پیشینه
اختلالات اضطرابی از شایع‌ترین اختلالات روانی هستند. دهه‌هاست که موریتا درمانی، یک درمان روان‌شناختی سیستماتیک مبتنی بر فلسفه شرقی، برای درمان اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار گرفته است. این روش، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی را تشویق می‌کند تا اضطراب را به عنوان یک احساس طبیعی بپذیرند و در عین حال آنها را از طریق چهار مرحله، درگیر رفتارهای سازنده می‌کند، که به‌طور متوالی عبارتند از استراحت در رختخواب در تنهایی، کار سبک، کار سنگین و آماده شدن برای زندگی عادی روزانه. پذیرش درمان صرفا هدایت توجه به سمت رفتار هدفمند است. افراد زمانی بهتر می‌شوند که از تلاش برای از بین بردن اضطراب دست بردارند و خواسته‌های خود را با مطالعه و کار در زندگی شخصی و اجتماعی واقعی خود برآورده کنند.
اثربخشی موریتا درمانی برای درمان اختلالات اضطرابی یک موضوع بحث‌برانگیز بوده، که اغلب نظرات متفاوتی دارد. تا به امروز، یک مرور سیستماتیک (نوعی مطالعه مروری که به یک سوال واضحا بیان‌شده می‌پردازد و از روش‌های سیستماتیک و صریح برای شناسایی، انتخاب و ارزیابی نقادانه تحقیقات مرتبط استفاده می‌کند) برای بررسی قدرت شواهد مرتبط با موریتا درمانی در درمان اختلالات اضطرابی انجام نشده است.
ویژگی‌‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی علمی را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) (مطالعات بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند) جست‌وجو کردیم که موریتا درمانی را با درمان‌های دارویی یا دیگر درمان‌های روان‌شناختی (مثلا درمان‌های گفتاری)، عدم درمان یا کنترل فهرست انتظار (جایی که افراد منتظر دریافت درمان هستند) در بزرگسالان مبتلا به اختلالات اضطرابی مقایسه کردند. شواهد تا دسامبر 2014 به‌روز بود.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
هفت مطالعه کوچک را از چین با 449 شرکت‌کننده پیدا کردیم که وارد این مرور شدند. شش مورد از هفت مطالعه، داده‌های قابل استفاده‌ای را برای آنالیز ما ارائه دادند؛ آنها موریتا درمانی را برای اختلال اضطراب فراگیر (بیماری مزمنی که باعث می‌شود افراد در مورد طیف وسیعی از موقعیت‌ها و مسائل احساس اضطراب کنند؛ یک مطالعه)، فوبیای اجتماعی (ترس مداوم از موقعیت‌های اجتماعی و بودن در کنار افراد، دو مطالعه) و اختلال وسواس فکری-عملی (که در آن فرد افکار وسواسی و رفتارهای تکراری دارد؛ سه مطالعه) ارزیابی کردند. با این حال، این مطالعات کوچک، غیردقیق و حاوی خطرات قابل توجه سوگیری (bias) بودند، بنابراین نتوانستیم در مورد اثربخشی موریتا درمانی در درمان اختلالات اضطرابی نتیجه‌گیری کنیم. این مرور نیاز به انجام مطالعاتی را با کیفیت بالا برای ارزیابی اثربخشی موریتا درمانی در اختلالات اضطرابی برجسته کرد.
شواهد مبتنی بر موریتا درمانی در مدیریت بالینی اختلالات اضطرابی محدود بود. تمام مطالعات موجود در این مرور در چین انجام شدند، و نتایج ممکن است برای کشورهای غربی قابل اجرا نباشند. این مطالعات واردشده کوچک بودند، اطلاعات ناکافی را در مورد خروج بیماران از مطالعه و عوارض جانبی ارائه کردند، و حاوی خطر سوگیری بالایی بودند. بنابراین، شواهد را با کیفیت بسیار پائین درجه بندی کردیم و نتوانستیم در مورد اثربخشی موریتا درمانی در درمان اختلالات اضطرابی نتیجه‌گیری کنیم. انجام مطالعات آتی با طراحی خوب که از پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) کافی استفاده کنند، حجم نمونه بزرگی داشته باشند، میزان خروج بیماران از مطالعه و عوارض جانبی را گزارش کنند، و پیامدها را به‌طور واضح و هم‌سو و سازگار با هم گزارش دهند، مورد نیاز هستند تا اثربخشی موریتا درمانی در مدیریت بالینی اختلالات اضطرابی مشخص شود.
موریتا درمانی (Morita therapy) که برای نخستین‌بار در سال 1919 ارائه شد، یک درمان روان‌شناختی سیستماتیک برای مدیریت بالینی اختلالات اضطرابی است که مبتنی بر فلسفه شرقی است. این روش عمدتا به عنوان یک درمان جایگزین برای اختلالات اضطرابی در کشورهای آسیایی مانند ژاپن و چین استفاده می‌شود. کانون‌های متفاوتی از پیامدهای درمان برای آن گزارش شده‌اند. تا به امروز، هیچ مرور سیستماتیکی برای بررسی قدرت شواهد موریتا درمانی در مدیریت بالینی اختلالات اضطرابی وجود نداشته است.
ارزیابی تاثیرات موریتا درمانی در مقایسه با درمان دارویی، دیگر درمان‌های روان‌شناختی، عدم انجام مداخله یا لیست انتظار برای مدیریت بالینی اختلالات اضطرابی در بزرگسالان.
پایگاه ثبت تخصصی گروه افسردگی، اضطراب و اختلال روانی سازمان همکاری کاکرین (CCDANCTR، شامل کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده مرتبط با موضوع از MEDLINE (1950 تا امروز)، EMBASE (1974 تا امروز) و PsycINFO (1967 تا امروز))، Dissertation Abstracts International (DAI) و چهار بانک اطلاعاتی اصلی پزشکی چینی (Chongqing VIP Database؛ Wanfang Database؛ China Hospital Knowledge Database؛ China Biology Medicine disc) همانطور که در پروتکل این مرور تا دسامبر 2014 توضیح داده شد، را جست‌وجو کردیم. علاوه بر این، جست‌وجوی خود را در پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت و Sagace، یک موتور جست‌وجوی مبتنی بر وب برای بانک‌های اطلاعاتی زیست‌پزشکی (biomedical) در ژاپن، گسترش دادیم. محدودیتی را از نظر تاریخ یا زبان نگارش مقاله اعمال نکردیم. برای دریافت داده‌های تکمیلی با کارشناسان این زمینه تماس گرفتیم.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده مرتبط را وارد کردیم که موریتا درمانی را با هر درمان دیگری در مدیریت بالینی اختلالات اضطرابی مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم به انتخاب مطالعات و استخراج داده‌ها پرداختند. برای داده‌های دو حالتی (dichotomous data) همگن، خطر نسبی (RR) اثر ثابت (fixed-effect)؛ 95% فواصل اطمینان (CI) و، در صورت لزوم، تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB) را بر اساس قصد درمان (intention-to-treat; ITT) محاسبه کردیم. برای داده‌های پیوسته (continuous data)، تفاوت میانگین استانداردشده (SMD) اثر ثابت و 95% CI آن را محاسبه کردیم.
هفت مطالعه کوچک (449 شرکت‌کننده) را از چین پیدا کردیم، که شش مورد از آنها داده‌های قابل استفاده‌ای را برای متاآنالیز ارائه دادند. هیچ مطالعه‌ای موریتا درمانی را با کنترل غیرفعال مقایسه نکرد. روش‌های نامشخص تصادفی‌سازی، عدم کورسازی (blinding) و گزارش‌دهی با کیفیت پائین از پیامدها، در مطالعات واردشده رایج بودند. خطر کلی سوگیری (bias) را در سطح بالا و کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم.
دو مطالعه فوبیای اجتماعی (75 بیمار سرپایی)، موریتا درمانی را مستقیما با درمان دارویی مقایسه کردند. در این مقایسه، RR تجمعی از وضعیت کلی، 1.85 (95% CI؛ 1.27 تا 2.69) و NNTB معادل 3 (95% CI؛ 2 تا 5) گزارش شدند، که نشان‌دهنده وجود تفاوت معنی‌دار بین گروه‌هایی است که از موریتا درمانی در کوتاه‌مدت (تا حداکثر 12 هفته پس از درمان) حمایت کردند. داده‌های مربوط به خروج از مطالعه کافی نبوده و هیچ توصیفی از عوارض جانبی ارائه نشد. سطح کیفیت شواهد این مقایسه را بسیار پائین ارزیابی کردیم، که عمدتا به دلیل وجود خطر بالای سوگیری در مطالعات و اطلاعات ناکافی در نتایج است.
چهار مطالعه (288 بیمار بستری) تاثیر موریتا درمانی را به همراه درمان دارویی در مقابل درمان دارویی به تنهایی، سه مطالعه برای درمان اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) (228 شرکت‌کننده) و یک مطالعه برای اختلال اضطراب فراگیر (60 شرکت‌کننده)، بررسی کردند. یکی از مطالعات OCD داده‌های ناقص وضعیت کلی را گزارش کرد، در حالی که پیامد وضعیت کلی در سه مطالعه دیگر وجود نداشت. در دو مطالعه OCD در کوتاه‌مدت، تفاوت معنی‌داری میان گروه‌ها برای خروج بیماران از مطالعه به هر دلیلی وجود نداشت (RR: 1.76؛ 95% CI؛ 0.47 تا 6.67؛ I 2 = 44%). اطلاعات مربوط به خروج بیماران از مطالعه ناشی از عوارض جانبی نامشخص بود. خطر سوگیری این مقایسه را در سطح بالا ارزیابی کردیم. کیفیت شواهد را در سطح بسیار پائین درجه‌بندی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.