدها به معیار استاندارد نسبت شانس (odds ratio) تبدیل شدند. اگر یک پیامد قابل تبدیل به نسبت شانس نبود، مطالعه از آنالیز حذف شد.
نتایج اصلی
جستوجوی اولیه منجر به یافتن 2808 استناد شد. پساز حذف مطالعاتی که معیارهای ورود را نداشتند، 19 مورد واجد شرایط ورود به مطالعه تشخیص داده شدند. از میان این مطالعات، دو مورد دادههای تکراری ارائه دادند و حذف شدند. تعداد 17 مطالعه باقیمانده در سنتز کیفی وارد شدند و 8 مطالعه متاآنالیز شدند. دوازده مطالعه، VCT مبتنی بر کلینیک، 3 مطالعه مبتنی بر محل کار، 1 مطالعه شامل VCT سیار و 1 مطالعه VCT مبتنی بر منزل را ارائه دادند. در متاآنالیز، هنگام مقایسه شرکتکنندگانی که VCT دریافت کردند با کسانی که آن را دریافت نکردند، افزایش تعداد شرکای جنسی کاهش یافت (اثرات تصادفی تجمعی تعدیلنشده: OR: 0.69؛ 95% CI؛ 0.53 تا 0.90؛ p=0.007). وقتی افراد براساس وضعیت سرمی طبقهبندی شدند، این نتایج فقط برای کسانی که تست HIV-مثبت داشتند، معنیدار باقی ماندند. افزایش اندکی در احتمال استفاده از کاندوم/رابطه جنسی محافظتشده میان شرکتکنندگانی که VCT دریافت کردند در مقایسه با کسانی که آن را دریافت نکردند، دیده شد (اثرات تصادفی تجمعی تعدیلنشده: OR:1.39؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.99؛ p=0.076). وقتی بیماران بر اساس وضعیت HIV طبقهبندی شدند، این تاثیر میان شرکتکنندگان HIV-مثبت معنیدار شد (اثرات تصادفی تجمعی: OR: 3.24؛ 95% CI؛ 2.29 تا 4.58؛ p<0.001).
نتیجهگیریهای نویسندگان
این یافتهها به شواهد روبهرشدی میافزایند که VCT میتواند رفتارهای پرخطر جنسی مرتبط با HIV را تغییر داده و در نتیجه، خطر مرتبط با HIV را کاهش داده و اهمیت آن را به عنوان یک استراتژی پیشگیری از HIV تائید کند. برای به حداکثر رساندن اثربخشی VCT، مطالعات بیشتری باید انجام شوند تا مشخص شود کدام روشها و استراتژیهای مشاورهای باعث کاهش قابل توجه رفتارهای پرخطر شده و منجر به بیشترین پذیرش VCT میشوند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
