پیشینه
PLD، فرمول بهبود یافته یک داروی ضد سرطان است که از حدود دهه 1960 وجود داشته است. نشان داده شده که این دارو هنگام مصرف با کاربوپلاتین (carboplatin) (کاربو (carbo)) در زنان مبتلا به سرطان اپیتلیال تخمدان (EOC) که بیماری آنها طی شش ماه یا بیشتر پس از آخرین درمان مبتنی بر پلاتینوم (کاربو) بازگشته بود (عود کرده بود)، بقا را بهبود می‌بخشد.
روش‌ها
ما می‌خواستیم بدانیم که PLD نیز برای درمان EOC که به تازگی تشخیص داده شده، مفید هست یا خیر. ما منابع علمی را از سال 1990 تا ژانویه سال 2013 برای یافتن مطالعات مرتبط جست‌وجو و دو مطالعه را در این مرور وارد کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
یک مطالعه به مقایسه PLD به علاوه کاربو که هر سه هفته یک بار برای زنان تجویز می‌شد، در برابر درمان استاندارد (پاکلی‌تاکسل (paclitaxel; PAC)/کاربو هر سه هفته یک بار) پرداخت، و مطالعه دیگر PLD را به درمان استاندارد افزود و آن را با درمان استاندارد به تنهایی (مطالعه دوم نیز درمان‌های دیگری را وارد کرد که به این مرور مرتبط نیست) مقایسه کرد. این مطالعات سه سال طول کشیدند و به ترتیب، شامل 820 و 4100 زن بودند. اکثر زنان در این مطالعات مبتلا به سرطان پیشرفته بودند و برای اینکه تا حد امکان بخش‌های سرطانی برداشته شود، تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند.
یافته‌های کلیدی
مدت زمان بقای زنان دریافت‌کننده درمان PLD/کاربو و زنان دریافت‌کننده درمان استاندارد مشابه بود، اما PLD/کاربو باعث شد که زنان بیشتری دچار کاهش گلبول‌های خونی (آنمی و پلاکت کم) شوند که اغلب باعث تاخیر در درمان یا توقف درمان می‌شد. با این حال، PLD/کاربو باعث می‌شود زنان به مراتب کمتری دچار ریزش مو و نوروپاتی (آسیب به عصب که منجر به علائمی مانند سوزش، بی‌حسی، درد، از دست دادن احساس و/یا هماهنگی اعضای بدن می‌شوند) شوند، و بنابراین ممکن است به زنانی که این عوارض جانبی را غیرقابل قبول یا غیرقابل تحمل می‌دانند، کمک کند. ما نتیجه گرفتیم که مصرف سه هفته یک بار PLD/کاربو یک جایگزین مناسب و قابل قبول برای درمان استاندارد بر پایه پلاتینوم برای EOCهایی است که به تازگی تشخیص داده شده‌اند، اما پژوهش بیشتری برای تعیین ایمن‌ترین و موثرترین دوز و فراوانی دوز مورد نیاز است.
اضافه کردن PLD به درمان استاندارد (PAC/کاربو) هر شش هفته یک بار به زنان مبتلا به سرطان تخمدان تازه تشخیص داده شده کمک نکرد و با اثرات بدتری در شمارش گلبول‌های خونی همراه بود که احتمال عفونت را افزایش داد؛ بنابراین نمی‌توان این درمان دارویی سه‌گانه را توصیه کرد.
کیفیت شواهد
ما کیفیت شواهد مربوط به بقای زنان را پس از درمان با PLD/کاربو یا PAC/کاربو، و شواهد مربوط به عوارض جانبی دارو را بالا در نظر گرفتیم.
PLD/کاربو یک جایگزین مناسب برای PAC/کاربو به عنوان درمان خط اول EOC است. اگر چه ارائه PLD/کاربو هر سه هفته یک بار در مقایسه با رژیم استاندارد PAC/کاربو ممکن است با افزایش تاخیر و قطع دوز همراه باشد، ممکن است برای زنانی که مایل به جلوگیری از آلوپسی هستند یا زنانی که در معرض خطر بالای نوروتوکسیسیتی قرار دارند، قابل قبول‌تر باشد. به نظر می‌رسد نبود مزایایی برای بقا با رژیم سه‌گانه متناوب مرتبط باشد، و سمیت اضافی مرتبط با افزودن PLD به PAC/کاربو، انجام تحقیقات بیشتر را محدود می‌کند. مطالعات بیشتری برای تعیین ایمن‌ترین و موثرترین رژیم PLD/کاربو برای بیماری‌هایی که به تازگی تشخیص داده شده‌اند، مورد نیاز هستند.
سرطان اپیتلیال تخمدان (EOC) اغلب در مرحله پیشرفته تشخیص داده می‌شود، که به جراحی اولیه کاهنده سلول (cytoreductive) و شیمی‌درمانی ترکیبی برای مدیریت خط اول آن نیاز دارد. در حال حاضر، شیمی‌درمانی خط اول استاندارد توصیه شده، بر پایه پلاتینوم است، که معمولا ترکیبی است از کربوپلاتین (carboplatin) و پاکلی‌تاکسل (paclitaxel) (PAC/کاربو). دوکسوروبیسین لیپوزومال پگیله شده (pegylated liposomal doxorubicin; PLD) یک فرمولاسیون بهبود یافته از دوکسوروبیسین است که نسبت به دوکسوروبیسین اصلاح نشده با عوارض جانبی کمتر و با شدت کمتری همراه است. به تازگی نشان داده شده که PLD در ترکیب با کربوپلاتین، بقای بدون پیشرفت بیماری را در مقایسه با PAC/کاربو در زنان مبتلا به EOC حساس به پلاتینوم و عود کرده بهبود می‌بخشد. بنابراین مهم است بدانیم که می‌توان هر گونه مزیت بقا را به PLD، هنگامی که از آن به عنوان درمان خط اول استفاده می‌شود، نسبت داد یا خیر.
ارزیابی نقش PLD، به تنهایی یا به صورت ترکیبی، در شیمی‌درمانی خط اول برای زنان مبتلا به EOC.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سرطان زنان در کاکرین (Cochrane Gynaecological Cancer Group)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ MEDLINE و EMBASE را از ژانویه سال 1990 تا فوریه سال 2013 جست‌وجو کردیم. علاوه بر این، ما پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های آنلاین را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام و چکیده مطالعات ارائه شده را در جلسات علمی مرتبط از سال 2000 به بعد جست‌وجو کردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که PLD را به تنهایی یا در ترکیب با دیگر عامل(ها) (مانند کربوپلاتین) در برابر دیگر عامل(ها) به عنوان شیمی‌درمانی خط اول در زنان مبتلا به EOC که ممکن است تحت جراحی اولیه کاهنده سلول (cytoreductive) قرار گرفته باشند یا خیر، مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب کردند، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را برای هر کارآزمایی وارد شده ارزیابی کردند. ما داده‌هایی را از کارآزمایی به‌روز شده، در صورت امکان به دست آوردیم.
ما دو کارآزمایی بزرگ را وارد کردیم. یک کارآزمایی به مقایسه تجویز PLD هر سه هفته یک بار و کربوپلاتین (PLD/کاربو) با PAC/کاربو پرداخت. کارآزمایی دیگر شامل چهار بازوی آزمایشی بود که یکی از آنها PLD به همراه PAC/کاربو بود و با رژیم استاندارد PAC/کاربو مقایسه شد. ما نتایج به دست آمده را از این دو کارآزمایی در متاآنالیز ترکیب نکردیم. ما دو مطالعه را با خطر پائین سوگیری در نظر گرفتیم.
برای مقایسه PLD/کاربو در برابر PAC/کاربو (820 زن؛ مرحله Ic تا IV)، هیچ تفاوتی با اهمیت آماری در بقای بدون پیشرفت بیماری (PFS) (نسبت خطر [HR]: 1.01؛ 95% فاصله اطمینان [CI]: 0.85 تا 1.19) یا بقای کلی (OS) (HR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.78 تا 1.13) بین بازوهای مطالعه ذکر نشد. کم‌خونی شدید (نسبت خطر [RR]: 2.74؛ 95% CI؛ 1.54 تا 4.88) و ترومبوسیتوپنی (thrombocytopenia) (RR: 8.09؛ 95% CI؛ 3.93 تا 16.67) به‌طور قابل توجهی با PLD/کاربو شایع‌تر بود، در حالی که آلوپسی (alopecia) (RR: 0.09؛ 95% CI؛ 0.06 تا 0.14) و نوروتوکسیسیتی (neurotoxicity) شدید (RR: 0.09؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.66) با PAC/کاربو به‌طور قابل توجهی بیشتر دیده شد. نمرات کیفیت زندگی تفاوت معنی‌داری نداشتند.
برای مقایسه PAC/PLD/کاربو در برابر PAC/کاربو (1726 زن؛ مرحله II/IV)، مهم است که توجه داشته باشید PLD فقط برای سیکل‌های متناوب (مثلا هر 6 هفته) داده شد. هیچ تفاوتی با اهمیت آماری در PFS (HR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.88 تا 1.09) یا OS (HR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.08) بین این دو بازوی درمانی گزارش نشد. با این حال، زنان در بازوی سه‌گانه بسیار بیشتر از زنان دریافت کننده درمان استاندارد، دچار حوادث جانبی هماتولوژیکی شدیدتر (کم‌خونی، ترومبوسیتوپنی، نوتروپنی و نوتروپنی تب‌دار) شدند.
هیچ یک از RCTها، عامل تکی PLD را به عنوان درمان خط اول EOC ارزیابی نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.