اختلال نقص توجه و بیشفعالی (Attention Deficit Hyperactivity Disorder; ADHD) یک اختلال روانپزشکی شایع در دوران کودکی است که با ویژگیهای بیتوجهی، بیشفعالی و تحریکپذیری مشخص میشود. بهطور کلی، درمان موثر ADHD متکی بر درمان جامع است. طب سوزنی (acupuncture) یک روش درمانی مکمل و جایگزین (complementary and alternative medicine; CAM) است که به نظر میرسد عوارض جانبی کمی دارد.
طب سوزنی بهعنوان یک درمان نسبتا ساده، ارزان و بیخطر در مقایسه با دیگر مداخلات متداول، بهطور گستردهای در کشورهای شرقی مورد استفاده قرار میگیرد. طبق فرضیه پایه در طب سنتی چینی (Traditional Chinese Medicine; TCM)، بیماری ADHD ناشی از «بیشفعالی نیروی یانگ (yang) کبد»، «گُرگرفتگی کیسه صفرا»، «کمبود انرژی چی (qi) قلب و طحال»، «عدم تعامل قلب و کلیه» و «ناهماهنگی نیروهای یین-یانگ (yin-yang)» است. بنابراین، ADHD در کودکان بهصورت نشانههای بالینی بیشفعالی، بیقراری، بیاحتیاطی، بیادبی و لجبازی ظاهر میشود. «یین-یانگ» و «چی-شو» (Qi-xue) مفاهیم بسیار مهمی در TCM (طب سنتی چینی) هستند. در سیستم مریدین (meridian)، تعبیر اصلی «یین» و «یانگ» تقارن و تعادل است. طب سوزنی میتواند به حفظ تعادل یین و یانگ درونی کمک کند. همچنین در فرضیه TCM اعتقاد بر این است که طب سوزنی میتواند جوهره حیاتی بدن انسان را که در چین، «چی» نامیده میشود، تقویت کرده و انسداد کانالها را برطرف کند. چی میتواند میان یین و یانگ حرکت کند تا آنها را بهطور هماهنگ تنظیم کرده، و بدین ترتیب یک محیط درونی دوستانه، پایدار و آرام را ایجاد کند.
طب سوزنی بهعنوان یک مداخله درمانی بهطور فزایندهای در کشورهای غربی مورد استفاده قرار میگیرد. بااینحال، مشخص نیست شواهد موجود به اندازه کافی قوی هستند که استفاده از طب سوزنی را بهعنوان درمانی برای ADHD توجیه کنند یا خیر.
هیچ کارآزمایی جدیدی در این مرور وارد نشد. نویسندگان این مرور دریافتند که شواهد کافی برای نتیجهگیری در مورد کارآمدی یا بیخطری (safety) طب سوزنی در مدیریت بالینی ADHD در کودکان و نوجوانان وجود ندارد. نیاز مبرمی به انجام تعداد بیشتری از مطالعات تصادفیسازی و کنترلشده دوسو کور (double-blind) در مقیاس بزرگ، و بهصورت چند مرکزی در مورد طب سوزنی با ارزیابی استاندارد پیامدهای آن در مدیریت بالینی ADHD در کودکان و نوجوانان وجود دارد.
یک جستوجوی جامع نشان داد که هیچ شواهدی مبتنی بر کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبه-تصادفیسازی و کنترلشده برای تائید استفاده از طب سوزنی بهعنوان درمانی برای ADHD در کودکان و نوجوانان وجود ندارد. با توجه به فقدان کارآزمایی در این زمینه، نمیتوانیم در مورد کارآمدی و بیخطری طب سوزنی برای ADHD در کودکان و نوجوانان نتیجهگیری کنیم. این مرور نیاز به انجام پژوهشهای بیشتر را در این زمینه در قالب کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده و با کیفیت بالا، در مقیاس بزرگ، برجسته میکند.
اختلال نقص توجه و بیشفعالی (Attention Deficit Hyperactivity Disorder; ADHD) یک اختلال روانپزشکی شایع در دوران کودکی است که با ویژگیهای بیتوجهی، بیشفعالی و تحریکپذیری مشخص میشود. علاقه به درمانهای مکمل و جایگزین مانند طب سوزنی (acupuncture) رو به افزایش است؛ بااینحال، هنوز مشخص نیست که استفاده از طب سوزنی در کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD توسط شواهد موجود پشتیبانی میشود یا خیر.
ارزیابی کارآمدی و بیخطری (safety) طب سوزنی بهعنوان درمانی برای ADHD در کودکان و نوجوانان.
پایگاههای CENTRAL ( کتابخانه کاکرین ، سال 2010، شماره 2)؛ MEDLINE (21 می 2010)؛ CINAHL (21 می 2010)؛ EMBASE (21 می 2010)؛ ERIC (21 می 2010)؛ PsycINFO (21 می 2010)؛ بانک اطلاعاتی پزشکی بیولوژیکی چین (10 می 2010)؛ Chinese Scientific Periodical Database of VIP INFORMATION (10 می 2010)؛ نشریه دورهای چین در زیرساختهای دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure) (10 می 2010)؛ و بانک اطلاعاتی پزشکی مبتنی بر شواهد چین (10 می 2010) را جستوجو کردیم. مجلات و خلاصهمقالات کنفرانسها به زبان چینی را بهصورت دستی جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده و کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی و کنترلشدهای که به مقایسه طب سوزنی با دارونما (placebo) یا طب سوزنی ساختگی یا درمان متداول پرداختند. شرکتکنندگان زیر 18 سال مبتلا به هر نوعی از ADHD وارد مطالعه شدند. مقالات به هر زبانی که منتشر شدند، وارد این مرور شدند.
دو نویسنده مرور (S Li و B Yu) بهطور مستقل از هم مطالعاتی را که باید در مرور وارد میشدند، بر اساس معیارهای ورود و خروج تعیین کرده و دادهها را با استفاده از فرمهای استخراج از پیش تدوینشده به دست آوردند. خطر سوگیری (bias) درون کارآزماییها توسط همان نویسندگان مرور در رابطه با پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، کورسازی (blinding) و انصراف از مطالعه ارزیابی شد. معیارهای پیامد ADHD از مقیاسهای رتبهبندی نشانههای اصلی استخراج شده و پیامدهای ثانویه اضافی در نظر گرفته شدند.
هیچ مطالعهای با معیارهای ورود به این مرور مطابقت نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
This Cochrane review was originally created in English. The accuracy of the translation is the responsibility of the translation team producing it. The translation is produced with care and follows standard processes to ensure quality control. However, in case of mismatches, inaccurate or inappropriate translations, the English original prevails.