آپنه انسدادی خواب (obstructive sleep apnoea; OSA) اصطلاحی است که برای توصیف وقفه در تنفس طبیعی افراد در طول خواب بهکار میرود. این وضعیت ناشی از رویهم افتادن (collapse) راههای هوایی فوقانی در طول خواب ب.ده و ارتباط قوی با چاقی دارد. ستون اصلی درمان طبی، دستگاهی است که شبها برای اعمال فشار مثبت مداوم راههای هوایی (continuous positive airways pressure; CPAP) استفاده میشود. این دستگاه هوا را از طریق ماسکی که روی دهان یا بینی قرار میگیرد، به راههای هوایی فوقانی وارد میکند تا گلو را باز نگه دارد. تمام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را جستوجو و مرور کردیم که برای ارزیابی مزایای CPAP در بیماران بزرگسال مبتلا به آپنه خواب انجام شدند. برخی از کارآزماییها دارای نواقص روششناسی (methodology) بودند، اگرچه مطالعات اخیر شروع به استفاده از اشکال مناسب کنترل کردهاند. نتایج کلی نشان میدهند که در افراد مبتلا به آپنه خواب متوسط تا شدید، CPAP میتواند میزان خوابآلودگی، کیفیت زندگی و خوابآلودگی روزانه مرتبط را بهبود بخشد. CPAP در مقایسه با گروه کنترل منجر به کاهش فشار خون میشود، اگرچه میزان دستیابی به این نتیجه ممکن است به این بستگی داشته باشد که افراد درمان را با فشار خون بالا آغاز میکنند یا خیر. همچنین از دستگاههای دهانی برای درمان آپنه خواب استفاده میشود، هرچند برخی افراد استفاده از آنها را راحتتر از CPAP میدانند، به نظر نمیرسد که در باز نگه داشتن راههای هوایی در طول شب به اندازه CPAP موثر باشند. برای تعیین اینکه چه کسانی، به چه میزان و با چه هزینهای از مزیت درمان بهرهمند میشوند، انجام کارآزماییهای با کیفیت خوب بیشتری لازم است. همچنین برای ارزیابی اثربخشی CPAP در مقایسه با دیگر مداخلات، بهویژه آنهایی که چاقی را هدف قرار میدهند، انجام کارآزماییهای بیشتری مورد نیاز است.
مطالعه چکیده کامل
آپنه انسدادی خواب خواب (obstructive sleep apnoea; OSA) عبارت است از کاهش دورهای (هیپوپنه (hypopnoea)) یا توقف (آپنه (apnoea)) تنفس به دلیل تنگ شدن یا انسداد راه هوایی فوقانی در طول خواب. نشانه اصلی آن، خوابآلودگی در طول روز است و گفته میشود که با مرگومیر زودرس، هیپرتانسیون، بیماری ایسکمیک قلب، سکته مغزی و تصادفات جادهای مرتبط است.
اهداف
درمان اصلی آپنه خواب استفاده از فشار مثبت مداوم راههای هوایی (continuous positive airways pressure; CPAP) است که به یک مولد جریان هوا و ماسک نیاز دارد. این عوامل در طول شب برای پیشگیری از بروز آپنه، هیپوکسی (hypoxia) و اختلال خواب استفاده میشوند. هدف از انجام این مرور، ارزیابی تاثیرات CPAP در درمان آپنه انسدادی خواب در بزرگسالان بود.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت کارآزمایی گروه راههای هوایی در کاکرین و فهرست منابع مقالات را جستوجو کردیم. با کارشناسان در این حوزه تماس گرفتیم. جستوجوها تا جولای 2005 بهروز بودند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازیشدهای را وارد این مرور کردیم که CPAP شبانه را با یک کنترل غیرفعال یا دستگاههای دهانی (oral appliance; OA) در بزرگسالان مبتلا به آپنه انسدادی خواب (با شاخص آپنه و هیپوپنه بالاتر از پنج در ساعت) مقایسه کردند. کارآزماییها یک دوره مداخله حداقل دو هفتهای داشتند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
کیفیت کارآزماییها ارزیابی شده و دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کردند. برای دریافت اطلاعات ازدسترفته، با نویسندگان مطالعه تماس گرفته شد. کارآزماییهای گروه موازی (parallel) و متقاطع (crossover) بهطور جداگانه آنالیز شدند.
نتایج اصلی
سیوشش کارآزمایی شامل 1718 نفر، با معیارهای ورود به این مرور مطابقت داشتند. سطح کیفیت مطالعات متفاوت از هم بودند. CPAP در مقایسه با گروه کنترل، بهبودیهای قابل توجهی را در برخی معیارهای عینی و ذهنی خوابآلودگی، معیارهای کیفیت زندگی و عملکرد شناختی نشان داد (مطالعات گروه موازی: مقیاس خوابآلودگی اپورث (epworth sleepiness scale; ESS) 3.83- واحد؛ 95% CI؛ 4.57- تا 3.09-؛ مطالعات متقاطع: ESS معادل 1.84- واحد؛ 95% CI؛ 2.57- تا 1.11-). فشار خون سیستولیک و دیاستولیک بیستوچهار ساعته با CPAP در مقایسه با گروه کنترل کمتر بود ( کارآزماییهای گروه موازی). CPAP در مقایسه با دستگاههای دهانی، شاخص آپنه و هیپوپنه را بهطور قابل توجهی کاهش داد (مطالعات متقاطع: 7.97- رویداد/ساعت؛ 95% CI؛ 9.56- تا 6.38-) و راندهمان خواب (مطالعات متقاطع: %2.31؛ 95% CI؛ 0.02 تا 4.6) و سطح حداقلی اشباع اکسیژن (4.14%؛ 95% CI؛ 3.25 تا 5.03) را بهبود بخشید. پاسخدهندگان به هر دو درمان، تمایل شدیدی را به استفاده از OA نشان دادند. بااینحال، احتمال انصراف شرکتکنندگان از درمان OA در مقایسه با درمان با CPAP بیشتر بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
دستگاه CPAP در کاهش نشانههای خوابآلودگی و بهبودی در معیارهای کیفیت زندگی در افراد مبتلا به OSA متوسط و شدید موثر است. این روش در کاهش اختلالات تنفسی در این افراد نسبت به دستگاههای دهانی موثرتر است، اما پیامدهای ذهنی آن مبهمتر است. برخی افراد در شرایطی که هر دو روش موثر هستند، استفاده از OA را به CPAP ترجیح میدهند، شاید به این دلیل که آنها روش راحتتری را برای کنترل OSA ارائه میدهند. دادههای کوتاهمدت نشان میدهند که CPAP منجر به فشار خون پائینتری نسبت به گروه کنترل میشود. برای تعیین اینکه مزایای اولیه مشاهدهشده در کارآزماییهای بالینی کوتاهمدت همچنان پابرجا باقی میمانند یا خیر، لازم است به دادههای طولانیمدت برای همه پیامدها دسترسی داشته باشیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
