هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین پی بردن به این مطلب بود که ارائه بازخورد به پزشکان در پایبندی به مصرف دارو در بیماران مبتلا به بیماری مزمن که طولانی‌مدت دارو مصرف میکنند، می‌تواند پایبندی، پیامدهای بیمار، کاربرد منابع سلامت و روند مراقبت را بهبود بخشد یا خیر.
پیام‌های کلیدی
ارائه بازخورد به پزشکان در مورد پایبندی بیمارانشان به مصرف دارو ممکن است منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پایبندی بیماران به مصرف داروهای تجویزی، پیامدهای بیمار و کاربرد منابع سلامت شود اما ممکن است فرایندهای مراقبت را بهبود بخشد. قطعیت شواهد پائین است.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
پزشکان بیش از حد تمایل دارند به برآورد این موضوع بپردازند که بیمارانشان تا چه حد داروهایی را که برایشان تجویز شده، درست مصرف میکنند و بنابراین فرصت‌ها را برای بهبود پایبندی از دست می‌دهند. این فرصت‌ها عبارتند از اقداماتی مانند تغییر دارو، حل عوارض جانبی و پیشنهاد استفاده از یادآورهای دارویی. بنابراین، اطلاع دادن به پزشکان در مورد پذیرش داروهای بیماران می‌تواند رفتار پزشک را تغییر دهد و به نوبه خود پایبندی به مصرف دارو را نیز بهبود بخشد.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
ما نه مطالعه را که به خوبی طراحی شده بودند با 23,255 بیمار یافتیم. تمامی مطالعات انجام شده در محیط سرپایی انجام گرفت. ما دریافتیم که ارائه بازخورد به پزشکان در پایبندی بیمارانشان به مصرف دارو ممکن است منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پایبندی، پیامدهای بیمار یا کاربرد منابع سلامت شود اما ممکن است فرایندهای مراقبت را بهبود بخشد. بازخورد به پزشکان احتمالا به تنهایی در تاثیرپذیری بر پایبندی به مصرف دارو کافی نیست. قطعیت شواهد برای هر پیامد پائین است.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
مطالعاتی را که تا 2 دسامبر 2016 منتشر شده‌اند، جست‌وجو کردیم.
در تمامی نه مطالعه، شواهدی اندک یا عدم شواهد را دریافت کردیم که نشان می‌داد ارائه بازخورد به پزشکان با توجه به پایبندی بیمارانشان به مصرف داروهای تجویزی، پایبندی به مصرف دارو، پیامدهای بیمار، یا کاربرد منابع سلامت را بهبود داده است. بازخورد در مورد پایبندی به مصرف دارو ممکن است فرایندهای مراقبت را بهبود بخشد اما با توجه به تعداد کم مطالعاتی که این پیامد را ارزیابی کردند و نیز خطر سوگیری بالا، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری‌های ثابتی در مورد تاثیر بازخورد در این پیامد داشته باشیم. پژوهش‌های آینده باید از یک تعریف واضح و استاندارد از پایبندی به مصرف دارو و خوشه‌ای-تصادفی‌سازی شده برای جلوگیری از خطر آلودگی استفاده کنند.
پایبندی ضعیف به مصرف دارو باعث کاهش اثربخشی درمان می‌شود و پیامدهای بالینی را بدتر می‌کند اما میانگین نرخ پایبندی به مصرف درمان‌های دارویی طولانی‌مدت برای بیماری‌های مزمن فقط حدود 50% است. مداخلات برای بهبود پایبندی به دارو عمدتا به بیماران بستگی دارد نه پزشکان؛ با این حال، استراتژی‌هایی که برای پیاده‌سازی در عمل بالینی موثر تشخیص داده می‌شوند پیچیده و دشوار هستند. نیاز به مدل‌های جدید مراقبت برای پرداختن به مشکل پایبندی به مصرف دارو وجود دارد و این مشکل را در فرایند مراقبت از بیمار ادغام می‌کند. پزشکان تمایل دارند میزان مصرف صحیح داروی تجویز شده را به بیماران دست بالا بگیرند. این امر می‌تواند منجر به از دست دادن فرصت‌ها برای تغییر داروها، حل عوارض جانبی، یا پیشنهاد استفاده از یادآورها به منظور بهبود پایبندی بیماران به مصرف دارو شود. بنابراین ارائه بازخورد به پزشکان در ارتباط با پایبندی به مصرف دارو، این امکان را دارد تا موجب تغییراتی شود که پایبندی بیمارانشان را در مصرف داروهای تجویز شده بهبود بخشد.
تعیین تاثیرات ارائه بازخورد به پزشکان در ارتباط با پایبندی دارویی بیمارانشان جهت بهبود پایبندی به مصرف دارو. هم‌چنین تاثیرات مداخله را بر پیامدهای بیماران، کاربرد منابع سلامت و فرایندهای مراقبت مورد بررسی قرار دادیم.
یک جست‌وجوی سیستماتیک از پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE و Embase انجام دادیم، همگی از آغاز به کار بانک اطلاعاتی تا دسامبر 2016 و بدون محدویت زبان. هم‌چنین ISI Web of Science؛ دو پایگاه ثبت کارآزمایی و منابع علمی خاکستری را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده، مطالعات کنترل شده قبل و بعد و مطالعات سری زمانی منقطع را وارد کردیم که تاثیرات ارائه بازخورد را به پزشکان در مورد پایبندی بیمارانشان به مصرف داروهای تجویز شده طولانی‌مدت برای بیماری‌های مزمن در برابر مراقبت‌های معمول مقایسه کرده بودند. مطالعات منتشر شده یا منتشر نشده را به هر زبانی وارد کردیم. شرکت‌کنندگان، شامل هر پزشک و بیماری بود که برای او داروهای طولانی‌مدت برای بیماری مزمن تجویز شده بود. مداخلاتی را وارد کردیم که پزشک تجویز کننده اطلاعاتی را درباره پایبندی بیمار به مصرف دارو داشت. فقط مطالعاتی واجد شرایط بودند که در آن بازخورد به پزشک، تنها مداخله یا بخش مهمی از یک مداخله چند-گانه بودند. در گروه‌های مقایسه، پزشکان نباید به اطلاعات درباره پایبندی بیمارانشان به مصرف دارو دسترسی داشته باشند. پیامدهای زیر را در نظر گرفتیم: پایبندی به مصرف دارو، پیامدهای بیمار، کاربرد منابع سلامت، فرایندهای مراقبت و حوادث جانبی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، تمام داده‌ها را با استفاده از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین و گروه عملکرد موثر و سازمان‌دهی مراقبت (Effective Practice and Organization of Care group)، استخراج و تجزیه‌وتحلیل کردند. به دلیل ناهمگونی در متدولوژی مطالعه، گروه‌های مقایسه، تنظیمات مداخله و اندازه‌گیری پیامدها، متاآنالیز را انجام ندادیم. تاثیر مداخلات را در مورد پیامدها در فرم جدولی توصیف کرده و یک بررسی کیفی از تاثیرات مطالعات انجام دادیم.
نه مطالعه (23,255 شرکت‌کننده بیمار) را وارد کردیم: هشت کارآزمایی تصادفی‌سازی شده و یک تجزیه‌وتحلیل سری زمانی منقطع. این مطالعات در ایالات متحده آمریکا و کانادا در بخش مراقبت‌های اولیه و سایر مراکز سرپایی صورت گرفت. هفت مداخله شامل ارائه منظم بازخورد به پزشکان در ارتباط با پایبندی تمامی بیمارانشان به مصرف دارو و دو مداخله فقط در زمینه اخطار برای بیماران غیر-متعهد بود. هفت مطالعه از داده‌های پر کردن مجدد در داروخانه (pharmacy refill data) برای ارزیابی پایبندی به مصرف دارو و دو مطالعه از دستگاه الکترونیکی یا خود-گزارش‌دهی استفاده کردند. تعریف پایبندی در سراسر مطالعات متفاوت بود، و این مقایسه‌ها را دشوار کرد. هشت مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری (bias)، و یک مطالعه در معرض خطر سوگیری نامشخص قرار داشت. شایع‌ترین منبع سوگیری، عدم حفاظت در مقابل آلودگی بود.
ارائه بازخورد به پزشکان ممکن است منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پایبندی به مصرف دارو (هفت مطالعه؛ 22,924 بیمار)، پیامدهای بیمار (دو مطالعه؛ 1292 بیمار) یا کاربرد منابع سلامت (دو مطالعه؛ 4181 بیمار) شود. ارائه بازخورد به پزشکان در پایبندی به مصرف دارو ممکن است فرایندهای مراقبت (مثلا تغییرات بیش‌تر دارو، گفتگو با بیمار، تنظیم هیپرتانسیون کنترل نشده) را در مقایسه با مراقبت‌های معمول (چهار مطالعه؛ 2780 بیمار) بهبود بخشد. هیچ کدام از این مطالعات حوادث جانبی را به دلیل مداخله گزارش نکردند. قطعیت شواهد برای تمامی پیامدها، به‌طورعمده به دلیل خطر سوگیری، ناهمگونی زیاد میان مطالعات و غیر-مستقیم بودن شواهد پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.