سوال مطالعه مروری
اثرات ورزش ویبراسیون کامل بدن (whole body vibration; WBV) بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (health-related quality of life; HRQL)، شدت درد، خستگی، سفتی بدن، عملکرد فیزیکی، خروج شرکت‌کننده از مطالعه، و عوارض جانبی در بزرگسالان (18 سال و بالاتر) مبتلا به فیبرومیالژی چیست؟
پیشینه
افراد مبتلا به فیبرومیالژی با درد مزمن گسترده بدن، اغلب با افزایش خستگی، سفتی بدن، افسردگی و مشکلات خواب مواجه هستند. ورزش ویبراسیون یا لرزشی نوع جدیدی از ورزش است که ممکن است نشانه‌های فیبرومیالژی را کاهش دهد. ورزش لرزشی معمولا عبارت است از یک فرد ایستاده روی یک سکوی ارتعاشی با توانایی تغییر موقعیت بدن روی سکو برای چمباتمه زدن یا ایستادن روی یک پا. این لرزش بدن را گول می‌زند که فکر کند در حال سقوط است، عضلات را وادار به منقبض شدن کرده و چند ثانیه یک‌بار استراحت می‌کند. این انقباضات، مسبب بسیاری از مزیت‌های منتسب به ورزش لرزشی، ازجمله بهبود گردش خون، قدرت عضلانی، تعادل و انعطاف‌پذیری هستند.
ویژگی‌های مطالعه
ما تا دسامبر 2016 جست‌وجو کردیم و چهار مطالعه را با مجموع 150 زن میانسال از یک کشور (اسپانیا) پیدا کردیم. یک مطالعه (41 شرکت‌کننده) WBV را در مقایسه با کنترل (مراقبت‌های استاندارد) مقایسه کرد؛ دو مطالعه (79 شرکت‌کننده) WBV را همراه با سایر تمرینات (تقویتی، انعطاف‌پذیری و غیره) نسبت به تمرینات دیگر به‌تنهایی یا در برابر کنترل (WBV + MX در برابر MX) مقایسه کردند؛ و یک مطالعه دیگر (30 شرکت‌کننده) WBV را همراه با ورزش ترکیبی نسبت به ورزش ترکیبی به‌تنهایی مقایسه کرد.
نتایج
HRQL (مقیاس 0 تا 100 پرسشنامه تأثیر فیبرومیالژی (Fibromyalgia Impact Questionnaire; FIQ)، 0 بهترین است)
WBV در برابر کنترل
ورزش لرزشی 4% بهتر از کنترل بود (یا 4 نقطه، از 11 بهبود یافته تا 3 بدتر شده).
• افرادی که تمرین داشتند کیفیت زندگی‌شان 55 نقطه برآورد شد.
• افرادی که تمرین نداشتند کیفیت زندگی‌شان 59 نقطه برآورد شد.
WBV + MX در مقابل MX
ورزش لرزشی همراه ورزش 16% بهتر از کنترل بود (یا 16 نقطه، از 32 تا 0.5).
• افرادی که تمرین داشتند کیفیت زندگی‌شان 43 نقطه برآورد شد.
• افرادی که تمرین نداشتند کیفیت زندگی‌شان 59 نقطه برآورد شد.
شدت درد، خستگی، سفتی بدن و عملکرد فیزیکی برای WBV در برابر کنترل اندازه‌گیری نشدند؛ عملکرد فیزیکی برای WBV + MX در برابر MX اندازه‌گیری نشد.
درد
ورزش لرزشی همراه ورزش 28% بهتر از کنترل بود (یا 28 نقطه، از 13 تا 43).
• افرادی که تمرین داشتند دردشان 41 نقطه برآورد شد.
• افرادی که تمرین نداشتند دردشان 69 نقطه برآورد شد.
خستگی
ورزش لرزشی همراه ورزش 33% بهتر از کنترل بود (یا 33 نقطه، از 16 تا 49).
• افرادی که تمرین داشتند خستگی‌شان 42 نقطه برآورد شد.
• افرادی که تمرین نداشتند خستگی‌شان 75 نقطه برآورد شد.
سفتی بدن
ورزش لرزشی همراه ورزش، 26% بهتر از کنترل بود (یا 26 نقطه، از 10 به 43).
• افرادی که تمرین داشتند خستگی‌شان 42 نقطه برآورد شد.
• افرادی که تمرین نداشتند خستگی‌شان 69 نقطه برآورد شد.
خروج از درمان (تعداد)
چهار نفر بیشتر از ورزش لرزشی در مقایسه با گروه کنترل به هر دلیلی انصراف دادند (4% بیشتر، 16% کمتر تا 24% بیشتر).
• 14 نفر از هر 100 نفر از گروه ورزش لرزشی کنار رفتند.
• 10 نفر از هر 100 نفر از گروه کنترل حذف شدند.
در مجموع 8 نفر از هر 100 نفر از گروه ورزش لرزشی همراه ورزش در مقایسه با 33 نفر از هر 100 نفر از گروه کنترل به هر دلیلی ریزش پیدا کردند (24% تفاوت خطر).
عوارض جانبی (روایی)
WBV در برابر کنترل
یک نفر به دلیل درد حاد در پاها کنار گذاشته شد. ما مطمئن نیستیم که ورزش لرزشی همراه با ورزش‌های دیگر منافع بیشتری نسبت به کنترل یا ورزش لرزشی به‌تنهایی فراهم کند، زیرا کیفیت شواهد به دلیل نواقص طراحی مطالعه و تعداد اندک شرکت‌کنندگان بسیار پائین بود.
WBV + MX در مقابل MX
نویسندگان مرور اظهار داشتند که این برنامه نشانه‌ها را بدتر نکرد و باعث آسیب بیمار نشد؛ یکی از بیماران در اولین جلسه یک حمله اضطرابی خفیف را نشان داد.
کیفیت شواهد
یک مطالعه که روی این مقایسه گزارشی را ارائه کرد، شواهدی را با کیفیت بسیار پائین به دلیل نواقص طراحی مطالعه و تعداد اندک شرکت‌کنندگان فراهم کرد.
این‌که آیا WBV یا WBV همراه با ورزش ترکیبی نسبت به کنترل یا مداخلات دیگر برای زنان مبتلا به فیبرومیالژی بهتر است یا خیر، هنوز نامشخص باقی مانده است. کیفیت شواهد به دلیل عدم دقت (تعداد اندک شرکت‌کنندگان و فواصل اطمینان گسترده) و مسائل مربوط به خطر سوگیری بسیار پائین بود. این کارآزمایی‌ها پیامدهای مهمی را مانند شدت درد، سفتی بدن، خستگی و عملکرد فیزیکی اندازه‌گیری نکردند. به‌طور کلی، مطالعات اندک و بسیار کوچک بودند، که مانع برآوردهای معنی‌دار از آسیب‌ها و نتایج قطعی در مورد ایمنی WBV شدند.
تمرینات ورزشی معمولا برای بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژی (fibromyalgia) توصیه می‌شود. ما تمرین ویبراسیون کامل بدن (whole body vibration; WBV) را به شکل استفاده از یک پلت‌فرم نوسان عمودی یا چرخشی به‌عنوان محرک تمرین، درحالی که فرد در موقعیت ایستا یا حرکت پویا قرار می‌گیرد، تعریف کردیم. فرد روی پلت‌فرم می‌ایستد، و نوسانات باعث ارتعاشاتی می‌شود که از طریق پاها به شخص منتقل می‌شود. این مرور، یکی از مجموعه مطالعاتی است که جایگزین اولین مرور منتشر شده در سال 2002 می‌شود.
ارزیابی منافع و آسیب‌های تمرینات ورزشی WBV در بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژی.
ما کتابخانه کاکرین، MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ PEDro؛ چکیده پایان‌نامه‌ها و تزها؛ AMED؛ WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov را تا دسامبر 2016 بدون اعمال محدودیت زبانی، برای شناسایی کارآزمایی‌های بالقوه مرتبط، جست‌وجو کردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را در بزرگسالان با تشخیص فیبرومیالژی بر اساس معیارهای منتشر شده، شامل مداخله WBV در مقابل کنترل یا مداخلات دیگر در نظر گرفتیم. پیامدهای عمده عبارت بودند از کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (health-related quality of life; HRQL)، شدت درد، سفتی بدن، خستگی، عملکرد فیزیکی، خروج از مطالعه و عوارض جانبی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب کرده، داده‌ها را استخراج کرده، ارزیابی‌های خطر سوگیری (bias) را انجام داده و کیفیت شواهد را برای پیامدهای عمده با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردند. ما از آستانه 15% برای محاسبه تفاوت‌های مرتبط از نظر بالینی استفاده کردیم.
چهار مطالعه را شامل 150 شرکت‌کننده زن میانسال از یک کشور در نظر گرفتیم. دو مطالعه، دو بازوی درمانی (71 شرکت‌کننده) داشتند که WBV را به همراه ورزش ترکیبی و استراحت در مقابل ورزش ترکیبی و استراحت و WBV ساختگی را در مقابل کنترل، و WBV را همراه با ورزش ترکیبی در مقابل ورزش ترکیبی و کنترل مقایسه کردند؛ دو مطالعه، سه بازوی درمانی (79 شرکت‌کننده) داشتند که WBV و ورزش ترکیبی را در مقابل کنترل و استراحت ترکیبی WBV ساختگی مقایسه کردند. خطر کلی سوگیری را برای انتخاب (تولید تصادفی توالی)، تشخیص (پیامدهای عینی اندازه‌گیری شده)، ریزش نمونه (attrition) و سایر سوگیری‌ها در سطح پائین؛ برای سوگیری انتخاب (تخصیص پنهان) نامشخص؛ و برای سوگیری عملکرد، تشخیص (پیامدهای خود-گزارشی)، و سوگیری‌های گزارش‌دهی انتخابی، در سطح بالا تشخیص دادیم.
مقایسه WBV و کنترل روی سه پیامد عمده گزارش شد که در 12 هفته پس از مداخله، بر اساس پرسشنامه تأثیر فیبرومیالژی (FIQ) (مقیاس 0 تا 100، نمره پائین‌تر بهتر بود) ارزیابی شد. یافته‌های HRQL در گروه کنترل، در پایان درمان (59.13)، تفاوت میانگین (MD): 3.73-؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 10.81- تا 3.35) را برای HRQL مطلق یا بهبود 4% (11% بهتر تا 3% بدتر) و بهبود نسبی 6.7% (19.6% بهتر تا 6.1% بدتر) نشان داد. نتایج خروج از مطالعه نشان داد که 14 نفر از هر 100 نفر و 10 نفر از هر 100 نفر به ترتیب در گروه مداخله و کنترل، از مداخله کنار گذاشته شدند (RR: 1.43؛ 95% CI؛ 0.27 تا 7.67؛ تغییر مطلق 4%؛ 95% CI؛ 16% کمتر تا 24% بیشتر؛ تغییر نسبی 43% بیشتر؛ 95% CI؛ 73% کمتر تا 667% بیشتر). تنها عارضه جانبی گزارش شده، درد حاد در پاها بود که یک شرکت‌کننده به دلیل آن از برنامه خارج شد. کیفیت شواهد را برای همه پیامدها بسیار پائین تشخیص دادیم. این مطالعه شدت درد، خستگی، سفتی بدن، یا عملکرد فیزیکی را اندازه‌گیری نکرد. هیچ پیامدی در این مقایسه، به آستانه 15% برای ارتباط بالینی نرسید.
WBV همراه با ورزش ترکیبی (هوازی، مقاومتی، انعطاف‌پذیری و استراحت) در مقایسه با مطالعه کنترل (N = 21) نشانه‌ها را شش هفته پس از مداخله با استفاده از FIQ بررسی کردند. نتایج برای HRQL در پایان درمان (59.64)، MD: -16.02؛ (95% CI؛ 31.57- تا 0.47-) را برای HRQL مطلق، با بهبودی 16% (0.5% تا 32%) و تغییر نسبی در HRQL معادل 24% (0.7% تا 47%) نشان داد. داده‌ها MD شدت درد را 28.22- (95% CI؛ 43.26- تا 13.18-) برای تفاوت مطلق 28% (13% تا 43%) و تغییر نسبی در بهبودی معادل 39% (18% تا 60%)؛ همچنین MD خستگی را 33- (95% CI؛ 49- تا 16-) برای تفاوت مطلق 33% (16% تا 49%) و تفاوت نسبی 47% (95% CI؛23% تا 60%)؛ و MD سفتی بدن 26.27- (95% CI؛ 42.96- تا 9.58-) برای تفاوت مطلق 26% (10% تا 43%) و تفاوت نسبی 36.5% (23% تا 60%) نشان دادند. همه موارد خروج از مطالعه، به ترتیب در گروه مداخله و کنترل، 8 از 100 و 33 از 100 مورد (دو مطالعه؛ 46 نفر؛ RR: 0.25؛ 95% CI؛ 0.06 تا 1.12) برای خطر تفاوت مطلق معادل 24% (3% تا 51%) بود. یک شرکت‌کننده در اولین جلسه WBV، یک حمله اضطرابی خفیف را نشان داد. در این مقایسه، هیچ مطالعه‌ای در مورد عملکرد فیزیکی گزارش نشد. چندین پیامد (بر اساس یافته‌های یک مطالعه) در این مقایسه، به آستانه 15% برای اهمیت بالینی رسیدند: HRQL، شدت درد، خستگی و سفتی بدن به ترتیب 16%، 39%، 46% و 36% بهبود یافتند. برای همه پیامدها، شواهدی را با کیفیت بسیار پائین پیدا کردیم.
WBV به همراه ورزش ترکیبی در مقایسه با سایر ورزش‌ها، شواهدی را با کیفیت بسیار پائین برای همه پیامدها فراهم کرد. محققان، پیامدها را در مقیاس 0 تا 100 (امتیاز پائین‌تر بهتر است) برای شدت درد (یک مطالعه؛ N = 23؛ MD: -16.36؛ 95% CI؛ 29.49- تا 3.23-)، HRQL؛ (دو مطالعه؛ N = 49؛ MD: -6.67؛ 95% CI؛ 14.65- تا 1.31)، خستگی (یک مطالعه؛ N = 23؛ MD: -14.41؛ 95% CI؛ 29.47 - تا 0.65)، سفتی بدن (یک مطالعه؛ N = 23؛ MD: -12.72؛ 95% CI؛ 26.90- تا 1.46) و همه علل منجر به خروج از مطالعه (سه مطالعه؛ N = 77؛ RR: 0.72؛ 95% CI؛ 0.17- تا 3.11) ارزیابی کردند. عوارض جانبی در سه مطالعه گزارش شد که شامل یک حمله اضطرابی در جلسه اول WBV بود و یک نفر («گروه دیگر تمرین») به علت آسیبی که به برنامه مربوط نمی‌شد، از گروه مقایسه حذف شد. هیچ مطالعه‌ای درباره عملکرد فیزیکی، گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.