پیشینه
کمبود ویتامین A در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط، از نظر بهداشت عمومی مشکل قابل توجهی است. مکمل ویتامین A که برای کودکان بین سنین شش ماه و پنج سال تجویز می‌شود، مرگ‌ومیرها را در این زمینه کاهش می‌دهد. این مرور، روی نوزادان یک تا شش ماه متمرکز شد.
سوال مطالعه مروری
آیا مکمل ویتامین A در نوزادان یک تا شش ماه تاثیرات مفید یا مضر داشته است؟
ویژگی‌های مطالعه
نویسندگان مرور، منابع علمی پزشکی را برای شناسایی مطالعات مرتبطی جست‌وجو کردند که در آنها تاثیر مکمل ویتامین A در برابر گروه کنترل روی مرگ‌ومیر، بیماری، و عوارض جانبی در نوزادان یک تا شش ماهه که به صورت تصادفی انتخاب شدند، مقایسه شده بود. این منابع علمی تا 5 مارچ 2016 به‌روز است. این جست‌وجو 12 مطالعه را که شامل 24,846 نوزاد بود، شناسایی کرد. بسیاری از مطالعات به خوبی انجام شدند و شامل کودکانی از آسیا، آفریقا، و آمریکای لاتین بود.
نتایج کلیدی
نتایج حاصل از این مطالعات هیچ گونه شواهد قانع کننده‌ای که نشان دهد مصرف مکمل ویتامین A، مرگ‌ومیر یا بیماری را در نوزادان یک تا شش ماهه کاهش می‌دهد، ارائه نکرد (کیفیت شواهد: متوسط). مکمل تا به حال هیچ گونه تاثیرات مفیدی در کاهش بیماری یا مرگ‌ومیر به علت اسهال یا پنومونی نداشته است. هم‌چنین مکمل ویتامین A، نسبت کودکانی را که بر اساس سطح ویتامین A خون خود، مبتلا به کمبود ویتامین A هستند را کاهش نمی‌دهد (کیفیت شواهد: متوسط). در نوزادانی که به آنها ویتامین A داده شد، افزایش خطر برآمده بودن نقطه‌ای نرم در بالای سر آنها (به نام فونتانل برجسته) وجود داشت و کیفیت شواهد برای این عارضه جانبی در سطح بالایی بود. با این حال، این عارضه جانبی، مرگ‌ومیر یا خطر غش کردن بعدی را افزایش نداد.
به طور خلاصه، مصرف مکمل ویتامین A در نوزادان یک تا شش ماه، مرگ‌ومیر یا بیماری را کاهش نداد؛ با این حال، مکمل ویتامین A، خطر ابتلا به فونتانل برجسته را افزایش داد.
شواهد قانع کننده‌ای که نشان دهد مکمل ویتامین A در نوزادان یک تا شش ماه موجب کاهش مورتالیتی یا موربیدیتی نوزادان کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط می‌شود، وجود ندارد. افزایش خطر ابتلا به فونتانل برجسته با مصرف مکمل ویتامین A در این گروه سنی وجود دارد؛ با این حال، به دلیل این عوارض جانبی، عوارض بعدی گزارش نشد.
کمبود ویتامین A در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط، از نظر بهداشت عمومی مشکل قابل توجهی است. تجویز مکمل ویتامین A، به نوزادان کمتر از شش ماه به عنوان یکی از راهکارهای بهبود تغذیه نوزادان در معرض خطر کمبود ویتامین A ارائه شده و در نتیجه به طور بالقوه موربیدیتی و مورتالیتی را در آنها کاهش می‌دهد.
بررسی تاثیر مکمل مصنوعی ویتامین A در نوزادان یک تا شش ماه در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط، صرف نظر از وضعیت مصرف مکمل ویتامین A پیش از زایمان یا پس از زایمان توسط مادر، بر مورتالیتی، موربیدیتی و عوارض جانبی.
ما از راهبرد جست‌وجوی استاندارد گروه نوزادان در کاکرین برای جست‌وجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 2؛ 2016)؛ MEDLINE via PubMed (از 1966 تا 5 مارچ 2016)؛ Embase (از 1980 تا 5 مارچ 2016) و CINAHL (از 1982 تا 5 مارچ 2016) استفاده کردیم. هم‌چنین بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی‌های بالینی، خلاصه مقالات کنفرانس‌ها و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را برای کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی شده جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی شده، مجزا یا خوشه‌ای تصادفی‌سازی شده شامل مکمل مصنوعی ویتامین A در مقایسه با گروه دارونما (placebo) یا عدم مداخله در نوزادان یک تا شش ماه واجد شرایط بودند.
دو نویسنده مرور، مطالعات را از نظر واجد شرایط بودن و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌های حاصل از پیامدها را گردآوری کردند.
این مرور شامل 12 مطالعه (گزارش شده در 22 نشریه) بود. مطالعات وارد شده، 24,846 شرکت‌کننده یک تا شش ماهه را به گروه مکمل ویتامین A یا گروه کنترل اختصاص دادند. بر اساس هفت مطالعه که 21,339 شرکت‌کننده (85%) را وارد کردند (خطر نسبی (RR): 1.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 1.25؛ I2 = 0%؛ تست برای ناهمگونی: 0.79 = P؛ کیفیت شواهد: متوسط) تاثیری از مورتالیتی به هر علتی به عنوان پیامد اولیه مکمل ویتامین A وجود نداشت. هم‌چنین، تاثیری از مکمل ویتامین A بر مورتالیتی یا موربیدیتی به دلیل اسهال و عفونت دستگاه تنفسی وجود نداشت. خطر ابتلا به فونتانل برجسته (bulging fontanelle) درون 24 تا 72 ساعت پس از مصرف مکمل در گروه ویتامین A نسبت به گروه کنترل، افزایش یافت (RR: 3.10؛ 95% CI؛ 1.89 تا 5.09؛ I2 = 9%؛ تست برای ناهمگونی: 0.36 = P؛ کیفیت شواهد: بالا). هیچ گزارشی درباره افزایش خطر مرگ‌ومیر، تشنج یا تحریک‌پذیری در نوزادانی که پس از مصرف مکمل ویتامین A، فونتانل برجسته در آنها پیشرفت کرده بود وجود نداشت، و در اکثر موارد درون 72 ساعت حل شده بود. خطر ابتلا به سایر عوارض جانبی مانند استفراغ، تحریک‌پذیری، اسهال، تب و تشنج در گروه مکمل ویتامین A در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت. مصرف مکمل ویتامین A هیچ تاثیری با اهمیت آماری بر کمبود ویتامین A نداشت (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.70 تا 1.06؛ I2 = 27%؛ تست برای ناهمگونی: 0.25 = P؛ کیفیت شواهد: متوسط).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.