حرف آخر
ما دریافتیم که درمان‌های روان‌شناختی ممکن است به بهبود رفتار پدر و مادر‌هایی بی‌انجامد که والدین کودکان مبتلا به سرطان، درد مزمن، دیابت یا آسیب تروماتیک مغزی هستند، و احتمالا باعث بهبود سلامت روان والدین کودکان مبتلا به سرطان یا درد مزمن خواهد شد. درمان شناختی-رفتاری (cognitive-behavioral therapy; CBT) و درمان حل مساله (problem-solving therapy; PST) انواعی از درمان‌های امیدبخش هستند. ما نتوانستیم به سوالاتی پاسخ دهیم که درمان‌های روان‌شناختی برای والدین کودکان مبتلا به شرایط پزشکی دیگر کمک کننده هست یا خیر، یا اینکه انواع دیگر درمان مفید هستند یا خیر، چرا که داده‌های کافی را در اختیار نداشتیم. یافته‌های ما ممکن است تحت تاثیر تفاوت‌ها در معیارهای مورد استفاده در مطالعات قرار گرفته باشند. مطالعات جدید می‌توانند نتایج این مرور را تغییر دهند، و بنابراین یافته‌های ما باید با احتیاط تفسیر شوند.
پیشینه
مرور منتشر شده قبلی خود را درباره درمان‌های روان‌شناختی برای والدین کودکان مبتلا به بیماری‌های جسمانی طولانی-مدت یا تهدید کننده زندگی، با اضافه کردن مطالعات منتشر شده تا جولای 2018 به‌روز کردیم.
پدر و مادری کردن برای کودک مبتلا به بیماری مزمن، امری است چالش‌برانگیز. والدین ممکن است در برقراری تعادل بین مراقبت از کودک با دیگر وظایفی که دارند دچار مشکل شوند و این می‌تواند باعث افزایش تجربه استرس، غمگینی، یا درگیری‌های خانوادگی شود. فرزندان آنها ممکن است مشکلات هیجانی یا رفتاری داشته باشند. والدین می‌توانند بر سازگاری فرزندشان با وضعیت پزشکی خود اثرگذار باشند. درمان‌های روان‌شناختی برای والدین، آموزش مهارت‌های تنظیم هیجان یا تغییر رفتار را با هدف بهبود والدین، کودک و سلامت خانواده، فراهم می‌کند.
ما می‌خواستیم بدانیم که درمان‌های روان‌شناختی برای والدین کودکان و نوجوانان (تا سن 19 سال) مبتلا به بیماری مزمن مفید است یا خیر. مطالعاتی را وارد مرور کردیم که مداخلات عمدتا روان‌شناختی را با درمان‌های غیر-روان‌شناختی، درمان معمول، یا لیست انتظار مقایسه کردند. پیامدها عبارت بودند از رفتار فرزندپروری (به عنوان مثال رفتار‌های حمایتی)، سلامت روان والدین، رفتار/ناتوانی کودک، سلامت روان کودک، نشانه‌های پزشکی کودک، عملکرد خانواده و عوارض جانبی.
نتایج کلیدی
ما 21 مطالعه جدید را در این بهروزرسانی وارد کرده و 23 مطالعه را که دیگر واجد شرایط ورود به مطالعه نبودند، حذف کردیم، در نتیجه 44 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (مطالعاتی که در آنها شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی به یکی از گروه‌های درمان یا درمان متفاوت یا عدم درمان اختصاص داده می‌شوند تا شواهد قابل اطمینان‌تری را ارائه دهند) را با مجموعا 4697 شرکت‌کننده (میانگین سن کودک = 11 سال) به دست آوردیم. طول‌مدت این مطالعات از یک روز تا 24 ماه متغیر بود. مطالعات، کودکان مبتلا به آسم (4)، سرطان (7)، درد مزمن (درد عود کننده یا پایدار به مدت بیش از سه ماه، شامل دو مطالعه از کودکان مبتلا به بیماری‌های التهابی روده (15))، دیابت (15)، بیماری‌های پوستی (1) و آسیب تروماتیک مغزی (3) را در بر می‌گرفتند؛ یک مطالعه شامل کودکان مبتلا به اگزما و کودکان مبتلا به آسم بود. انواع درمان شامل درمان شناختی-رفتاری (21)، خانواده-درمانی (4)، مصاحبه انگیزشی (3)، درمان مولتی‌سیستمیک (4)، و درمان حل مساله (12) می‌شد. منابع مالی شامل دولت‌های فدرال و محلی، بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها، و بنیاد‌ها بودند.
ما دریافتیم که رفتار فرزندپروری در مطالعات کودکان مبتلا به سرطان، درد مزمن، دیابت، و آسیب تروماتیک مغزی بلافاصله پس از درمان بهبود یافت، که این امر برای والدین کودکان مبتلا به سرطان و درد مزمن به مدت طولانی ادامه یافت. سلامت روان پدر و مادر، در مطالعات مربوط به کودکان مبتلا به سرطان و درد‌های مزمن بلافاصله پس از درمان بهبود یافت که به مدت طولانی ادامه پیدا کرد. سلامت روان والدین، در مطالعات مربوط به کودکان مبتلا به دیابت بهبود نیافت. ما دریافتیم که CBT و PST، رفتار فرزندپروری را بلافاصله پس از درمان بهبود بخشیدند، که در طولانی-مدت نیز ادامه داشت. PST همچنین، باعث بهبود سلامت روان والدین، بلافاصله پس از درمان و در بلند-مدت می‌شد اما در مورد CBT این‌گونه نبود. به دلیل نا‌‌کافی بودن دادهها، قادر به ارزیابی این موضوع نبودیم که دیگر انواع درمان روان‌شناختی، برای والدین مفید هستند یا خیر. ما دریافتیم که این اثرات درمانی به‌طور کلی کوچک بودند. بیشتر مطالعات (32 مطالعه) گزارش نکردند که عوارض جانبی رخ داد یا خیر. در مطالعات اندکی که به این موضوع پرداختند، هیچ یک از شرکت‌کنندگان دچار عوارض جانبی ناشی از درمان روان‌شناختی نشدند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد به دست آمده را از مطالعات با استفاده از چهار سطح رتبه‌بندی کردیم: بسیار پائین، پائین، متوسط، یا بالا. شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان می‌دهد که در مورد نتایج بسیار نامطمئن هستیم. شواهد با کیفیت بالا به این معنی است که در مورد نتایج بسیار مطمئن هستیم. داده‌های کافی برای پاسخ به برخی از قسمت‌های سؤالات مرور ما وجود نداشت. شواهد کافی (با کیفیت پائین تا متوسط) برای رسیدن به برخی از نتیجه‌گیری‌ها در مورد اثرات درمان روان‌شناختی برای والدین کودکان مبتلا به سرطان و درد مزمن و اثرات CBT و PST وجود داشت.
درمان روان‌شناختی ممکن است باعث بهبود رفتار فرزندپروری میان والدین کودکان مبتلا به سرطان، درد‌های مزمن، دیابت، و آسیب تروماتیک مغزی شود. ما همچنین دریافتیم که درمان روان‌شناختی ممکن است اثرات مفیدی بر بهبود سلامت روان والدین کودکان مبتلا به سرطان و درد مزمن داشته باشد. CBT وPST می‌توانند رفتار فرزندپروری را بهبود بخشند. همچنین PST ممکن است به بهبود سلامت روان والدین منجر شود. با این حال، کیفیت شواهد به‌طور کلی پائین است و دادهها برای ارزیابی بیشتر پیامدها کافی نیستند. یافته‌های ما ممکن است پس از انجام مطالعات جدید تغییر کنند.
درمان‌های روان‌شناختی برای والدین کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری‌های مزمن با هدف بهبود رفتار فرزندپروری و سلامت روان، عملکرد کودک (رفتار/ناتوانی، سلامت روان و علایم پزشکی) و عملکرد خانواده انجام می‌شوند.
این یک نسخه به‌روز‌شده از مرور اصلی کاکرین (2012) است که نخستین‌بار در سال 2015 بهروزرسانی شد.
بررسی اثر‌بخشی و عوارض جانبی درمان‌های روان‌شناختی برای والدین کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری مزمن.
در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ و پایگاه ثبت کارآزمایی‌ها به دنبال مطالعات منتشر شده تا جولای 2018 جست‌وجو کردیم.
مطالعات وارد شده به مرور، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) بودند که مداخلات روان‌شناختی را برای والدین کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری مزمن ارائه دادند. در این بهروزرسانی، مطالعاتی را با بیش از 20 شرکت‌کننده در هر بازو وارد کردیم. همچنین مداخلاتی را وارد کردیم که درمان‌های روان‌شناختی و دارویی را ترکیب کردند. گروه‌های مقایسه را که درمان غیر-روان‌شناختی (به عنوان مثال آموزش روانی (psychoeducation))، درمان معمول (مثلا مراقبت‌های دارویی استاندارد بدون درمان روان‌شناختی اضافه شده)، یا لیست انتظار را دریافت کردند، وارد کردیم.
ویژگی‌های مطالعه و پیامدهای پس از درمان و در اولین دوره پیگیری در دسترس را استخراج کردیم. پیامدهای اولیه، رفتار فرزندپروری و سلامت روان والدین بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از رفتار/ناتوانی کودک، سلامت روان کودک، نشانه‌های پزشکی کودک، و عملکرد خانواده. دادهها را با استفاده از تفاوت میانگین استاندارد (SMD) و مدل اثرات تصادفی تجمیع کرده، و پیامدها را براساس وضعیت پزشکی و نوع درمان ارزیابی کردیم. خطر سوگیری (bias) را با راهنمای کاکرین و کیفیت شواهد را با استفاده از درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
ما 21 مطالعه جدید را اضافه کردیم. 23 مطالعه را از بهروزرسانی قبلی حذف کردیم چرا که دیگر معیارهای ورود ما را برآورده نمی‌کردند. در حال حاضر 44 RCT، با 4697 شرکت‌کننده پس از درمان، وجود دارد. مطالعات شامل کودکان مبتلا به آسم (4)، سرطان (7)، درد مزمن (13)، دیابت (15)، بیماری التهابی روده (2)، بیماری‌های پوستی (1)، و آسیب تروماتیک مغزی (3) بودند. انواع درمان شامل درمان شناختی-رفتاری (cognitive-behavioural therapy; CBT؛ 21)، خانواده-درمانی (4)، مصاحبه انگیزشی (motivational interviewing) (3)، درمان مولتی‌سیستمیک (multisystemic therapy) (4)، و درمان حل مساله (problem-solving therapy) (12) می‌شدند. خطر سوگیری را برای اکثر حوزه‌ها در سطح پائین یا نامشخص برآورد کردیم، به جز سوگیری گزارش‌دهی انتخابی، که برای 19 مطالعه با توجه به گزارش‌دهی ناقص پیامد، در سطح بالا در نظر گرفتیم. کیفیت شواهد از بسیار پائین تا متوسط رتبه‌بندی شد. کیفیت شواهد را به دلیل عدم تجانس بالا، عدم دقت، و سوگیری انتشار، کاهش دادیم.
بررسی پیامدهای والدین براساس وضعیت پزشکی
درمان‌های روان‌شناختی ممکن است به بهبود رفتار فرزندپروری (به عنوان مثال رفتار‌های ناسازگار یا نگران کننده؛ نمرات پائین‌تر بهتر است) در کودکان مبتلا به سرطان پس از درمان و در دوره پیگیری (به ترتیب؛ SMD: -0.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.43- تا 0.13-؛ 664 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ SMD -0.21؛ 95% CI؛ 0.37- تا 0.05-؛ 625 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پائین)، درد مزمن پس از درمان و در دوره پیگیری (به ترتیب؛ SMD: -0.29؛ 95% CI؛ 0.47- تا 0.10-؛ 755 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ SMD: -0.35؛ 95% CI؛ 0.50- تا 0.20-؛ 678 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه، شواهد با کیفیت متوسط)، پس از درمان دیابت (SMD: -1.39؛ 95% CI؛ 2.41- تا 0.38-؛ 338 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) و آسیب تروماتیک مغزی پس از درمان (SMD: -0.74؛ 95% CI؛ 1.25- تا 0.22-؛ 254 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) بی‌انجامد. برای آنالیزهای باقی مانده، دادهها برای ارزیابی تاثیر درمان کافی نبودند.
درمان‌های روان‌شناختی ممکن است به بهبود سلامت روان والدین (به عنوان مثال افسردگی، اضطراب، نمرات پائین‌تر بهتر است) در کودکان مبتلا به سرطان پس از درمان و در دوره پیگیری ( به ترتیب؛ SMD: -0.21؛ 95% CI؛ 0.35- تا 0.08-؛ 836 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا؛ SMD: -0.23؛ 95% CI؛ 0.39- تا 0.08-؛ 667 شرکت‌کننده؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط) و درد مزمن پس از درمان و در دوره پیگیری (به ترتیب؛ SMD: -0.24؛ 95% CI؛ 0.42- تا 0.06-؛ 490 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ SMD: -0.20؛ 95% CI؛ 0.38- تا 0.02-؛ 482 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) منجر شود. سلامت روان والدین پس از درمان در مطالعات کودکان مبتلا به دیابت بهبود نیافت (SMD: -0.24؛ 95% CI؛ 0.90- تا 0.42؛ 211 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد بسیار با کیفیت پائین). برای آنالیزهای باقی مانده، دادهها برای ارزیابی تاثیر درمان بر سلامت روان والدین کافی نبودند.
بررسی پیامدهای والدین براساس نوع درمان روان‌شناختی
CBT ممکن است منجر به بهبود رفتار فرزندپروری پس از درمان (SMD: -0.45؛ 95% CI؛ 0.68- تا 0.21-؛ 1040 شرکت‌کننده؛ 9 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) و در دوره پیگیری (SMD: -0.26؛ 95% CI؛ 0.42- تا 0.11-؛ 743 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط) شود. شواهدی را دال بر مفید بودن CBT برای سلامت روان والدین پس از درمان یا در دوره پیگیری پیدا نکردیم (به ترتیب؛ SMD: -0.19؛ 95% CI؛ 0.41- تا 0.03؛ 811 شرکت‌کننده؛ 8 مطالعه؛ SMD: -0.07؛ 95% CI؛ 0.34- تا 0.20؛ 592 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه، شواهد با کیفیت بسیار پائین). PST ممکن است به بهبود رفتار فرزندپروری پس از درمان و در دوره پیگیری (به ترتیب؛ SMD: -0.39؛ 95% CI؛ 0.64- تا 0.13-؛ 947 شرکت‌کننده؛ 7 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین؛ SMD: -0.54؛ 95% CI؛ 0.94- تا 0.14-؛ 852 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و سلامت روان والدین پس از درمان و در دوره پیگیری (به ترتیب؛ SMD: -0.30؛ 95% CI؛ 0.45- تا 0.15-؛ 891 شرکت‌کننده؛ 6 مطالعه؛ SMD: -0.21؛ 95% CI؛ 0.35- تا 0.07-؛ 800 شرکت‌کننده؛ 5 مطالعه، شواهد با کیفیت متوسط) منجر شود. برای آنالیزهای باقی مانده، دادهها برای ارزیابی تاثیر درمان بر پیامدهای والدین کافی نبودند.
عوارض جانبی
ما نتوانستیم ایمنی درمان را ارزیابی کنیم چرا که بسیاری از مطالعات (32) گزارش نکردند که حوادث جانبی در طول دوره مطالعه رخ داده یا خیر. در شش مطالعه، نویسندگان گزارش دادند که هیچ موردی از حادثه جانبی رخ نداده است. شش مطالعه باقی مانده، حوادث جانبی را گزارش کردند اما هیچ کدام به درمان روان‌شناختی نسبت داده نشدند. کیفیت شواهد را برای حوادث جانبی در سطح متوسط در نظر گرفتیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.