بیماری کرون (Crohn's disease) چیست؟
بیماری کرون یک بیماری مزمن التهابی روده است که با درد شکم (دل‌پیچه)، خستگی، اسهال و کم شدن وزن مشخص می‌شود. زمانی که نشانه‌ها در افراد مبتلا به کرون ظاهر می‌شوند، گفته می‌شود که در فاز «فعال» بیماری هستند و وقتی که نشانه‌ها متوقف می‌شوند، گفته می‌شود که در فاز «بهبودی» هستند.
شاخص نمره‌گذاری اندوسکوپیک چیست؟
یک شاخص نمره‌گذاری اندوسکوپیک، میزان فعال بودن بیماری را بر اساس آنچه که پزشک طی اندوسکوپی مشاهده می‌کند اندازه‌گیری می‌کند. اندوسکوپی یک پروسیجر غیر-جراحی است که برای دیدن لوله گوارش از یک دوربین استفاده می‌کند. پزشکی که اندوسکوپی می‌کند می‌تواند نسبت فعالیت بیماری را با کمک یک شاخص ارزیابی کند یا این‌که این کار ممکن است توسط پزشک دیگری که آنجا حضور ندارد؛ صورت گیرد به شرطی که پروسیجر در حال انجام، رکورد شود.
شایع‌ترین شاخص‌های نمره‌گذاری اندوسکوپیک عبارتند از: شاخص اندوسکوپیک شدت بیماری کرون (Crohn’s Disease Endoscopic Index of Severity; CDEIS) و نمره اندوسکوپیک ساده برای تشخیص بیماری کرون (Simple Endoscopic Scale for Crohn’s Disease; SES-CD).
پژوهشگران چه موضوعی را بررسی کردند؟
مهم است که شاخص نمره‌گذاری اندوسکوپیک روایی داشته باشد و این بدان معناست که واقعا آن چیزی را اندازه‌گیری کند که انتظار می‌رود. پژوهشگران به این موضوع پرداختند که مطالعات روایی CDEIS و/یا SES-CD را ارزیابی کرده‌اند یا خیر.
پژوهشگران به چه نتایجی دست یافتند؟
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که نه CDEIS و نه SES-CD هیچ کدام به طور کامل روایی ندارند.
اگرچه این موارد در کارآزمایی‌های بالینی استفاده می‌شوند، اما CDEIS و SES-CD هم‌چنان به طور ناقص تایید شده‌اند. پژوهش‌های آینده برای تعیین ویژگی‌های کارکردی و تعریف شاخص مطلوب، مورد نیاز است.
ارزیابی فعال بودن بیماری‌های مخاطی با اندوسکوپی کاری است شایع و معمول که می‌توان با آن واجد شرایط بودن و پاسخ به درمان را در کارآزمایی‌های بالینی مربوط به درمان بیماری کرون (Crohn’s disease) تشخیص داد. با این حال ویژگی‌های کارکردی شاخص‌های اندوسکوپی کنونی موجود در این موارد روشن نیست.
یک مرور سیستماتیک برای ارزیابی وسعت و عملکرد اجرایی شاخص اندوسکوپیک شدت بیماری کرون (Crohn’s Disease Endoscopic Index of Severity; CDEIS) و مقیاس اندوسکوپیک ساده برای تشخیص بیماری کرون (Simple Endoscopic Scale for Crohn’s Disease; SES-CD) انجام شد.
جست‌وجوهای الکترونیک در بانک‌های اطلاعاتی MEDLINE (از 1966 تا دسامبر 2015) و EMBASE (از 1980 تا دسامبر 2015) و پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (شماره 12؛ 2015) به صورت مرورهای دستی در فهرست منابع و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها (Digestive Disease Week؛ United European Gastroenterology Week؛ European Crohn’s and Colitis Organization) انجام شد.
هر مطالعه‌ای که (به عنوان مثال کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، تا مطالعات کوهورت (همگروهی)، سری موارد) برای ارزیابی CDEIS یا SES-CD در بیماران مبتلا به بیماری کرون طراحی شده بود، برای ورود به این مرور در نظر گرفته شد. شرکت‌کنندگان واجد شرایط، بزرگسالان (> 16 سال) مبتلا به بیماری کرون بودند که بیماری آنها با معیارهای بالینی، رادیولوژیک و اندوسکوپیک تشخیص داده شد.
دو نویسنده (RK و JKM) به‌طور مستقل از هم عناوین و چکیده‌های مطالعات شناسایی شده در جست‌وجوی منابع علمی را مرور کردند. برای نتیجه‌گیری، متن کامل استنادات بالقوه مرتبط مرور شده و در صورت نیاز برای شفاف‌سازی داده‌ها با محققان مطالعه تماس گرفته شد. هر اختلاف‌نظری با بحث و گفت‌وگو حل شد وبا نظرخواهی از شخص سوم به نتیجه رسید. فرم‌های استاندارد برای ارزیابی واجد شرایط بودن کارآزمایی‌هایی که قرار بود به مطالعه وارد شوند، و برای استخراج داده‌ها به کار گرفته شد.
دو نویسنده (RK و SAN) به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و رکورد کردند. تعداد بیماران وارد شده، تعداد بیماران هر بازوی درمان، ویژگی‌های بیمار از جمله سن و جنس، شاخص اندوسکوپیک و پیامدهایی مانند قابلیت اطمینان درون‌رده‌ای (inter‐rater)، و قابلیت اطمینان برون‌رده‌ای (intra‐rater)، پاسخ‌گویی (responsiveness)، روایی (validity)، امکان‌سنجی، روایی سازه و روایی ملاکی برای هر کارآزمایی رکورد شد.
چهل‌وسه گزارش از 30 مطالعه معیارهای ورود به مرور را داشتند.
برای SES-CD قابلیت اطمینان درون‌رده‌ای در چهار مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه تکاملی برای SES-CD؛ (Daperno 2004)؛ ICC کلی (0.9815؛ 95% CI؛ 0.9705 تا 0.9884) و کاپا (kappa) برای مناطق در سطح بالا است؛ با این حال زوج ارزیاب‌ها در اتاق مشابهی بودند که پتانسیل سوگیری (bias) در آن مطرح بود.
برای CDEIS قابلیت اطمینان درون‌رده‌ای در شش مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. Daperno 2014 گزارش کرد که ICC برای CDEIS معادل 0.985؛ (95% CI؛ 0.939 تا 1.000) برای معیارهای میانگین بر اساس نمرات ویدئویی و 0.835؛ (95% CI؛ 0.540 تا 0.995) برای معیارهای واحد از نمره ویدئویی بود.
با توجه به روایی، ارتباط بین CDEIS و معیارهای بالینی، از جمله پروتئین واکنشی-C (یا به اختصار CRP) و میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) نیز گزارش شد. با توجه به روایی، تخمین همبستگی با CRP عبارت بود از r = 0.521؛ (Sipponen 2010b) و r = 0.553؛ (Sipponen 2008a) و r = 0.608؛ (Sipponen 2008c). برای SES-CD مقادیر متناظر همبستگی با CRP در دامنه r = 0.46؛ (Jones 2008) تا r = 0.68؛ (Green 2011) بود.
داده‌های پاسخ‌گویی برای CDEIS در نه مطالعه قابل دسترس بود. هفت مطالعه کاهش نمره CDEIS را پس از تجویز یک درمان با اثربخشی شناخته شده نشان دادند که دارای اهمیت آماری بود. داده‌های کمی از پاسخ‌گویی برای SES-CD در دسترس بود. Sipponen 2010a و Sipponen 2010b تغییراتی را در نمره SES-CD پس از درمان با اثربخشی شناخته شده، نشان دادند که دارای اهمیت آماری بود.
هیچ مطالعه‌ای صریحا مشخص نکرده بود که امکان‌پذیری SES-CD یا CDEIS را ارزیابی کرده باشد. SES-CD نیاز کمتری به محاسبات دارد و در نتیجه ممکن است برای استفاده، راحت‌تر از CDEIS باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.