چرا این سؤال مهم است؟
افراد مشکوک به COVID-19 باید به سرعت مطلع شوند که واقعا به این ویروس آلوده شده‌اند یا خیر، تا بتوانند خود را ایزوله کنند، تحت درمان مناسب قرار گیرند، و به افرادی که در تماس نزدیک با آنها قرار داشته‌اند، این موضوع را اطلاع دهند.
در حال حاضر، تشخیص رسمی عفونت COVID-19 نیاز به انجام تست آزمایشگاهی (RT-PCR) از نمونه‌های بینی و گلو دارد. RT-PCR وابسته به تجهیزات تخصصی است و حداقل 24 ساعت طول می‌کشد تا نتیجه آن آماده شود. این تست خیلی دقیق نیست، و برای تأیید تشخیص ممکن است نیاز به انجام RT-PCR دوم یا تست دیگری وجود داشته باشد.
COVID-19 یک بیماری تنفسی است. پزشکان می‌توانند برای تشخیص بیماری COVID-19، زمانی که در انتظار آماده شدن نتایج آزمایش RT-PCR هستند یا هنگامی که نتایج RT-PCR منفی گزارش می‌شوند، و شخص بیمار نشانه‌های COVID-19 را بروز می‌دهد، از تست‌های تصویربرداری از قفسه سینه استفاده می‌کنند.
ما می‌خواستیم چه چیزی را پیدا کنیم؟
ما می‌خواستیم بدانیم تصویربرداری از قفسه سینه برای تشخیص COVID-19 در افراد مشکوک به عفونت، به اندازه کافی دقیق است یا خیر. این دومین به‌روزرسانی این مرور است؛ در این نسخه، فقط مطالعاتی را با حضور افراد مشکوک به COVID-19 وارد کردیم؛ مطالعاتی را که شامل افراد مبتلا به COVID-19 تایید شده بودند، خارج کردیم.
شواهد تا 30 سپتامبر 2020 به‌روز است.
تست‌های تصویربرداری از قفسه سینه چه هستند؟
X-rayها یا اسکن‌ها، تصویر اندام‌ها و ساختارهای موجود را در قفسه سینه ایجاد می‌کنند.
- X-rayها (رادیوگرافی) از تابش اشعه برای تولید یک تصویر 2-بعدی استفاده می‌کنند. این تصاویر معمولا در بیمارستان‌ها، با استفاده از تجهیزات ثابت و توسط کارشناس رادیوگرافی گرفته می‌شوند، هر چند که می‌توان آنها را با دستگاه‌های قابل حمل نیز انجام داد.
- اسکن‌های توموگرافی کامپیوتری (computed tomography; CT) از یک کامپیوتر برای ادغام تصاویر 2-بعدی اشعه ایکس و تبدیل آنها به تصویر 3-بعدی استفاده می‌کنند. انجام آنها نیاز به تجهیزات کاملا تخصصی داشته و توسط کارشناس رادیوگرافی در بیمارستان انجام می‌شوند.
- اسکن‌های اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویر بهره می‌برند. آنها می‌توانند در بیمارستان یا دیگر مراکز مراقبت سلامت، مانند کلینیک پزشک، انجام شوند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که دقت تصویربرداری را از قفسه سینه در تشخیص COVID-19 در افراد مشکوک به ابتلا به آن از هر سنی ارزیابی کردند. مطالعات می‌توانستند با هر نوع طراحی، به جز مطالعات مورد-شاهدی، و در هر مکانی انجام شده باشند.
ما چه چیزی را یافتیم؟
ما 51 مطالعه را با 19,775 شرکت‌کننده یافتیم. از این افراد 10,155 نفر (51%) تشخیص نهایی COVID-19 را داشتند. چهل‌وهفت مطالعه عفونت COVID-19 را فقط با استفاده از RT-PCR تأیید کردند. چهار مطالعه RT-PCR را با تست دیگری همراه کردند.
چهل‌وهفت مطالعه هر کدام یک روش تصویربرداری، و چهار مطالعه هر کدام دو روش تصویربرداری را ارزیابی کردند.
CT قفسه سینه توسط 41 مطالعه (16,133 شرکت‌کننده، 8110 (50%) مورد COVID-19 تأیید شده)، اشعه ایکس قفسه سینه در نه مطالعه (3694 شرکت‌کننده، 2111 (57%) مورد COVID-19 تأیید شده)، و سونوگرافی در پنج مطالعه (446 شرکت‌کننده، 211 (47%) مورد COVID-19 تأیید شده) ارزیابی شدند. سی‌وسه مطالعه در اروپا، 13 مورد در آسیا، سه مطالعه در آمریکای شمالی و دو مورد در آمریکای جنوبی انجام شدند. بیست‌وشش مطالعه فقط شامل بزرگسالان، 21 مورد شامل بزرگسالان و کودکان، یک مطالعه فقط شامل کودکان، یک مطالعه شامل شرکت‌کنندگان 70 ساله و بالاتر، و دو مطالعه سن شرکت‌کنندگان را گزارش نکردند. دو مطالعه شامل بیماران بستری در بیمارستان و 32 مورد شامل بیماران سرپایی در بیمارستان بودند. محیط انجام مطالعه در 17 مطالعه باقی‌مانده نامشخص بود.
در مواردی که چهار مطالعه یا بیشتر، نوع خاصی را از تصویربرداری قفسه سینه ارزیابی کردند، نتایج آنها را ترکیب کرده و با هم آنالیز کردیم.
CT قفسه سینه
نتایج تجمیع شده نشان دادند که CT قفسه سینه در 87.9% از افراد مبتلا به COVID-19، این عفونت را به درستی تشخیص داد. با این حال، این تست COVID-19 را به اشتباه در 20% از افرادی که COVID-19 نداشتند، شناسایی کرد.
X-ray قفسه سینه
نتایج تجمیع شده نشان دادند که X-ray قفسه سینه در 80.6% از افراد مبتلا به COVID-19، این عفونت را به درستی تشخیص داد. با این حال، این تست COVID-19 را به اشتباه در 28.5% از افرادی که COVID-19 نداشتند، شناسایی کرد.
سونوگرافی ریه
نتایج تجمیع شده نشان دادند که سونوگرافی ریه توانست COVID-19 را در 86.4% از افراد مبتلا به این عفونت به درستی تشخیص دهد. با این حال، این تست COVID-19 را به اشتباه در 45% از افرادی که COVID-19 نداشتند، شناسایی کرد.
این نتایج تا چه حد قابل اطمینان هستند؟
مطالعات با یکدیگر متفاوت بودند و از روش‌های مختلفی برای گزارش نتایج خود استفاده کردند. مطالعات اندکی به ارزیابی X-ray قفسه سینه و سونوگرافی قفسه سینه پرداختند؛ و مطالعات بسیار کمی مستقیما یک نوع از تست تصویربرداری را با نوع دیگری از آن مقایسه کردند. بنابراین، براساس نتایج به دست آمده از مطالعات وارد شده در این مرور، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری‌های قطعی داشته باشیم.
این به چه معنا است؟
شواهد نشان می‌دهد که CT قفسه سینه در رد عفونت COVID-19 عملکرد بهتری دارد تا تمایز آن از دیگر مشکلات تنفسی. بنابراین، مفید بودن آن ممکن است محدود باشد به رد کردن عفونت COVID-19 تا اینکه آن را از دیگر علل عفونت ریه تمایز دهد.
در نظر داریم با در دسترس قرار گرفتن شواهد بیشتر، این مرور را به‌روز کنیم. مطالعات آینده باید از قبل تعریف کنند که تست مثبت چیست، و انواع مختلف تست‌های تصویربرداری را در گروه‌های مشابهی از افراد مقایسه کنند.
یافته‌های ما نشان می‌دهند که CT قفسه سینه برای تشخیص COVID‐19 حساس و نسبتا اختصاصی است. X-ray قفسه سینه در تشخیص COVID‐19 نسبتا حساس و نسبتا اختصاصی است. اولتراسوند حساس است اما برای تشخیص COVID-19 اختصاصی نیست. بنابراین، CT قفسه سینه و اولتراسوند ممکن است کاربرد بیشتری برای رد COVID-19 داشته باشند تا اینکه بتوانند عفونت SARS-CoV-2 را از سایر دلایل بیماری تنفسی تمایز دهند.
مطالعات دقت تشخیصی آینده باید یافته‌های تصویربرداری مثبت را از قبل تعریف کنند، شامل مقایسه‌های مستقیم روش‌های مختلف مورد نظر در همان جمعیت شرکت‌کننده باشند، و از روش‌های گزارش‌دهی بهتری تبعیت کنند.
بیماری تنفسی ناشی از عفونت SARS-CoV-2 تا به امروز با چالش‌های تشخیصی روبه‌رو بوده است. نسخه 2020 این مرور نشان داد که تصویربرداری از قفسه سینه (chest) در تشخیص بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19) حساسیت (sensitive) و ویژگی نسبی (specific) دارد. در این به‌روزرسانی، مطالعات جدید مرتبط را وارد کردیم، و مطالعات مورد-شاهدی، و مواردی را که از نوع مطالعات دقت تست تشخیصی نبودند، حذف کردیم.
تعیین دقت تشخیصی تصویربرداری از قفسه سینه (توموگرافی کامپیوتری (computed tomography; CT)، اشعه-X و سونوگرافی) در افراد مشکوک به ابتلا به COVID-19.
در بانک اطلاعاتی شواهد زنده COVID-19 از دانشگاه برن (University of Bern)، پایگاه ثبت مطالعات COVID-19 کاکرین، The Stephen B. Thacker CDC Library، و مخازن مقالات COVID‐19 تا 30 سپتامبر 2020 جست‌وجو کردیم. ما محدودیت زبانی را اعمال نکردیم.
مطالعات را با هر نوع طراحی، به جز مطالعات مورد-شاهدی، وارد کردیم که شامل شرکت‌کنندگانی از هر گروه سنی و مشکوک به COVID-19 بوده، و برآوردهای دقت تست را گزارش کرده، یا داده‌هایی را ارائه دادند تا بتوان با کمک آنها برآوردها را محاسبه کرد.
نویسندگان مرور مستقلا و دو بار مطالعات را غربالگری کرده، داده‌ها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) و نگرانی‌های موجود را در مورد قابلیت کاربرد تست‌ها با استفاده از فهرست-دامنه QUADAS‐2 ارزیابی کردند. ما نتایج حساسیت (sensitivity) و ویژگی (specificity) برآورد شده را با استفاده از نمودارهای انباشت جفتی (paired forest plot) ارائه دادیم، و برآوردهای تجمعی را در جداول خلاصه کردیم. هر جایی که مناسب بود، از مدل متاآنالیز دو-متغیره (bivariate) استفاده کردیم. عدم قطعیت مربوط به برآوردهای دقت با استفاده از 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه شدند.
ما 51 مطالعه را با حضور 19,775 شرکت‌کننده مشکوک به ابتلا به COVID‐19، شامل 10,155 (51%) بیمار با تشخیص نهایی COVID‐19، وارد کردیم. چهل‌وهفت مطالعه هر کدام یک روش تصویربرداری، و چهار مطالعه هر کدام دو روش تصویربرداری را ارزیابی کردند. همه مطالعات از RT‐PCR به عنوان استاندارد مرجع برای تشخیص COVID-19 استفاده کردند، 47 مطالعه فقط با استفاده از RT‐PCR و چهار مطالعه از ترکیبی از RT-PCR و سایر معیارها (مانند علائم بالینی، تست‌های تصویربرداری، تماس با فرد مثبت، و پیگیری با تماس‌های تلفنی) به عنوان استاندارد مرجع بهره گرفتند.
مطالعات در اروپا (33)، آسیا (13)، آمریکای شمالی (3) و آمریکای جنوبی (2)؛ فقط شامل بزرگسالان (26)، همه سنین (21)، فقط کودکان (1)، بزرگسالان بالای 70 سال (1)، و نامشخص (2)؛ در بیماران بستری (2)، بیماران سرپایی (32)، و وضعیت نامشخص (17)، انجام شدند.
خطر سوگیری (bias) در سی‌و‌دو (63%) مطالعه به دلیل انتخاب شرکت‌کننده، در 40 (78%) مطالعه به دلیل استاندارد مرجع، در 30 (59%) مطالعه با توجه به آزمون شاخص، و در 24 (47%) مطالعه با توجه به جریان شرکت‌کنندگان، در سطح بالا یا نامشخص قرار داشت.
برای CT قفسه سینه (41 مطالعه، 16,133 شرکت‌کننده، 8110 (50%) مورد)، حساسیت تست از 56.3% تا 100%، و ویژگی آن از 25.4% تا 97.4% گزارش شد. حساسیت تجمعی برای CT قفسه سینه معادل 87.9% (95% CI؛ 84.6 تا 90.6) و ویژگی تجمعی معادل 80.0% (95% CI؛ 74.9 تا 84.3) بود. شواهد آماری نشان ندادند که مرجع استاندارد روش انجام و تعریف برای مثبت بودن آزمون شاخص، منابع ناهمگونی را برای مطالعات CT تشکیل می‌دادند.
در نه مطالعه با محوریت CT قفسه سینه (2807 شرکت‌کننده، 1139 (41%) مورد) از سیستم امتیازدهی COVID-19 Reporting and Data System (CO-RADS) استفاده شد، که پنج حد آستانه (threshold) برای تعیین مثبت بودن آزمون شاخص دارد. در حد آستانه 5 از CO-RADS (7 مطالعه)، حساسیت از 41.5% تا 77.9% و حساسیت تجمعی معادل 67.0% (95% CI؛ 56.4 تا 76.2) بود؛ ویژگی از 83.5% تا 96.2%، و ویژگی تجمعی معادل 91.3% (95% CI؛ 87.6 تا 94.0) گزارش شد. در حد آستانه 4 از CO-RADS (7 مطالعه)، حساسیت از 56.3% تا 92.9% و حساسیت تجمعی معادل 83.5% (95% CI؛ 74.4 تا 89.7) بود؛ ویژگی از 77.2% تا 90.4%، و ویژگی تجمعی معادل 83.6% (95% CI؛ 80.5 تا 86.4) گزارش شد.
برای X-ray قفسه سینه (9 مطالعه، 3694 شرکت‌کننده، 2111 (57%) مورد)، حساسیت تست از 51.9% تا 94.4%، و ویژگی آن از 40.4% تا 88.9% گزارش شد. حساسیت تجمعی برای X-ray قفسه سینه معادل 80.6% (95% CI؛ 69.1 تا 88.6) و ویژگی تجمعی معادل 71.5% (95% CI؛ 59.8 تا 80.8) بود.
برای اولتراسوند ریه‌ها (5 مطالعه، 446 شرکت‌کننده، 211 (47%) مورد)، حساسیت تست از 68.2% تا 96.8%، و ویژگی آن از 21.3% تا 78.9% متغیر بود. حساسیت تجمعی برای اولتراسوند معادل 86.4% (95% CI؛ 72.7 تا 93.9) و ویژگی تجمعی معادل 54.6% (95% CI؛ 35.3 تا 72.6) بود.
براساس مقایسه غیر-مستقیم با استفاده از همه مطالعات وارد شده، CT قفسه سینه ویژگی بالاتری نسبت به اولتراسوند داشت. برای مقایسه غیر-مستقیم CT قفسه سینه و X-ray قفسه سینه، یا X-ray قفسه سینه و اولتراسوند، داده‌ها تفاوتی را در ویژگی یا حساسیت نشان ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.