حرف آخر
در مطالعاتی که پیدا کردیم، ترکیب سوماتریپتان (sumatriptan) به‌علاوه ناپروکسن (naproxen) در درمان حملات میگرنی مفید بود. این ترکیب درمانی خیلی بهتر از استفاده از سوماتریپتان به‌تنهایی نبود، اما بسیار بهتر از تجویز ناپروکسن به‌تنهایی بود. هنگامی که داروها زودهنگام مصرف شدند، زمانی که درد خفیف بود، حملات با موفقیت بیشتری درمان شدند.
پیشینه
میگرن یک وضعیت پیچیده با انواع مختلفی از نشانه‌ها است. این وضعیت زنان را دو تا سه برابر بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد، و در محدوده سنی 30 تا 50 سال شایع است. ویژگی اصلی این وضعیت برای بسیاری از افراد، سردرد دردناک است. نشانه‌های دیگر شامل اختلال و تاری دید؛ حساسیت به نور، صدا و بو؛ احساس بیماری؛ و استفراغ است.
برای درمان سردردهای میگرنی، هم از کلاس داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs) و هم تریپتان (triptan) استفاده می‌شود. این مرور به بررسی چگونگی عملکرد ناپروکسن (یک NSAID) و سوماتریپتان (یک تریپتان) در ترکیب با یکدیگر می‌پردازد. قرص ترکیبی در اکثر کشورها در دسترس نیست، اما قرص‌های جداگانه به‌طور گسترده‌ای موجود بوده و می‌توانند با هم مصرف شوند.
ویژگی‌های مطالعه
در 28 اکتبر 2015، ما به دنبال کارآزمایی‌های بالینی بودیم که سوماتریپتان را به‌علاوه ناپروکسن در درمان سردرد میگرنی در بزرگسالان استفاده کردند. برای افراد، ترکیبی از سوماتریپتان و ناپروکسن، فقط سوماتریپتان، فقط ناپروکسن، یا دارونما (placebo) (قرص ساختگی) تجویز شد. بیماران و متخصصان سلامت که از آنها مراقبت می‌کردند، نمی‌دانستند که شرکت‌کنندگان چه درمانی را دریافت کرده‌اند.
نتایج کلیدی
ما 13 مطالعه را پیدا کردیم، که از این تعداد 12 مورد (با حدود 9300 نفر) اطلاعاتی را در مورد چگونگی عملکرد درمان ترکیبی ارائه دادند.
ترکیب درمانی سوماتریپتان به‌علاوه ناپروکسن برای تسکین حملات حاد میگرنی در بزرگسالان بهتر از دارونما بود. هنگامی که درمان در زمان خفیف بودن سردرد آغاز شد، 5 مورد از هر 10 (50%) بیمار تحت درمان با این ترکیب دارویی، در مقایسه با حدود 2 مورد از هر 10 (18%) بیمار درمان شده با دارونما، ظرف 2 ساعت عاری از درد بودند. تقریبا 6 مورد از هر 10 (58%) بیمار مبتلا به درد متوسط یا شدید که تحت درمان با ترکیب دارویی قرار گرفتند، در مقایسه با 3 مورد از هر 10 (27%) بیمار درمان شده با دارونما، ظرف 2 ساعت عاری از درد بودند یا شدت درد آنها به سطح خفیف تنزل پیدا کرد. این ترکیب دارویی همچنین بهتر از همان دوز از هر کدام از داروها بود که به‌تنهایی برای این افراد تجویز می‌شد. نتایج عبارت بودند از 5 مورد از هر 10 (52%) فرد درمان شده با سوماتریپتان به‌تنهایی یا حدود 4 مورد از هر 10 (44%) بیمار تحت درمان با ناپروکسن به‌تنهایی.
این ترکیب درمانی برای تسکین سایر نشانه‌های میگرن (تهوع، حساسیت به نور یا صدا) و از بین رفتن توانایی عملکرد طبیعی، بهتر از دارونما یا هر کدام از داروها به‌تنهایی بود. عوارض جانبی سرگیجه، سوزن سوزن شدن یا سوزش پوست، خواب‌آلودگی (somnolence)، حالت تهوع، سوء هاضمه (dyspepsia)، خشکی دهان و ناراحتی در قفسه سینه، با سوماتریپتان (به‌تنهایی یا به صورت ترکیبی) بیشتر از دارونما یا ناپروکسن گزارش شد. این عوارض معمولا با شدت خفیف تا متوسط بوده و به ندرت منجر به خروج بیماران از مطالعات شدند.
کیفیت شواهد
این مطالعات با استانداردهای بالایی انجام شده و عموما به اندازه کافی بزرگ بودند تا نتایج موثقی را ارائه دهند، به‌طوری که بیشتر نتایج برای اثربخشی از کیفیت بالایی برخوردار بودند. به دلیل وقوع اندک حوادث، کیفیت نتایج برای حوادث جانبی به سطح متوسط کاهش یافت.
نتیجه‌گیری‌های این مرور تغییر نکردند. درمان ترکیبی در درمان حاد سردردهای میگرنی، مؤثر بود. اثر درمان آن بیشتر از همان دوز از سوماتریپتان یا ناپروکسن به‌تنهایی بود، اما مزایای اضافی آن نسبت به سوماتریپتان به‌تنهایی، بزرگ نبود. وقتی دارو در ابتدای حمله میگرن مصرف شد، زمانی که شدت درد همچنان خفیف بود، شرکت‌کنندگان بیشتری به تسکین خوبی در درد دست پیدا کردند. عوارض جانبی با درمان ترکیبی و سوماتریپتان به‌تنهایی، شایع‌تر از دارونما یا ناپروکسن به‌تنهایی گزارش شد.
این یک نسخه به‌روزشده از مرور کاکرین اصلی است که در اکتبر 2013 تحت عنوان «سوماتریپتان (sumatriptan) به‌علاوه ناپروکسن (naproxen) در درمان حملات حاد میگرنی در بزرگسالان» منتشر شد.
میگرن یک وضعیت ناتوان‌کننده شایع بوده و برای فرد، خدمات سلامت و جامعه بار (burden) به حساب می‌آید. این وضعیت زنان را دو تا سه برابر بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد، و در محدوده سنی 30 تا 50 سال شایع است. درمان‌های موثر در درمان آن، شامل کلاس‌های دارویی تریپتان (triptan) و غیراستروئیدی ضدالتهابی (non-steroidal anti-inflammatory) است. این داروها مکانیسم‌های مختلف عملکردی دارند و ترکیب آنها ممکن است باعث تسکین بهتر درد شود. در حال حاضر سوماتریپتان و ناپروکسن به صورت ترکیبی برای درمان حاد میگرن در دسترس قرار دارند.
تعیین اثربخشی و تحمل‌پذیری سوماتریپتان به‌علاوه ناپروکسن، تجویز با هم به صورت قرص‌های جداگانه یا یک قرص ترکیبی با دوز ثابت، در مقایسه با دارونما (placebo) و دیگر مداخلات فعال در درمان حملات حاد میگرنی در بزرگسالان.
برای این به‌روزرسانی، ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) را از طریق پایگاه ثبت آنلاین مطالعات کاکرین (CRSO) تا 28 اکتبر 2015، MEDLINE (از طریق Ovid) از سال 1946 تا 28 اکتبر 2015، و EMBASE (از طریق Ovid) از سال 1974 تا 28 اکتبر 2015، و دو بانک اطلاعاتی آنلاین (www.gsk-clinicalstudyregister.com و www.clinicaltrials.gov) را جست‌وجو کردیم. ما همچنین فهرست منابع مطالعات وارد شده و مطالعات مروری مرتبط را جست‌وجو کردیم.
ما مطالعات تصادفی‌سازی شده، دوسو کور، کنترل شده با دارونما یا با درمان فعال، با حداقل 10 شرکت‌کننده در هر بازوی درمان را وارد کردیم، که از سوماتریپتان به‌علاوه ناپروکسن برای درمان اپیزود سردرد میگرنی استفاده کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی‌ها را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. ما از تعداد شرکت‌کنندگانی که به هر پیامدی دست یافتند، برای محاسبه خطر نسبی و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان برای رسیدن به یک پیامد اضافی منفعت (NNT) یا برای یک پیامد اضافی مضر (NNH) در مقایسه با دارونما یا یک درمان متفاوت فعال استفاده کردیم.
برای این به‌روزرسانی، یک مطالعه جدید (43 شرکت‌کننده) را شناسایی کردیم، اما هیچ داده‌ای را برای تجزیهوتحلیل فراهم نکرد. این مرور شامل 13 مطالعه بود که از سوماتریپتان 85 میلی‌گرم یا 50 میلی‌گرم به همراه ناپروکسن 500 میلی‌گرم در درمان حملات میگرنی با شدت خفیف، متوسط یا شدید استفاده کردند. دوازده مطالعه داده‌هایی را برای آنالیزها ارائه دادند: 3663 شرکت‌کننده درمان ترکیبی، 3682 بیمار دارونما، 964 مورد سوماتریپتان، و 982 بیمار ناپروکسن دریافت کردند. ما فقط یک مطالعه کوچک را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) برای هر یک از معیارهای ارزیابی شده شناسایی کردیم؛ آن هم در آنالیزها شرکت داده نشد.
به‌طور کلی، درمان ترکیبی بهتر از دارونما برای پیامدهای اولیه عاری از درد شدن و تسکین سردرد طی دو ساعت بود. NNT برای عاری از درد شدن در دو ساعت معادل 3.1 (95% فاصله اطمینان: 2.9 تا 3.5) بود، زمانی که شدت درد در زمان تجویز دارو، خفیف گزارش شد (50% پاسخ به سوماتریپتان به‌علاوه ناپروکسن در مقایسه با 18% با دارونما)، و معادل 4.9 (4.3 تا 5.7) بود، زمانی که شدت درد در زمان تجویز دارو، متوسط تا شدید گزارش شد (28% با سوماتریپتان به‌علاوه ناپروکسن در مقایسه با 8% با دارونما) (شواهد با کیفیت بالا). استفاده از سوماتریپتان 50 میلی‌گرم، به جای 85 میلی‌گرم، در ترکیب باعث تغییر معنی‌داری در نتیجه نشد. برای رسیدن به پاسخ‌های عاری از درد شدن طی دو ساعت و در طول 24 ساعت پس از دوز دارو، تجویز زودهنگام درمان، هنگامی که شدت درد هنوز خفیف بود، به‌طور معنی‌داری بهتر از درمان درد در زمانی بود که شدت درد، متوسط تا شدید گزارش شد. شدت حوادث جانبی عمدتا در سطح خفیف یا متوسط بوده و بندرت منجر به انصراف از درمان شدند؛ آنها با درمان ترکیبی شایع‌تر از درمان با دارونما (شواهد با کیفیت متوسط) گزارش شدند.
در صورتی كه داده‌ها امکان مقایسه مستقیم را داشتند، درمان ترکیبی نسبت به مونوتراپی، روش درمانی برتر بود، اما عوارض جانبی با ناپروکسن شیوع کمتری از سوماتریپتان داشت (شواهد كيفيت متوسط).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.