بهبود سلامت دندان کودکان یک اولویت در سلامت عمومی جهانی است. در حال حاضر 60% تا 90% کودکان 5 سال در سراسر جهان از پوسیدگی دندان رنج میبرند. درک نحوه مداخله زودهنگام با توجه به ایجاد عادات خوب سلامت دندان مستلزم درک رفتارهای کلیدی است که به پیشگیری از پوسیدگی کمک میکنند (مسواک زدن، دوبار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید) یا ترویج ایجاد پوسیدگی (خوردن میانوعدههای دارای قند) در دندانهای کودکان. مدارس ابتدایی محیطی را فراهم میکنند که در آنها مداخلات رفتاری طراحیشده را برای تشویق و ایجاد عادات خوب مسواک زدن و خوردن میانوعده را میتوان تست کرد.
این مرور به بررسی میزان موفقیت مداخلات در مطالعات مناسب در بهبود سلامت دندان در کودکان 4 تا 12 سال پرداخت. آخرین جستوجوی مطالعات مرتبط در 18 اکتبر 2012 انجام شد.
مداخلات، برنامههایی بودند که کودکان را قادر میساختند برای:
∙ ایجاد تغییرات پایدار در عادات مسواک زدن.
∙ کاهش مقدار و دفعات مصرف مواد غذایی و نوشیدنیهای شناختهشده برای پوسیدگی دندان.
کارآزماییها میبایست شامل یک عنصر آموزشی بودند که مهارتها را آموزش داده یا دستورالعملها و یک یا چند تکنیک پذیرفتهشده را برای تغییر رفتار ارائه کردند.
از 1518 مطالعه بررسیشده، فقط چهار مورد به اندازه کافی مرتبط و از کیفیت بالایی برخوردار بودند تا در این مرور وارد شوند. یک مطالعه کوچک نشان داد کودکانی که مداخله رفتاری را دریافت کردند، در طول مطالعه پوسیدگی کمتری داشتند. سه مطالعه نشان دادند که پلاک دندانی کمتری (بهداشت دهان و دندان بهتر) در کودکان گروه مداخله رفتاری وجود داشت. برای تایید این یافتهها، انجام پژوهشهای بیشتر ضروری است.
سلامت دندان کودکان 4 تا 12 سال یک موضوع مهم است - کاهش میزان پوسیدگی در این گروه تاثیر مثبتی بر سلامت کلی خواهد داشت، بهویژه برای افرادی که در فقیرترین جوامع زندگی میکنند. انجام پژوهشهای بیشتر و با کیفیت بالا با برنامههای خوب طراحی شده به تعیین این که کدام تکنیکها در تغییر رفتار کودک و والدین برای تشویق به مسواک زدن خوب و اجتناب از خوردن میانوعدههای قندی موثرتر هستند، کمک میکند.
در حال حاضر، شواهد کافی برای کارآمدی مداخلات رفتاری مبتنی بر دبستان برای کاهش پوسیدگی وجود ندارد. شواهد محدودی برای تائید اثربخشی این مداخلات بر پیامدهای پلاک و در کسب دانش سلامت دهان و دندان کودکان وجود دارد. هیچیک از مداخلات واردشده براساس فرضیه رفتاری یا برگرفته از آن گزارش نشدند. نیاز به انجام پژوهشهای بیشتر و با کیفیت بالا برای استفاده از فرضیه در طراحی و ارزیابی مداخلات در جهت تغییر رفتارهای مرتبط با سلامت دهان در کودکان و والدین آنها وجود دارد.
پوسیدگی دندان یکی از شایعترین بیماریهای جهان در دوران کودکی بوده، و در اکثر موارد کاملا قابل پیشگیری است. سلامت دهان و دندان به تثبیت رفتارهای کلیدی مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید و کنترل مصرف میانوعدههای قندی بستگی دارد. مدارس ابتدایی یک محیط بالقوه را فراهم میکنند که در آن این مداخلات رفتاری میتوانند از کودکان برای ایجاد رفتارهای سالم مستقل و عادتی حمایت کنند.
ارزیابی تاثیرات بالینی مداخلات مبتنی بر مدرسه با هدف تغییر رفتار مربوط به عادات مسواک زدن و فراوانی مصرف غذا و نوشیدنی پوسیدگیزا در کودکان (4 تا 12 سال) برای پیشگیری از پوسیدگی دندان.
ما بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جستوجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 18 اکتبر 2012)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین ، 2012، شماره 4)، MEDLINE از طریق OVID (1948 تا 18 اکتبر 2012)، EMBASE از طریق OVID (1980 تا 18 اکتبر 2012)، CINAHL از طریق EBSCO (1981 تا 18 اکتبر 2012) و PsycINFO از طریق OVID (1950 تا 18 اکتبر 2012). کارآزماییهای در حال انجام برای استفاده از Current Controlled Trials (تا 18 اکتبر 2012) و ClinicalTrials.gov (تا 18 اکتبر 2012) جستوجو شدند. خلاصه مقالات کنفرانسها برای استفاده از ZETOC (1993 تا 18 اکتبر 2012) و Web of Science (1990 تا 18 اکتبر 2012) جستوجو شدند. ما برای یافتن چکیدههای پایاننامه با استفاده از بانک اطلاعاتی Proquest Dissertations and Theses (1950 تا 18 اکتبر 2012) جستوجو کردیم. هیچ محدودیتی بر اساس زبان یا تاریخ انتشار مقاله وجود نداشت. مقالات غیرانگلیسی-زبان وارد شده و توسط افراد بومی ترجمه شدند.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده از اعمال مداخلات رفتاری در مدارس ابتدایی (کودکان 4 تا 12 سال در ابتدا) انتخاب شدند. مطالعات واردشده میبایست شامل مداخلات رفتاری بودند که هم مسواک زدن و هم مصرف غذاها یا نوشیدنیهای پوسیدگیزا را مورد توجه قرار داده و مدرسه ابتدایی را بهعنوان کانونی برای ارائه مداخله در نظر داشتند.
دو جفت نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادههای مربوط به روشها، شرکتکنندگان، طراحی مداخله شامل تکنیکهای تغییر رفتار (behaviour change techniques; BCTs) استفاده شده، معیارهای پیامد و خطر سوگیری (bias) را استخراج کردند. اطلاعات آماری مرتبط پس از آن توسط یک متخصص آمار ارزیابی شد. برای به دست آوردن کپی از جزئیات مداخله، به همه نویسندگان مطالعات واردشده ایمیل زده شد. علاوهبر این، سهبار تلاش برای تماس با نویسندگان مطالعه برای به دست آوردن اطلاعات ازدسترفته انجام شد.
ما چهار مطالعه را شامل 2302 کودک وارد کردیم. یک مطالعه در معرض خطر سوگیری نامشخص و سه مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند. مطالعات واردشده ناهمگونی (heterogeneity) را در طراحی مداخله و معیارهای پیامد مورد استفاده گزارش کردند؛ این امر مقایسه آماری را دشوار کرد. علاوهبر این، این مرور به دلیل گزارشدهی ضعیف از روش و طراحی مداخله محدود میشود. چندین BCT در کارآزماییها شناسایی شدند: این موارد شامل اطلاعاتی در مورد عواقب دوبار مسواک زدن در روز و کنترل مصرف میانوعدههای قندی؛ اطلاعاتی در مورد پیامدهای رفتار نامطلوب و آموزش و نشان دادن در مورد رشد مهارت رفتارهای مرتبط با سلامت دهان بودند.
فقط یک مطالعه واردشده پیامد اولیه ایجاد پوسیدگیها را گزارش کرد. این مطالعه کوچک در معرض خطر سوگیری نامشخص، کسر پیشگیریشده معادل 0.65 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.12 تا 1.18) را در گروه مداخله نشان داد. بااینحال، از آنجایی که این براساس یک مطالعه واحد است، این یافته باید با احتیاط تفسیر شود.
اگرچه هیچ متاآنالیزی با توجه به پیامدهای پلاک (بهدلیل تفاوتها در گزارش پلاک میان مطالعات) انجام نشد، سه مطالعه که پیامدهای پلاک را گزارش کردند، همگی کاهشی را با اهمیت آماری در پلاک در گروههای مداخله با توجه به پیامدهای پلاک نشان دادند. دو مورد از این کارآزماییها شامل یک مولفه منزل «فعال» بودند که در آن به والدین وظایف مربوط به برنامه سلامت دهان و دندان مدرسه (بازیها و تکالیف) داده شد تا با فرزندان خود تکمیل کنند. معیارهای پیامد ثانویه از یک مطالعه گزارش داد که مداخله، تاثیر مثبتی بر دانش سلامت دهان و دندان کودکان داشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.