عفونت توکسوپلاسموز، توسط یک انگل توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) ایجاد می‌شود. خوردن یا دست زدن به گوشت خام یا کاملا پخته نشده، نشستن دست‌ها پس از باغبانی، دست زدن به خاک یا آب آلوده، یا تماس با مدفوع گربه‌ها، می‌توانند باعث عفونت شوند. این بیماری معمولا بدون علامت و خود-محدود‌شونده است. پیشگیری اولیه شامل آموزش عموم مردم، تصفیه آب و بهبود بهداشت کشاورزی در جهت کاهش عفونت حیوانی است.
اگر زنان باردار قبلا در مواجهه با انگل قرار نگرفته باشند و در دوران بارداری آنتی‌بادی‌ها را ایجاد کنند، عفونت می‌تواند از مادر به جنین منتقل شود (توکسوپلاسموز مادرزادی). این وضعیت نادر است، اما به‌طور بالقوه‌ای پیامدهای جدی را مانند ناهنجاری در شکل اعضای بدن، عقب‌ماندگی ذهنی، ناشنوایی و نابینایی نوزاد آلوده، مرگ داخل-رحمی یا مرده‌زایی به همراه دارد. احتمال ابتلا به عفونت طی سه ماهه سوم بارداری بیشتر است، اما خطر بروز علایم بالینی شدید در جنین در اوایل بارداری بیشتر خواهد بود. زنان باردار اغلب از عوامل خطرساز توکسوپلاسموز مادرزادی آگاه نیستند. ارائه آموزش در دوران بارداری می‌تواند به این معنی باشد که زنان اقدامات رفتاری ساده‌ای را برای جلوگیری از ابتلا به توکسوپلاسموز اتخاذ کنند.
این مرور، شامل دو کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (با مشارکت 5455 زن) بود. داده‌ها قابل ترکیب شدن نبودند، زیرا هر کارآزمایی، اثربخشی مداخله را به روش‌های مختلفی اندازه‌گیری کرد. یک مطالعه در کانادا انجام شد و شامل 432 زن بود که به‌طور تصادفی بین دو کلاس تقسیم شدند، یکی با ارائه 10-دقیقه‌ای طی یک کلاس آموزشی در دوران بارداری پیرامون پیشگیری از ابتلا به توکسوپلاسموز و دیگری یک کلاس معمولی آموزشی دوران بارداری. میزان از دست رفتن افراد در دوره پیگیری، زیاد بود و 285 نفر پرسش‌نامه پس از آزمون را در سه ماهه سوم بارداری تکمیل کردند. فقط 5% از زنان گروه مداخله به یاد می‌آورند که طی کلاس‌های دوران بارداری، اطلاعاتی را در مورد پیشگیری از توکسوپلاسموز دریافت کرده‌اند. با این حال، نویسندگان نتیجه‌گیری کردند که آموزش دوران بارداری می‌تواند به‌طور تاثیرگذاری رفتار زنان باردار را تغییر دهد، زیرا باعث ارتقای بهداشت حیوانات خانگی، بهداشت شخصی و سلامت تغذیه خواهد شد. کارآزمایی دیگر که در فرانسه انجام شد، شامل 5023 زن باردار بدون شواهدی از عفونت توکسوپلاسموز (سرولوژی منفی) بود که به‌طور تصادفی برای دریافت یک بروشور و یک نوار صوتی حاوی اطلاعاتی برای پیشگیری از ابتلا به توکسوپلاسموز یا شرکت در یک کلاس آموزشی معمولی در دوران بارداری تقسیم شدند. میزان از دست رفتن افراد طی دوره پیگیری بالا بود و 2790 نفر هم پرسش‌نامه رفتاری پیش از آزمون و هم پرسش‌نامه رفتاری پس از آزمون را تکمیل کردند (44.5% در دوره پیگیری از دست رفتند)، در حالی که 3949 زن برای بررسی آنتی‌بادی‌های خون آزمایش شدند (22.4% در دوره پیگیری از دست رفتند). رفتار زنان پس از مداخله تغییری نکرد. به‌طور مشابه، نرخ مثبت شدن سرولوژی بین گروه‌ها تفاوتی را نشان نداد (13 مورد از 2591 زن در گروه مداخله و چهار مورد از 1358 زن در گروه کنترل).
هر دو کارآزمایی بر مبنای رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، با کیفیت روش‌شناسی پائین ارزیابی شدند. این امر، اعتماد ما را به نتایج محدود می‌کند. از این رو، شواهد حمایت‌کننده از آموزش دوران بارداری برای پیشگیری از ابتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی محدود است.
اگرچه پیشگیری اولیه از ابتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی، مداخله‌ای مطلوب در نظر گرفته می‌شود، با توجه به عدم وجود خطرات مرتبط در مقایسه با پیشگیری نوع دوم یا ثانویه و پیشگیری نوع سوم یا ثالثیه، اثربخشی آن به اندازه کافی ارزیابی نشده است. شواهد بسیار اندکی از RCTها وجود دارد که آموزش دوران بارداری در کاهش توکسوپلاسموز مادرزادی تاثیرگذار است، حتی اگر شواهد حاصل از مطالعات مشاهده‌ای چنین چیزی را نشان دهد. با توجه به فقدان شواهد حمایت‌کننده از ارائه آموزش در دوران بارداری به منظور پیشگیری از ابتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی، برای تائید هرگونه مزایای بالقوه و تعیین کمیّت تاثیر مجموعه‌های مختلف مداخله آموزشی، انجام RCTهای بیشتری مورد نیاز است.
توکسوپلاسموز مادرزادی، یک عفونت نادر، اما بالقوه شدید در نظر گرفته می‌شود. آموزش برای توکسوپلاسموز مادرزادی در دوران بارداری می‌تواند موثرترین و کم-ضررترین مداخله باشد، اما اثربخشی آن همچنان نامشخص باقی مانده است.
بررسی تاثیرات آموزش پیشگیری از ابتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی در دوران بارداری.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (31 می 2015)، و فهرست منابع مقالات، مطالعات مروری و وب‌سایت‌های مرتبط را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده پیرامون همه انواع آموزش‌های دوران بارداری در مورد عفونت توکسوپلاسموز. کارآزمایی‌های خوشه‌ای-تصادفی‌سازی شده، واجد شرایط ورود به این مطالعه بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را از نظر معیارهای ورود و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده، داده‌ها را استخراج و دقت آنها را بررسی کردند.
دو کارآزمایی خوشه‌ای-تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) (با مشارکت مجموعا 5455 زن)، معیارهای ورود را داشتند. دو کارآزمایی وارد شده، اثربخشی مداخله را به روش‌های مختلفی اندازه‌گیری کردند، به این معنی که انجام متاآنالیز نتایج امکان‌پذیر نبود. کیفیت کلی دو مطالعه، که با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد، در سطح پائین قرار داشت، همراه با خطر بالای سوگیری تشخیص و سوگیری ریزش نمونه (attrition) در هر دو کارآزمایی.
یک کارآزمایی (432 زن وارد شدند) که در کانادا انجام شد، کیفیت روش‌شناسی پائینی داشت. این کارآزمایی، هیچ‌یک از پیامدهای اولیه از پیش تعیین شده مرور را گزارش نکرد و پیامدهای ثانویه، نتایج را فقط به صورت مقادیر P ارائه دادند. علاوه بر این، میزان از دست دادن افراد در دوره پیگیری بالا بود (34%، 147 از 432 زن که در ابتدا وارد شدند). نویسندگان به این نتیجه رسیدند که ارائه آموزش در دوران بارداری می‌تواند به‌طور تاثیرگذاری رفتار زنان باردار را تغییر دهد، زیرا منجر به ارتقای بهداشت حیوانات خانگی، بهداشت شخصی و سلامت تغذیه خواهد شد. کارآزمایی دوم که در فرانسه انجام شد نیز از کیفیت روش‌شناسی پائینی برخوردار بود. از دست دادن افراد در دوره پیگیری، بالا (44.5%، 2233 از 5023 زن که در ابتدا وارد شدند) و افتراقی (40% در گروه مداخله و 52% در گروه کنترل) بودند. نویسندگان به این نتیجه رسیدند که ارائه آموزش در دوران بارداری پیرامون توکسوپلاسموز مادرزادی، تاثیر قابل‌توجهی بر بهبود دانش زنان دارد، هر چند که تاثیری بر تغییر رفتار زنان نگذاشت. در این کارآزمایی، 17/3949 زن باردار با سرولوژی مثبت برای توکسوپلاسموز حضور داشتند که در ابتدا سرولوژی منفی بودند: 13/2591 (%0.5) در گروه مداخله و 4/1358 (0.3%) در گروه کنترل. نرخ تبدیل سرولوژی منفی به مثبت (seroconversion) طی دوره مطالعه، میان گروه‌ها تفاوتی نداشت (خطر نسبی (RR): 1.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.56 تا 5.21؛ شرکت‌کننده = 3949؛ تعداد مطالعات = یک؛ شواهد با کیفیت پائین). تعداد رویدادها برای رسیدن به نتیجه‌گیری در مورد تاثیر آموزش دوران بارداری بر نرخ مثبت شدن سرولوژی طی بارداری بسیار اندک بود.
هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی شده دیگری در مورد تاثیر آموزش دوران بارداری بر نرخ توکسوپلاسموز مادرزادی یا نرخ مثبت شدن سرولوژی توکسوپلاسموز طی بارداری به دست نیامد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.