پیام‌های کلیدی
• در روزهای نخست پس از تولد، نوزادان نارس نیاز به دریافت نمک (سدیم) کمتری دارند تا از ایجاد سطوح بالای سدیم خون پیشگیری شود. با این حال، مطمئن نیستیم که این وضعیت تاثیری بر مرگ‌ومیر نوزاد یا سلامت نوزاد هنگام بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. پیامدهای رشد و تکامل طولانیمدتتر تا حد زیادی در مطالعات مربوط به بررسی مصرف زودهنگام مکمل سدیم گزارش نشدند.
• پس از سپری شدن روزهای نخست زندگی، نوزادان نارس برای پیشگیری از کاهش سطح سدیم خون، نیاز به دریافت سدیم بیشتری دارند. مصرف بالاتر سدیم همچنین ممکن است نارسایی رشد پس از زایمان را در نوزادان نارس کاهش دهد. با این حال، مطمئن نیستیم که این امر تاثیری بر مرگ‌ومیر، سلامت نوزاد هنگام بستری شدن در بیمارستان یا رشد طولانیمدتتر داشته باشد.
• به دلیل ناکافی بودن شواهد، نمی‌دانیم که مصرف سدیم بیشتر یا کمتر در روزهای نخست پس از تولد و همچنین حدود یک هفته پس از تولد تاثیری بر سطح سدیم خون، رشد، مرگ‌ومیر، پیامدهای حین بستری شدن (از جمله مشکلات مزمن ریوی و آسیب شدید روده - انتروکولیت نکروزان) و رشد طولانی‌مدت داشته باشد.
سطح بالای سدیم به چه معناست؟
نوزادانی که خیلی نارس متولد می‌شوند (پیش از هفته 32 بارداری) در معرض خطر افزایش سطح سدیم (نمک) خون (150 میلی‌مول/لیتر یا بالاتر) در روزهای نخست زندگی قرار دارند (هیپرناترمی اولیه (early hypernatraemia)). بیشتر این امر به دلیل از دست دادن آب زیاد از طریق پوست است.
سطح پائین سدیم به چه معناست؟
نوزادانی که خیلی نارس متولد می‌شوند همچنین در معرض خطر کاهش سطح سدیم خون (کمتر از 130 میلی‌مول/لیتر) پس از روزهای نخست زندگی هستند (هیپوناترمی تاخیری (late hyponatraemia)). بیشتر این وضعیت به دلیل از دست دادن سدیم زیاد در ادرار و نیازهای رشد نوزاد رخ می‌دهد.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
مصرف بیش از حد یا بسیار کم سدیم ممکن است بر پیامدهای بستری شدن نوزاد در بیمارستان، پیامدهای رشد و تکامل تاثیر بگذارد. هدف ما تعیین تاثیرات مصرف بالاتر سدیم در برابر مصرف کمتر آن بر سطوح سدیم، پیامدهای نوزاد در بخش مراقبت‌های نوزادان (شامل مرگ‌ومیر، مشکلات روده و ریه)، پیامدهای رشد و تکامل در نوزادان نارس بود.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که تاثیر مصرف بالاتر سدیم را در برابر مصرف کمتر آن در تغذیه‌های داخل وریدی (با قطره میکروست (drip) در ورید) یا روده‌ای (از طریق جاگذاری لوله در دهان یا بینی به داخل روده) که به نوزادان نارس داده می‌شود، بررسی کردند. مقایسه‌های جداگانه‌ای را از مطالعاتی انجام دادیم که مصرف زودهنگام (کمتر از ۷ روز پس از تولد)، دیرهنگام (۷ روز یا بیشتر پس از تولد)، و زودهنگام و دیرهنگام مکمل‌های سدیم را ارزیابی کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 4 مطالعه را با 103 نوزاد یافتیم که مصرف زودهنگام سدیم (کمتر از 7 روز پس از تولد) را مقایسه کردند، 4 مطالعه با 138 نوزاد که مصرف دیرهنگام سدیم (7 روز یا بیشتر پس از تولد) را مقایسه کردند، و یک مطالعه با 20 نوزاد که مصرف بالاتر زودهنگام و دیرهنگام سدیم را در برابر مصرف کمتر آن گزارش دادند.
نتایج اصلی
مصرف بالاتر و زودهنگام سدیم (پیش از 7 روز پس از تولد) ممکن است تعداد نوزادان با سطوح بالای سدیم را افزایش دهد اما تعداد نوزادان با سطوح پائین سدیم در نوزادان نارس مشابه بود. با این حال، مطمئن نیستیم که تاثیری بر مرگ‌ومیر نوزاد یا تاثیرات دیگر بر سلامت نوزاد هنگام بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. مطالعات معدودی رشد و تکامل طولانیمدتتر نوزاد را پس از ترخیص از بیمارستان گزارش کردند.
دریافت بالاتر و دیرهنگام سدیم (7 روز یا بیشتر پس از تولد) ممکن است بروز سطوح پائین سدیم را کاهش دهد. ما مطمئن نیستیم که دریافت بالاتر و دیرهنگام سدیم تاثیری بر بروز سطوح بالای سدیم بر جای بگذارد. مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم ممکن است نارسایی رشد پس از زایمان را کاهش دهد. ما مطمئن نیستیم که مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم تاثیری بر مرگ‌ومیر نوزاد یا تاثیرات دیگر بر سلامت نوزاد حین بستری شدن در بیمارستان یا رشد طولانیمدتتر نوزاد پس از ترخیص از بیمارستان داشته باشد.
نمی‌دانیم که مصرف بالاتر زودهنگام و دیرهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن بر سطوح سدیم خون، رشد، بر مرگ‌ومیر نوزاد، سلامت نوزاد در بیمارستان، و پیامدهای طولانی‌مدت تاثیری بر جای می‌گذارد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
ابعاد مطالعات این مرور همه کوچک هستند و بسیاری از پیامدها ناقص بوده یا گزارش نشدند. در نتیجه، در مورد تاثیرات دریافت بالاتر سدیم در برابر مصرف کمتر آن در نوزادان نارس بر سلامت نوزاد در حالی که در بیمارستان بستری هستند، از جمله مرگ‌ومیر نوزاد، رشد و تکامل طولانیمدتتر نوزاد پس از ترخیص از بیمارستان، بسیار نامطمئن هستیم. انجام مطالعات بیشتری مورد نیاز است، به ویژه برای تعیین بهترین میزان مصرف سدیم در روز نخست پس از تولد، تاثیر مصرف بالاتر سدیم در برابر مصرف کمتر آن در هفته اول بر پیامدهای بیمارستانی، رشد و پیامدهای طولانی‌مدت، و تاثیر مصرف بالاتر سدیم در برابر مصرف متوسط آن پس از هفته اول رشد، پیامدهای بیمارستان و رشد طولانیمدتتر نوزاد پس از ترخیص از بیمارستان.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا آگوست 2022 به‌روز است.
مصرف بالاتر و زودهنگام مکمل سدیم (< 7 روز پس از تولد) در مقایسه با مصرف کمتر آن ممکن است منجر به بروز بیشتر هیپرناترمی و بروز میزان مشابه هیپوناترمی شود. ما مطمئن نیستیم که مداخله بر میزان مورتالیتی یا موربیدیتی نوزادی نیز تاثیری داشته باشد. پیامدهای رشد و تکامل طولانیمدتتر در کارآزمایی‌های مربوط به بررسی مصرف زودهنگام مکمل سدیم تا حد زیادی گزارش نشدند.
مصرف بالاتر و دیرهنگام مکمل سدیم (≥ 7 روز پس از تولد) ممکن است میزان بروز هیپوناترمی را کاهش دهد. ما مطمئن نیستیم که مصرف بالاتر و دیرهنگام مکمل سدیم در مقایسه با مصرف کمتر آن تاثیری بر بروز هیپرناترمی داشته باشد. مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم ممکن است نارسایی رشد پس از زایمان را کاهش دهد. ما مطمئن نیستیم که مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم تاثیری بر مورتالیتی، دیگر موربیدیتی‌های نوزادی یا رشد طولانیمدتتر داشته باشد.
ما مطمئن نیستیم که مصرف بالاتر زودهنگام و دیرهنگام مکمل سدیم در برابر مصرف کمتر آن بر پیامدها تاثیرگذار باشد.
نوزادانی که نارس متولد می‌شوند در معرض خطر بالای ابتلا به هیپرناترمی اولیه (early hypernatraemia) (سطوح سدیم خون بالاتر از حد طبیعی) و هیپوناترمی تاخیری (late hyponatraemia) (سطوح سدیم خون کمتر از حد طبیعی) هستند. نگرانی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه عدم تعادل در مصرف سدیم ممکن است بر موربیدیتی‌های نوزادی و پیامدهای رشد و تکامل تاثیر بگذارد.
تعیین تاثیرات مصرف مکمل سدیم بالاتر در برابر مصرف کمتر در نوزادان نارس.
CENTRAL را در فوریه 2023 و MEDLINE؛ Embase و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی را در مارچ و اپریل 2022 جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مطالعات واردشده و مرورهای سیستماتیک را که مربوط به مداخله یا جمعیت مورد بررسی در این مرور بودند، ارزیابی کردیم. مصرف زودهنگام (< 7 روز پس از تولد)، دیرهنگام (≥ 7 روز پس از تولد)، و مصرف زودهنگام و دیرهنگام مکمل سدیم را به صورت جداگانه مقایسه کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده، شبه-تصادفی‌سازی شده یا کارآزمایی‌های خوشهای-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای را وارد کردیم که مکمل‌های غذایی را شامل مصرف مکمل سدیم بالاتر در برابر کمتر به روش وریدی یا روده‌ای، یا هر دو، مقایسه کردند. شرکت‌کنندگان واجد شرایط، نوزادان نارس متولدشده در سن بارداری پیش از هفته 37 یا با وزن هنگام تولد کمتر از 2500 گرم، یا هر دو، بودند. مطالعاتی را حذف کردیم که مصرف متمایز آب را میان گروه‌ها از پیش تعیین کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن کارآزمایی و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده، و داده‌ها را استخراج کردند. از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای بررسی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
در مجموع نه مطالعه را وارد کردیم. با این حال، قادر به استخراج داده از یک مطالعه (20 نوزاد) نبودیم؛ برخی از مطالعات در بیش از یک مقایسه گنجانده شدند. هشت مطالعه (241 نوزاد) برای متاآنالیز کمّی (quantitative meta-analysis) در دسترس بودند. چهار مطالعه (103 نوزاد) مصرف بالاتر و زودهنگام سدیم را در برابر مصرف کمتر سدیم و چهار مطالعه (138 نوزاد) مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم را در برابر مصرف کمتر سدیم مقایسه کردند. دو مطالعه (103 نوزاد) مصرف متوسط مکمل سدیم (≥ 3 میلی‌مول/کیلوگرم/روز تا < 5 میلی‌مول/کیلوگرم/روز) را در برابر عدم مصرف مکمل، و دو مطالعه (52 نوزاد) مصرف بالاتر مکمل سدیم (≥ 5 میلی‌مول/کیلوگرم/روز) را در برابر عدم مصرف مکمل مقایسه کردند. فقط دو مطالعه (63 نوزاد) را با خطر پائین سوگیری (bias) ارزیابی کردیم.
مصرف بالاتر و زودهنگام سدیم (کمتر از هفت روز پس از تولد) در برابر مصرف کمتر
مصرف بالاتر و زودهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن ممکن است تاثیری بر مورتالیتی نداشته باشد (خطر نسبی (RR): 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 2.72؛ I 2 = 0%؛ 3 مطالعه، 83 نوزاد، شواهد با قطعیت پائین). تکامل سیستم عصبی در دوره پیگیری گزارش نشد. مصرف بالاتر و زودهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن ممکن است منجر به بروز میزان مشابهی از هیپوناترمی < 130 میلی‌مول/لیتر شود (RR: 0.68؛ 95% CI؛ 0.40 تا 1.13؛ I 2 = 0%؛ 3 مطالعه، 83 نوزاد، شواهد با قطعیت پائین) اما بروز هیپرناترمی ≥ 150 میلی‌مول/لیتر را افزایش داد (RR: 1.62؛ 95% CI؛ 1.00 تا 2.65؛ I 2 = 0%؛ 4 مطالعه، 103 نوزاد؛ تفاوت خطر (risk difference; RD): 0.17؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.34، تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) جهت حصول یک پیامد مضر بیشتر: 6؛ 95% CI؛ 3 تا 100؛ شواهد با قطعیت پائین). نارسایی رشد پس از زایمان گزارش نشد. شواهد برای نشان دادن تاثیر مداخله بر بروز انتروکولیت نکروزان نامطمئن است (RR: 4.60؛ 95% CI؛ 0.23 تا 90.84؛ 1 مطالعه، 46 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). بروز بیماری مزمن ریوی در هفته 36 گزارش نشد.
مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم (هفت روز یا بیشتر پس از تولد) در برابر مصرف کمتر
مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن ممکن است تاثیری بر مورتالیتی نداشته باشد (RR: 0.13؛ 95% CI؛ 0.01 تا 2.20؛ 1 مطالعه، 49 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). تکامل سیستم عصبی در دوره پیگیری گزارش نشد. مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن ممکن است میزان بروز هیپوناترمی < 130 میلی‌مول/لیتر را کاهش دهد (RR: 0.13؛ 95% CI؛ 0.03 تا 0.50؛ I 2 = 0%؛ 2 مطالعه، 69 نوزاد؛ RD: -0.42؛ 95% CI؛ 0.59- تا 0.24-؛ تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) جهت حصول یک پیامد مفید بیشتر: 2، 95% CI؛ 2 تا 4؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد برای نشان دادن تاثیر مداخله بر هیپرناترمی ≥ 150 میلی‌مول/لیتر نامطمئن است (RR: 7.88؛ 95% CI؛ 0.43 تا 144.81؛ I 2 = 0%؛ 2 مطالعه، 69 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). یک مطالعه واحد و کوچک گزارش کرد که مصرف بالاتر و دیرهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن ممکن است میزان بروز نارسایی رشد پس از زایمان را کاهش دهد (RR: 0.25؛ 95% CI؛ 0.09 تا 0.69؛ 1 مطالعه؛ 29 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد برای نشان دادن تاثیر مداخله بر بروز انتروکولیت نکروزان (RR: 0.07؛ 95% CI؛ 0.00 تا 1.25؛ 1 مطالعه، 49 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و بیماری مزمن ریوی (RR: 2.03؛ 95% CI؛ 0.80 تا 5.20؛ 1 مطالعه، 49 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) نامطمئن است.
مصرف بالاتر زودهنگام و دیرهنگام (روز 1 تا 28 پس از تولد) در برابر مصرف کمتر در نوزادان نارس
مصرف بالاتر زودهنگام و دیرهنگام سدیم در برابر مصرف کمتر آن ممکن است تاثیری بر هیپرناترمی ≥ 150 میلی‌مول/لیتر نداشته باشد (RR: 2.50؛ 95% CI؛ 0.63 تا 10.00؛ 1 مطالعه، 20 نوزاد؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). پیامدهای دیگر گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.