بیماری کرون (Crohn's disease) چیست؟
بیماری کرون یک بیماری التهابی طولانی‌مدت (مزمن) روده است که می‌تواند هر بخشی از مسیر معده‌ای-روده‌ای را از دهان تا آنوس درگیر کند. نشانه‌های آن شامل دل‌درد، اسهال غیر-خونی، و کاهش وزن است.
یوستکینوماب (ustekinumab) و بریاکینوماب (briakinumab) چیست؟
یوستکینوماب و بریاکینوماب داروهای بیولوژیک هستند. این داروها را می‌توان با استفاده از یک سرنگ به زیر پوست یا مستقیما به داخل یک ورید (داخل وریدی) تزریق کرد. درمان‌های بیولوژیک، سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند و التهاب همراه با بیماری کرون را کاهش می‌دهند. وقتی افراد مبتلا به کرون نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند، به آن دوره «فعال» و وقتی نشانه‌ها متوقف می‌شود، به آن دوره «بهبودی» گفته می‌شود.
پژوهشگران چه موضوعی را بررسی کردند؟
پژوهشگران بررسی کردند که یوستکینوماب یا بریاکینوماب در افراد مبتلا به بیماری کرون فعال باعث بهبودی می‌شود یا خیر و اینکه این داروها ممکن است آسیب‌هایی (عوارض جانبی) داشته باشند یا خیر. این پژوهشگران منابع علمی را تا تاریخ 12 سپتامبر 2016 جست‌وجو کردند.
پژوهشگران به چه نتایجی دست یافتند؟
پژوهشگران شش مطالعه را با مجموع 2324 شرکت‌کننده پیدا کردند. دو مطالعه بریاکینوماب را با دارونما (placebo) (یک داروی ساختگی) و چهار مطالعه یوستکینوماب را با دارونما مقایسه کردند. همه این مطالعات کیفیت بالایی داشتند.
هیچ تفاوتی در نسبت شرکت‌کنندگان دریافت کننده بریاکینوماب و دارونما که به بهبودی دست یافتند، وجود نداشت. هیچ افزایشی در عوارض جانبی یا عوارض جانبی شدید با بریاکینوماب در مقایسه با دارونما دیده نشد. شایع‌ترین عارضه جانبی در شرکت‌کنندگان بریاکینوماب عفونت و واکنش در محل تزریق بود. بر اساس نتایج این دو مطالعه، کارخانه‌های تولید کننده بریاکینوماب، تولید این دارو را متوقف کردند.
شواهد با کیفیت بالا نشان داد که یوستکینوماب نسبت به دارونما برای کمک به شرکت‌کنندگان به جهت بهبودی بیماری و برای کاهش نشانه‌های بیماری کرون فعال کمک کننده است. دوزهای مختلف یوستکینوماب آزمایش شد و شواهد با کیفیت متوسط تا بالا نشان داد که 6.0 میلی‌گرم/کیلوگرم موثرترین دوز است. هیچ افزایشی در عوارض جانبی یا عوارض جانبی شدید با یوستکینوماب در مقایسه با دارونما دیده نشد. عفونت شایع‌ترین عارضه جانبی در بیماران یوستکینوماب بود. در مطالعات یوستکینوماب، بدتر شدن بیماری کرون و عفونت‌های شدید، شایع‌ترین عوارض جانبی جدی بودند. یوستکینوماب یک درمان نویدبخش برای القای بهبودی و بهبود نشانه‌ها در افراد مبتلا به بیماری کرون است. به مطالعات بیشتری به جهت تعیین اثربخشی و بی‌خطری (safety) طولانی‌مدت یوستکینوماب در بیماران مبتلا به بیماری کرون متوسط تا شدید نیاز است. هم‌چنین لازم است که بهترین دوز یوستکینوماب مشخص شود.
شواهد با کیفیت بالا نشان می‌دهد که یوستکینوماب برای القای بهبودی و بهتر شدن بالینی در بیماران مبتلا به بیماری کرون متوسط تا شدید موثر است. شواهد با کیفیت متوسط تا بالا نشان می‌دهد که بهترین دوز یوستکینوماب 6 میلی‌گرم/کیلوگرم است. به نظر می‌آید که بریاکینوماب و یوستکینوماب ایمن هستند. شواهد با کیفیت متوسط هیچ افزایش خطری را در عوارض جانبی جدی نشان نمی‌دهد. به مطالعات آتی برای مشخص کردن اثربخشی و بی‌خطری (safety) طولانی‌مدت یوستکینوماب در بیماران مبتلا به بیماری کرون متوسط تا شدید نیاز است.
یوستکینوماب (ustekinumab)؛ (CNTO 1275) و بریاکینوماب (briakinumab)؛ (ABT-874) آنتی‌بادی‌های مونوکلونال هستند که زیر واحد استاندارد p40 سایتوکین‌های اینترلوکین-12 و اینترلوکین-23؛ (IL−12/23p40) را که در پاتوژنز بیماری کرون دخیل‌اند، هدف می‌گیرند.
هدف از این مرور، بررسی اثربخشی و بی‌خطری (safety) آنتی‌بادی‌های ضد-IL12/23p40 برای القای بهبودی در بیماری کرون بود.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را از ابتدا تا 12 سپتامبر 2016 جست‌وجو کردیم: PubMed؛ MEDLINE؛ EMBASE، و کتابخانه کاکرین؛ (CENTRAL). چکیده‌های جلسات و منابع را برای شناسایی مطالعات بیشتر جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که در آنها آنتی‌بادی‌های مونوکلونال ضد-IL−12/23p40 با دارونما (placebo) یا مقایسه کننده فعال دیگر در بیماران مبتلا به بیماری کرون مقایسه شده بودند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم به غربالگری مطالعات جهت ورود و استخراج داده‌ها پرداختند. با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین، کیفیت روش‌شناسی بررسی شد. پیامد اولیه، شکست در القای بهبودی بالینی بود که با شاخص فعالیت بیماری کرون (Crohn's disease activity index; CDAI) کمتر از 150 امتیاز مشخص می‌شود. پیامدهای ثانویه شامل شکست در القای بهبود بالینی، عوارض جانبی، عوارض جانبی جدی، و ترک مطالعه به دلیل عوارض جانبی بود. بهبود بالینی به صورت امتیاز > 70 یا > 100 از خط پایه در CDAI بود. برای هر پیامد، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (95% CI) را محاسبه کردیم. داده‌ها بر اساس قصد درمان (intention‐to‐treat) تجزیهوتحلیل شدند. در کل کیفیت شواهدی که از پیامدها حمایت می‌کردند با کمک معیارهای درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شدند.
شش RCT (n = 2324 بیمار) مناسب معیارهای ورود بودند. همه مطالعات دارای خطر پائین سوگیری بودند. دو کارآزمایی بریاکینوماب، به دلیل تفاوت‌های موجود در دوزها و نقاط زمانی، برای تجزیهوتحلیل تجمیع نشدند. در هر دو مطالعه هیچ تفاوتی با اهمیت آماری در نرخ‌های بهبودی وجود نداشت. یک مطالعه (n = 79) دوزهای 1 میلی‌گرم/کیلوگرم و 3 میلی‌گرم/کیلوگرم را با دارونما مقایسه کرد. در گروه بریاکینوماب 70% از بیماران (44/63) در مقایسه با 81% از بیماران دارونما (13/16) نتوانستند در هفته‌های 6 یا 9 وارد دوره بهبودی بالینی شوند (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.65 تا 1.14). تجزیهوتحلیل زیر-گروه هیچ تفاوت معناداری از لحاظ دوز نشان نداد. مطالعه دیگر بریاکینوماب (n = 230) دوزهای داخل وریدی 200 میلی‌گرم؛ 400 میلی‌گرم و 700 میلی‌گرم را با دارونما مقایسه کرد. هشتادوچهار درصد از بیماران بریاکینوماب (154/184) در مقایسه با 91% از بیماران دارونما (42/46) نتوانستند در شش هفته وارد دوره بهبودی بالینی شوند (RR 0.92؛ 95% CI؛ 0.83 تا 1.03). تجزیهوتحلیل زیر-گروه هیچ تفاوت معناداری از لحاظ دوز نشان نداد. تجزیه‌و‌تحلیل‌های GRADE از مطالعات بریاکینوماب نشان داد کیفیت کلی شواهد برای پیامد بهبودی بالینی، پائین است. بر اساس نتایج این دو مطالعه، کارخانه‌های تولید کننده بریاکینوماب، تولید این دارو را متوقف کردند. مطالعات یوستکینوماب با وجود تفاوت‌هایی در دوزهای داخل وریدی تجمیع شدند (یعنی 1 میلی‌گرم/کیلوگرم؛ 3 میلی‌گرم/کیلوگرم؛ 4.5 میلی‌گرم/کیلوگرم و 6 میلی‌گرم/کیلوگرم)، اما گروه دوز زیر-جلدی در این تجزیهوتحلیل داخل نشد، به دلیل اینکه اگر دوزبندی زیر-جلدی معادل با داخل وریدی بود، تجزیهوتحلیل نامشخص می‌شد. در نرخ‌های بهبودی، تفاوتی وجود داشت که دارای اهمیت آماری بود. در هفته شش، 84% از بیماران یوستکینوماب (764/914) در مقایسه با 90% از بیماران دارونما (367/406) بهبودی نیافتند (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.88 تا 0.96؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). تجزیهوتحلیل زیر-گروه، تفاوتی با اهمیت آماری در گروه دوز 6.0 میلی‌گرم/کیلوگرم نشان داد (شواهد با کیفیت متوسط). تفاوت‌هایی در بهبود بالینی بین بیماران درمان شده با یوستکینوماب و دارونما وجود داشت که از اهمیت آماری برخوردار بود. در گروه یوستکینوماب، 55% بیماران (502/914) در مقایسه با 71% بیماران دارونما (287/406) از لحاظ بالینی بهبودی نداشتند (یعنی کاهش 70 امتیازی در نمره CDAI)؛ (RR 0.78؛ 95% CI؛ 0.71 تا 0.85؛ 3 مطالعه). تجزیهوتحلیل زیر-گروه تفاوت‌های مهمی را در مقایسه با دارونما برای زیر-گروه‌های دوزهای 1 میلی‌گرم/کیلوگرم؛ 4.5 میلی‌گرم/کیلوگرم و 6 میلی‌گرم/کیلوگرم نشان داد. به طور مشابهی برای کاهش 100 امتیازی در CDAI؛ 64% بیماران (588/914) در گروه یوستکینوماب در مقایسه با 78% بیماران دارونما (318/406) از لحاظ بالینی بهبودی نداشتند (RR 0.82؛ 95% CI؛ 0.77 تا 0.88؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). تجزیهوتحلیل زیر-گروه، تفاوت چشم‌گیری را در مقایسه با دارونما برای گروه‌های دوزهای 4.5 میلی‌گرم/کیلوگرم و 6.0 میلی‌گرم/کیلوگرم نشان داد (شواهد با کیفیت بالا). هیچ تفاوتی در بروز عوارض جانبی، عوارض جانبی جدی یا خروج از درمان به دلیل عوارض جانبی وجود نداشت که اهمیت آماری داشته باشد. شصت‌ودو درصد بیماران یوستکینوماب (860/1386) در مقایسه با 64% بیماران دارونما (407/637) حداقل یک عارضه جانبی داشتند (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.04؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بالا). پنج درصد بیماران یوستکینوماب (75/1386) در مقایسه با 6% بیماران دارونما (41/637) یک عارضه جانبی جدی داشتند (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.58 تا 1.20؛ 4 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط). در بیماران بریاکینوماب، عفونت و واکنش محل تزریق شایع‌ترین عوارض جانبی بود. عفونت شایع‌ترین عارضه جانبی در بیماران یوستکینوماب بود. بدتر شدن بیماری کرون و عفونت‌های شدید، شایع‌ترین عوارض جانبی جدی بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.