سوال مطالعه مروری: نویسندگان کاکرین شواهد موجود را در مورد استفاده از لاپاروسکوپی برای مدیریت درد حاد زیر شکم، درد غیراختصاصی قسمت پائینی شکم یا آپاندیسیت مشکوک در زنان در سنین باروری بررسی کردند. تعداد 12 مطالعه را یافتیم.
پیشینه: درد حاد زیر شکم یک اتفاق رایج بین زنان در سنین باروری است و اغلب منجر به ارجاع به بیمارستان می‌شود، زیرا مشخص کردن علت درد اغلب دشوار است. تشخیص‌های احتمالی شامل درد ناشی از تخمک‌گذاری، کیست تخمدان، عفونت لگن، حاملگی خارج رحمی و آپاندیسیت هستند. بسیاری از زنان در نهایت آپاندیس خود را به‌طور غیرضروری خارج می‌کنند. پیشنهاد شده که مشاهده حفره لگن از طریق لاپاروسکوپی می‌تواند در مدیریت بالینی چنین زنانی مفید باشد.
ویژگی‌های مطالعه: دوازده مطالعه با 1020 زن از 11 کشور شناسایی شدند. هشت مطالعه لاپاروسکوپی را با آپاندیسکتومی باز مقایسه کرده، و چهار مطالعه لاپاروسکوپی را با روش «منتظر بمان و ببین» مقایسه کردند. شواهد تا اکتبر 2013 به‌روز است.
نتایج کلیدی: در این مرور از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده، لاپاروسکوپی نسبت به آپاندیسکتومی باز به تنهایی و استراتژی «منتظر بمان و ببین» برتری داشت، زیرا تشخیص‌های خاص‌تری پیش از ترخیص، و دوره بستری کوتاه‌تر در بیمارستان و بازگشت زودهنگام به سر کار (در مقایسه با آپاندیسکتومی باز به تنهایی) گزارش شد. هیچ شواهدی مبنی بر افزایش عوارض جانبی هنگام استفاده از هر یک از این استراتژی‌ها یافت نشد. نرخ برداشتن آپاندیس‌های طبیعی با روش لاپاروسکوپی در مقایسه با آپاندیسکتومی باز کاهش یافت، اما زمانی که روش لاپاروسکوپی با استراتژی «منتظر بمان و ببین» مقایسه شد، بیشتر بود.
کیفیت شواهد:
کیفیت شواهد برای اکثر پیامدها از پائین تا متوسط رتبه‌بندی شد، عمدتا به این دلیل که بسیاری از مطالعات دارای محدودیت‌های روش‌شناسی (methodology) بودند و عدم دقت (imprecision) برای برخی از پیامدها ذکر شد.
ما دریافتیم که انجام لاپاروسکوپی در زنان مبتلا به درد حاد زیر شکم، درد غیراختصاصی قسمت پائینی شکم یا آپاندیسیت مشکوک، منجر به نرخ بالاتری از تشخیص‌های خاص و نرخ پائین‌تر برداشتن آپاندیس‌های طبیعی در مقایسه با آپاندیسکتومی باز شد. طول مدت بستری در بیمارستان کوتاه‌تر بود. هیچ شواهدی حاکی از افزایش عوارض جانبی هنگام استفاده از هر یک از این استراتژی‌ها نبود.
این نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین اصیل، در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) شماره 1، سال 2011 منتشر شد. درد حاد زیر شکم شایع است، و تشخیص آن به ویژه در زنان یائسه‌نشده چالش‌برانگیز است، زیرا نشانه‌های تخمک‌گذاری و قاعدگی با نشانه‌های آپاندیسیت، عوارض اولیه بارداری و عفونت لگن همپوشانی دارند. یک استراتژی مدیریت بالینی شامل انجام لاپاروسکوپی زودهنگام به‌طور بالقوه می‌تواند تشخیص دقیق‌تر، درمان زودتر و کاهش خطر عوارض را ارائه دهد.
بررسی اثربخشی و مضرات انجام لاپاروسکوپی برای مدیریت بالینی درد حاد زیر شکم در زنان در سنین باروری.
پایگاه ثبت تخصصی گروه اختلالات قاعدگی و ناباروری (MDSG) در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین )، MEDLINE؛ EMBASE؛ PsycINFO؛ LILACS و CINAHL (اکتبر 2013) جست‌وجو شدند. پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) نیز جست‌وجو شد. هیچ مطالعه جدیدی وارد این نسخه به‌روز شده نشد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) که شامل زنان در سنین باروری بوده و با درد حاد زیر شکم، درد غیراختصاصی قسمت پائینی شکم یا آپاندیسیت مشکوک مراجعه کردند. اگر کارآزمایی‌ها، لاپاروسکوپی را با آپاندیسکتومی (appendicectomy) باز، یا لاپاروسکوپی را با استراتژی تحت نظر قرار دادن بیمار مقایسه کردند، وارد شدند. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب کارآزمایی را انجام دادند.
داده‌های حاصل از مطالعاتی که معیارهای ورود را برآورده کردند، مستقلا توسط دو نویسنده مرور استخراج شده و خطر سوگیری (bias) ارزیابی شد. از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) استفاده کردیم. جدول خلاصه‌ای از یافته‌ها با استفاده از معیارهای درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) تهیه شد.
در مجموع 12 مطالعه شامل 1020 شرکت‌کننده در مرور گنجانده شدند. این مطالعات خطر سوگیری پائین تا متوسط داشتند، عمدتا به این دلیل که پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) یا روش‌های تولید توالی (sequence generation) به اندازه کافی گزارش نشدند. علاوه بر این، مشخص نبود که پیگیری برای گروه‌های درمان مشابه بود یا خیر. تست شاخص (index test) به عنوان یک استاندارد مرجع در گروه لاپاروسکوپی گنجانده شد، و تایید افتراقی (differential verification) یا سوگیری نسبی تایید ممکن است در اکثر RCTها رخ داده باشد. بر اساس رویکرد GRADE، سطح کیفیت شواهد برای اکثر پیامدها پائین تا متوسط بود.
لاپاروسکوپی با آپاندیسکتومی باز در هشت RCT مقایسه شد. لاپاروسکوپی با افزایش نرخ تشخیص‌های خاص همراه بود (هفت RCT؛ 561 شرکت‌کننده؛ نسبت شانس (OR): 4.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.50 تا 6.71؛ I 2 = 18%)، اما هیچ شواهدی مبنی بر کاهش نرخ عارضه جانبی دیده نشد (هشت RCT؛ 623 شرکت‌کننده؛ OR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.19 تا 1.10؛ I 2 = 0%). متاآنالیز هفت مطالعه تفاوت معنی‌داری را نشان داد که به نفع انجام لاپاروسکوپی در نرخ برداشتن آپاندیس طبیعی بود (هفت RCT؛ 475 شرکت‌کننده؛ OR: 0.13؛ 95% CI؛ 0.07 تا 0.24؛ I 2 = 0%).
تشخیص لاپاروسکوپی در مقابل استراتژی «صبر کن و ببین» در چهار RCT مورد بررسی قرار گرفت. وجود تفاوت معنی‌دار به نفع لاپاروسکوپی از نظر نرخ تشخیص‌های خاص بود (چهار RCT؛ 395 شرکت‌کننده؛ OR: 6.07؛ 95% CI؛ 1.85 تا 29.88؛ I 2 = 79%)، اما هیچ شواهدی، تفاوتی را در نرخ عوارض جانبی نشان نداد (OR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.45 تا 1.67؛ I 2 = 0%).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.